Orhan Bursalı
Orhan Bursalı obursali@cumhuriyet.com.tr Son Yazısı / Tüm Yazıları

MHP oydu, AKP yüzde 36 mı?

07 Nisan 2019 Pazar

Seçimin iktidar açısından en ilginç yönü, Cumhur İttifakı’ndaki oy devşirmesiydi. MHP adeta AKP seçmenini çok önemli ölçüde kendine çekti. Hem ittifak bölgelerinde oylarını kemirdi hem de belediyelerini kaptı. Her ne kadar iki partinin oyları toplamda yüzde 51’i buluyorsa da, bu toplamın, iki partinin ayrı girdikleri ve ittifak yaptıkları seçimlerdeki oy oranlarının toplamından aşağı doğru yöneldiği de bir gerçek.
Biliyorsunuz, Bahçeli, Af ve Öğrenci Andı meselesinde AKP ile kapışmış ve birbirine rest çekmişlerdi: RTE Uzatmanın âlemi yok” derken, Bahçeli de “Herkes kendi yoluna!” demişti. AKP’de ciddi bir grup MHP’ye oy kaptıracaklarını da belirtmişti. Sonuçta, iki parti de destek olmadan seçimlerde başarılı olamayacakları kanaatine varmış, Bahçeli dayatmalardan vazgeçmiş ve nerelerde kimin kimi destekleyeceği konusunda bir anlaşmaya varmışlardı. MHP başarıyla çıktı, AKP çok geriledi, şimdi buna bakacağız.
Dün Deniz Yıldırım, Cumhur partilerinin ittifak yaptıkları kentlerde oy oranlarının toplamda yüzde 50’nin altına indiğini ve AKP’nin oyunun düştüğünü yazdı. Ben bir okurumun hesap katkısıyla, bu konuyu biraz daha netleştireceğim. İl genel meclisi seçimlerinde kimin kime oy verdiği belli değil, bu nedenle de kıyaslama yöntemiyle bir tablo çıkartılmaya çalışılıyor.
Konu, belediye seçimlerinde ittifak yapılan 51 il. Serdar Karsu okurumun hesapları.

2014 yerel seçimleri: Yüzde 65
Bugün de aynı şekilde ‘il’ statüsünde olan 51 ildeki İl Genel Meclisi seçimlerinde AKP ve MHP’nin oy oranları:
AKP: % 44.86; MHP: % 20.77; AKP+MHP: % 65.63.
AKP+MHP toplamına 100 dersek; toplamları içindeki AKP payı % 68.35; MHP payı % 31.65.. Yani AKP, büyükşehir olmayan 51 ildeki 2014 il genel meclisi seçimlerinde, her iki partinin toplam oyunun % 68.35’ini almış.
Peki tüm illerdeki durum neydi 2014’te?
AKP: % 43.39; MHP: % 17.60; AKP+MHP toplamı: % 60.99.
AKP+MHP toplamına 100 dersek; toplamları içindeki AKP payı: % 71.14; MHP payı % 28.86. Yani AKP, tüm illerdeki 2014 il genel meclisi seçiminde, her iki partinin toplam oyunun % 71.14’ünü almış.

2019 yerel seçimleri
Bugün de ‘il’ statüsündeki, büyükşehir olmayan 51 ilde, AKP ve MHP’nin ittifak olmaksızın girdikleri İl Genel Meclisi seçimlerinde AKP ve MHP’nin oy oranlarına bakalım:
AKP: % 41.61; MHP: % 18.81; AKP+MHP toplamı: % 60.42. AKP+MHP toplamına 100 dersek; toplamları içindeki AKP payı % 68.86; MHP payı ise % 31.14.
Yani AKP, büyükşehir olmayan 51 ilde, 2014’e göre 3.25 puan geriledi 

2019 seçimlerinde, Türkiye genelindeki AKP ve MHP’nin toplam oylarına bakalım:
AKP (+MHP’nin) Türkiye genelindeki toplam oyu: 20 milyon 583.
MHP (+AKP’nin) Türkiye genelindeki toplam oyu: 3 milyon 394. Her iki partinin güçbirliği oy toplamı 23 milyon 977.

Yüzde 36.7’ye mi düştü?
Peki AKP’nin ülke genelindeki oy oranının yaklaşık hesabını yapabilir miyiz? Serdar Karsu bunu deniyor aşağıda:
Büyükşehir olmayan 51 ildeki il genel meclisi 2014 ve 2019 seçimlerinde, yani bu illerdeki her iki seçimde; AKP, ‘AKP+MHP’ toplam oylarının % 68’ini aldı.
İyi Parti 2019 seçimlerinde katıldı, ama AKP/MHP arasındaki oy oran dağılımı (% 68) değişmedi. 2 partinin kendi aralarındaki (51 il için değişmeyen) oy oranından yola çıkılarak (ki, ilgili illerdeki 10.5 milyon seçmen çok büyük bir anket niteliğindedir!) Türkiye geneline bakıldığında, ülke genelindeki tüm oy dağılımında da (aralarındaki oy oranı bakımından) 2014 seçimlerindeki oy oranı olan % 71’in 2019 seçimlerine uygulanmasıyla;
AKP’nin (MHP’den arındırılmış oyu) 23 milyon 977 x 0.71 = 17 milyon 023
Türkiye genelindeki oranı: 17 milyon 023 / 46.431 = % 36.7. Hesaplamadaki 46 milyon 431 bin, 2019 seçimlerinde ülke genelindeki toplam geçerli oy sayısıdır.
SONUÇ: 2014 seçim verilerinden yola çıkılarak yapılan yaklaşık hesaplamada, 2019 seçimlerinde AKP’nin (MHP oylarından arındırılmış) oy oranının % 36.7 olduğu görülmektedir. Cumhur İttifakı’nın 2019 seçimlerindeki toplam oy oranının %51.64 olduğundan yola çıkılarak, MHP için hesaplanabilecek oy oranı da 51.64- 36.7 = % 15 olmaktadır.
Okurumun yaptığı hesap bu, tartışmaya açık şüphesiz. Ama AKP’den MHP’ye oy kaymasını daha iyi hesap eden varsa, buradayız.



Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları


Günün Köşe Yazıları