İstanbul Sözleşmesi’nin Cumhurbaşkanlığı kararıyla feshi üzerine Meclis Başkanı’nın Montrö Boğazlar Sözleşmesi’ne ilişkin olarak yaptığı açıklama, bunun siyasiler ve kamuoyunca yoğun bir biçimde tartışılması, bir muvazzaf subayın bir tarikat tekkesinde başında sarık ve üzerinde cübbesiyle fotoğrafının basında yer alması sonrası yapılan tartışmaların sürmesi üzerine 104 emekli amiral tarafından hazırlanan bir duyuru, 3 Nisan 2021 Cumartesi gecesi bir internet sitesinde yayınlanmıştır.

YOĞUN TARTIŞMA

Duyuruda Montrö Boğazlar Sözleşmesi’ne sahip çıkılması, Türkiye’nin bekasında önemli bir yer tutmasına vurgu yapılarak tartışma konusu yapılmasından kaçınılması, sarıklı ve cübbeli fotoğrafı medyada yer alan bir muvazzaf subay olayı kastedilerek bunların kabul edilemez olduğu açıklanmış ve bu durumların Türkiye Cumhuriyeti’nin bekası için en tehlikeli olayları yaşama risk ve tehdidi ile karşılaşabileceğinden Deniz Kuvvetleri Komutanlığı personelinin Atatürk ilke ve devrimleri doğrultusunda yetiştirilmesi gereği dile getirilmiştir.

Bu duyurunun yayınlanmasıyla ilgili olarak başta siyasiler olmak üzere kamuoyunda ve medyada yoğun bir tartışma yaşanmaktadır. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı söz konusu duyuruyu yayınlayan 104 amiral hakkında ceza soruşturması başlatmış, bu bağlamda 10 amiral gözaltına alınmıştır. Soruşturma sürmektedir.

Medyadan öğrendiğimiz kadarıyla bir Yargıtay üyesi, özel bir televizyon kanalına çıkarak 104 emekli amiralin ortak imzayla yayınladığı duyuru konusunda “Anayasal düzene karşı darbe imalı bildirimlerini Yargıtay üyesi olarak lanetliyorum ve kınıyorum” şeklinde görüş açıklamıştır.

ETKİSİ DÜŞÜNÜLDÜ MÜ?

Yargıtay Başkanlığı 5 Nisan 2021 tarihinde resmi internet sitesinde duyuruya karşı görüş açıklamıştır: “Geçmişte yaşananlar göstermiştir ki darbe, muhtıra ve vesayet hevesi olanlar, milletimizin engin feraseti ve eşsiz kahramanlığı bertaraf edilmiştir. Türkiye Cumhuriyeti devletinin güvenliğine, anayasal ve demokratik düzen ile bireysel hak ve özgürlüklere yönelik her türlü müdahaleye karşı yargı yetkisini Türk Milleti adına bağımsız ve tarafsız şekilde kullanan yargı kurumları, yasalar çerçevesinde gereğini takdir ve ifa edecektir.”

Danıştay Başkanlığı ise resmi internet sitesinde 5 Nisan 2021 tarihinde benzer nitelikte bir açıklamaya yer vermiştir: “Hukuk ve demokrasiye aykırı girişimleri çağrıştıran ifade ve üslup ile, devlet organlarının egemenlik yetkisine müdahale edilmesi, demokrasiye ve hukuk devletine zarar vermektedir.”

Duyuru yayınlayan amiraller hakkında yürütülen ceza soruşturmasının kamu davasına dönüşmesi halinde, ilk derece mahkemesinde yapılacak yargılama sonrası davanın temyiz yoluyla Yargıtay aşamasından geçmesi muhtemeldir. Böyle bir durumda Yargıtay üyesinin beyanı ile Yargıtay Başkanlığı’nın açıklamasını nerede konumlandıracağız?

Siyasiler arasında çok yoğun şekilde tartışılan duyuru konusunda bir yüksek yargı mensubunun ve Yargıtay ile Danıştay başkanlıklarının açıklamaları yerinde olmuş mudur?

Öte yandan bu açıklamaların ve beyanların bugün soruşturmayı yürüten Cumhuriyet savcıları ile yarın eğer açılırsa kamu davasına bakacak yargıçlar üzerinde etkisi düşünülmüş müdür?

KATKI SAĞLAMAZ

Ülkenin güncel ve temel siyasi konuları üzerinde başta siyasiler arasında olmak üzere kamuoyunda tartışılan bu duyuruyla ilgili yürütülmekte olan ceza soruşturması da dikkate alınarak bir yüksek yargı mensubunun sözü geçen beyanları ile yüksek yargı kurumlarının başkanlıklarının açıklamaları bize göre yerinde olmamıştır. Siyasi kimliği olan Adalet Bakanı zaten gerekli açıklamayı yapmıştır. 

Yargı mensupları ve kurumları, anayasada temelini bulan kuvvetler ayrılığı, hukuk devleti, yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığı ile adil yargılama ilkeleri ışığında yargılama faaliyetini yürütüp adaleti gerçekleştirmeyi hedeflemelidir. Bu tür beyan ve açıklamaların ülkemizde zaten sorunlu olan hukukun üstünlüğü, yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığı ile adaletle ilgili sorunların aşılmasında olumlu bir katkı sağlayacağı beklenmemelidir.

DR. ENVER KUMBASAR

YARGIÇLAR SENDİKASI GENEL SEKRETERİ