“Dünyanın her yerinde siyaset tabiatı icabı etki alanını genişletmek ister, bunun için sürekli sınırları zorlar. Siyasetin etki alanını genişletme çabalarına yargı alanı da dahildir, hatta en başlarda gelir. Sanmayın ki bu sorun Türkiye’ye mahsustur, Amerika’sından Avrupa’sına her yerde aynı çekişme yaşanmıştır, halen de yaşanmaktadır.”

Bu sözleri Cumhurbaşkanı Erdoğan, “İdari Yargı Günü ve Danıştay’ın 154. kuruluş yıldönümünü” konuşmasında dile getirdi. Seçilerek iktidara gelmiş siyasetin başlıca meselesinin ne olduğunu çok net bir şekilde dile getiren sözler.

RTE türü siyasetçinin yargıyı nasıl gördüğünü anlatıyor: Yargıyı etki alanı kapsamı içinde görmek ve bu etki alanını mümkün olduğunca genişletmek.

İkinci bir önemli nokta, siyasetçinin etki alanını durmadan genişletmek isteğini veya mücadelesini “siyasetin tabiatı icabı” görmesi, bunu böyle kabul etmesidir.

Cumhurbaşkanı, kendisiyle yargı arasındaki ilişkiyi belki de ilk kez bu kadar net tarif etti.

Ve yargı konusunda Saray’a yöneltilen “yönetme-gütme, siyasi amaçları için kullanma” eleştirilerine açıklık getirdi.

Yani tercüme edersek gayet normal, çünkü bu siyasetçinin tabiatı gereğidir, nesini eleştiriyorsunuz bunun, dünyada bu böyle.

NERELERDE BÖYLE?

Öyle mi? Evet, bizim gibi, otoriter, hatta otokrat eğilimli siyasetçilerde ve yönettikleri pek çok ülkede böyle. Bu ülkeler genellikle ciddi siyasal, hukuksal, toplumsal ve ekonomik derin sorunlar yaşıyorlar. Demokrasi, insan haklarında, basın özgürlüklerinde, anayasal hakların kullanımında derin sorunlu, göstergelerde hep en alt düzeyde ülkeler.. Türkiye dahil.

Avrupa’nın anayasal sistemi oturmuş ülkelerinde, “yargıyı siyasetin etki alanına alma” diye bir sorun hemen hemen yok. Anayasal sistem herkes için uyulması gereken gerekli koşulları oluşturuyor. Yani yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığı, siyasetin bir aleti olamıyor.

Cumhurbaşkanı’nın konuşmasında belki demek istediği “ABD’ye bakın, federal ve yüksek yargıyı etkilemek, yanına çekmek için ne savaş veriliyor”. Evet, muhafazakâr politikanın karanlık diplere vurduğu, Capitol’e baskın -darbe yapılmaya kalkışıldığı, politik yalanların zirve yaptığı, içte parçalanmış giderek derinleştiği, ırk ayrımının yeniden canlandığı okullarda öğrencilerin kitlelerce tarandığı bir ülkeye dönüşmüş bir ülke.. Dolayısıyla yargı savaşları da buna eşlik ediyor.

Saray politikası giderek ülkeyi ABD’ye benzetme savaşında gibi. Bu konuya ikinci bir yazıyla döneceğim.

HER ŞEY RTE’NİN ETKİ ALANINDA

Cumhurbaşkanı’nın bu açıklamasında, etki alanını genişletme meselesi, söylediği gibi çok kapsamlı. Burada da cumhurbaşkanı kendisini tanımlıyor. Bugün etki alanı dışında hemen hiçbir şey bırakmamış durumda. Devletin tüm kurumlarının başında adeta birer kendi sureti oturuyor gibi.

Etki alanını dış ülkelere doğru genişletme çabası ve isteğinin ise sık sık dış duvarlara çarptığını da biliyoruz. Mesela Mısır’ın Müslüman Kardeşler örgütünün politikalarını benimseyerek Ortadoğu’da İslam ülkeleri arasında nüfuz kazanmak... Saray, dışa yönelik etki alanları genişletme politikasında, özellikle ticaret- ekonomi vb. için son yıllarda kullandığı en önemli araç ise “yardım”. Bu politika özellikle Afrika’nın yoksul ülkelerine yönelik...

Başa dönersek RTE, konuşmasında adeta yargıya dolaylı olarak şöyle demektedir: Yargı ile ilişkimi normal görün. Bunun dışında da bir şey düşünmeyin.

Fakat bu konuşmasında üst düzeyde zerre doğru olmayan noktalar var. Yeni anayasa yapacaklarını da belirttiğinde...