Baroların ve TBB delegelerin seçim usulü tartışmalarına ve bu tartışmalar sonrasında kanunlaşan 7249 sayılı yasa ile Avukatlık Kanunu’nda yapılan düzenlemeye ilişkin düşüncelerimizi 29.05.2020 ve 16.08.2020 tarihlerinde Cumhuriyet gazetesinde yayımlanmış bulunan yazılarımızda dile getirmiştik.

Henüz 7249 sayılı yasa çıkmadan önce kaleme aldığımız 29.05.2020 tarihli ilk yazımızda; “o günkü mevcut düzenlemenin adaletsiz olduğunu, üye sayısı fazla olan baroların, diğer barolara nispetle TBB Genel Kurulu’nda daha düşük oranda temsil edildiğini, zaten adaletsiz olan mevcut sistemin daha da kötü hale getirilmesinin bir çözüm olmadığını, illa bir değişiklik yapılacaksa matematiksel olarak da kanıtlanabilir adil bir sistemin getirilmesi gerektiğini” ifade etmiştik. 

7249 sayılı yasa çıktıktan sonra kaleme aldığımız 16.08.2020 tarihli ikinci yazımızda da; “yapılan değişiklik ile, temsilde adaletsizlikte eskisinden de geriye gidişin söz konusu olduğunu, toplamda yüzde 7.14 üyeye sahip en az üyeli 43 baronun yüzde 50.74 (172) delege ile TBB Genel Kurulu’nda salt çoğunluğa sahip olması sonucunu doğurabilecek bu düzenlemenin, demokratik kurallara ve temsilde adalet ilkesine uygun olmadığını” belirtmiştik.

DEĞİŞİKLİĞİN ETKİLERİ

Bahse konu 7249 sayılı yasa, 14.07.2020 tarihinde yürürlüğe girmiş olmasına rağmen, pandemi gerekçesi ile birçok kez ertelenen il barolarının seçimleri tamamlanmış olduğundan: 04-05 Aralık 2021 tarihlerinde Türkiye Barolar Birliği “36. Olağan Genel Kurulu” ve “organ seçimleri” bir yıl gecikme ile nihayet yapılabilecektir.

Yapılacak seçimlerde, üye sayısı 5 binin altında kalan toplam 78 baro 4’er delegeyle temsil edilecek olup, üye sayısı 5 binin üzerinde olan Antalya Barosu (5), İzmir Barosu (6), Ankara Barosu (8), İstanbul Barosu (14) delegeyle temsil edilecektir. (Ankara 2 No’lu Barosu, Genel Kurulu’nu TBB seçimlerinden 15 gün önce tamamlayamadığı için TBB Genel Kurulu’na katılamayacaktır.) 

TBB verilerine göre, 31.12.2020 tarihi itibarıyla ülke genelinde toplam 143 bin 330 avukat mevcut olup 5 binden fazla üyeye sahip olan; Antalya Barosu 5 bin 326, İzmir Barosu 10 bin 661, Ankara Barosu 19 bin 910, İstanbul Barosu 49 bin 567 üyeye sahiptir. (Seçimlerin yapıldığı tarihler itibarıyla üye sayıları arttığı için, Ankara ve İstanbul barolarının delege sayılarına, birer ilave olmuştur.)

TBB 36. Genel Kurulu’na, 31.12.2020 tarihi itibarıyla, toplam 57 bin 866 (yüzde 40.37) üyeye sahip 78 baro 312 (yüzde 90.43), toplam 85 bin 464 (yüzde 59.63) üyeye sahip dört baro ise 33 (yüzde 9.57) delege ile katılacaktır.

Bu durum karşısında; 2. adaylı bir seçim halinde: 

- Toplamda 10 bin 797 (yüzde 7.53) üyeye sahip 44 baro, 176 (yüzde 51.01) delege ile, 

- Toplamda 10 bin 299 (yüzde 7.19) üyeye sahip 43 baro, 172 (yüzde 49.85) delege ve TBB’nin mevcut ve eski başkanlarının katılımını sağlayarak, 175 delege ile, 

3. adaylı bir seçim halinde ise: 

- Toplamda 5 bin 234 (yüzde 3.65) üyeye sahip 30 baro, 120 (yüzde 34.78) delege ile, 

- Toplamda 4 bin 949 (yüzde 3.45) üyeye sahip 29 baro, 116 (yüzde 33.62) delege ve TBB’nin mevcut ve eski başkanlarından birisinin katılımını sağlayarak, 117 delege ile TBB organlarını belirleyebilecektir.

AZINLIĞIN ÇOĞUNLUĞA BASKISI

Yani, iki adaylı bir seçimde, üyelerin yüzde 7.19’ unu temsil eden delegelerin, 3 adaylı seçimde ise yüzde 3.45’ ini temsil eden delegelerin TBB organlarını belirleyebileceği görülmektedir. Her halükârda avukatların en az yüzde 93’ü, delege sisteminin adaletsizliği nedeniyle TBB seçimlerinde temsil edilmemiş olacaktır. 

 Anayasa Mahkemesi, bahse konu 7249 sayılı yasanın iptali talebiyle önünü gelen davada: “...Özellikle çok fazla üyesi bulunan baroların üye sayılarına göre genel kurulda temsil edilmeleri TBB’yle özdeşleşmeleri sonucunu doğurabilir... üçer delegeye ilave olarak her beş bin üye için birer delege daha seçmesini öngören kural kanun koyucunun takdir yetkisi kapsamında olup kuralda baroların genel kurulda adil bir şekilde temsil edilmesi bakımından demokratik hukuk devleti ilkesini ve bu bağlamda ölçülülük ilkesini ihlal eden bir yön bulunmamaktadır” gerekçesi ile vermiş bulunduğu 01.10.2020 gün, E. 2020/60, K. 2020/54 sayılı kararda bu düzenlemeyi anayasaya aykırı bulmamakla, kendi tarihine kara bir leke sürmüştür.

Bu seçim sisteminin artık yasallığı tartışılamaz ise de temsilde adalet ilkesi ve hukuka uygunluğundan söz edilebilmesi mümkün değildir. 

Böylesine hukuka aykırı bir yasal düzenlemenin arkasına sığınarak, seçilebilmek hevesiyle güç sarhoşluğu yaşayanların ya da benzer yolda her türlü pazarlık içine girenlerin; avukatlık sıfatları ve baroculukları (!) tartışılamaz ise de hukukçulukları tartışmalıdır. 

Hukuka aykırı bu düzenleme, eninde sonunda yasama meclisi gündemine tekrar gelecektir. Umuyoruz ki o gün geldiğinde, Yasama Meclisi’nin her partiden saygın milletvekilleri, hemşericilik hesaplarını değil de yalnızca hukuku ve adaleti hedeflerler. 

Sonuç olarak üzülerek belirtelim ki azınlığın çoğunluğa tahakkümüne yol açan bu mevcut sistem; hukukçulara yakışmayacak pazarlıklara açık olup seçim sonuçları ne olursa olsun, Türkiye Barolar Birliği 36. Olağan Genel Kurulu ve organ seçimleri yasaya uygun olsa da asla meşru olmayacaktır!

AV. MEHMET BAYRAKTAR - AV. ONUR İSTE

İSTANBUL BAROSU