Soru: 29 yaşında bekârım ve çalışmıyorum. SSK emeklisi babam 2011, Bağ-Kur emeklisi annem bu ay vefat etti. Babamdan dolayı annem ve ben ölüm aylığı alıyorduk. Ben şimdi annemden de emekli aylığı alabilir miyim? Nalan E. 

Bağ-Kur emeklisi annenizin ölümü nedeniyle tarafınıza aylık bağlanması için 5510 sayılı yasada aranan koşullara sahip olduğunuzdan ölüm aylığı bağlanır. 2011 yılında vefat eden SSK emeklisi babanızdan da almakta olduğunuz aylık hakkınız devam eder. Ancak, hem anneden hem de babadan ölüm aylığına hak kazanan çocuklara bu aylıkların ikisi tamdan ödenmez. 5510 sayılı kanunun 54. maddesi gereğince, yüksek olan aylık tamdan, düşük olan aylık yarımdan ödenir.

BABAMDAN YETİM AYLIĞI BAĞLANIR MI?

Soru: Devlet memuru emeklisi babam 2022/Haziran ayında vefat etti. Ben ise bir kamu kurumunda veteriner hekim olarak 4/c kapsamında çalışmaktayım ve bekârım. Çalışırken veya emekli olunca ölen babamdan dolayı maaş almam mümkün mü? Özlem N.

5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu kapsamında kız çocuklarına ölen ana veya babalarından dolayı yetim maaşı bağlanması için kız çocuğunun bekâr, dul veya boşanmış olması, Emekli Sandığı’na tabi çalışmaması ve sandıktan aylık almaması gerekiyor. Bekâr olmakla birlikte devlet memuru olmanız nedeniyle vefat eden babanızdan dolayı çalışırken veya emekli olduktan sonra aylık almanıza imkân bulunmamaktadır.

MALULEN VEYA ENGELLİ EMEKLİLİK ARASINDAKİ FARK NEDİR?

Soru: 12/1/1984 doğumluyum. İlk sigortalılık başlangıcım 3/6/2011 ve 4/b yani Bağ-Kur kapsamında 2059 gün hizmetim var. Ağustos/2021 tarihinden itibaren lenfoma tedavisi görmekteyim. Malulen ve/veya engelli olarak emekli olma şartlarım nelerdir? Malulen ve engelli emekliliği arasındaki fark nedir? Müjdat K.A.

Malullük aylığı ile engelli aylığı farklı sigorta kollarına tabi aylıklardır. Malullük aylığı, malullük sigortasından sağlanan bir yardım iken engelli aylığı olarak ifade edilen aylık, yaşlılık sigortasından bağlanan aylıktır. Sigortalılık başlangıç tarihinizin 2008/ Ekim sonrası olması nedeniyle 5510 sayılı yasa hükümlerine tabisiniz. 506 sayılı kanunda olduğu gibi 5510 sayılı kanunda da yaşlılık sigortasında sigortalıların sağlık durumları göz önüne alınarak daha uygun koşullarda aylık bağlanmasına imkân veren özel düzenlemeler bulunmaktadır. 5510 sayılı kanunda çalışma gücü kaybı en az yüzde 40 ve üzerinde olanlar için yaş koşulu aranmaksızın, çalışma gücü kaybına göre yaşlılık aylığı bağlanmaktadır. 

Malullük aylığı bağlanması için; 

1- Malul olmanız gerekiyor. 5510 sayılı kanuna göre malul sayılmanız için SGK sağlık kurulunca çalışma gücünüzü en az yüzde 60 oranında kaybetmiş olduğunuzun tespiti gerekmekte. SGK sağlık kurulu bu tespiti Maluliyet ve Çalışma Gücü Kaybı Tespiti İşlemleri Yönetmeliği’ne göre yapıyor. 

2- Malul sayılmak malullük aylığı bağlanması için tek başına yeterli değil. Malul sayılmakla birlikte en az 10 yıldan beri sigortalı olup bu sürede en az 1800 gün prim ödemiş olmanız gerekiyor. Ancak SGK Sağlık Kurulu’nca başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olduğunuza karar verilirse, 10 yıllık sigortalılık süre şartı aranmaksızın 1800 gün koşulu yeterli kabul ediliyor. 

Yaşlılık aylığı (engelli) bağlanması için ise: 

Yine bu kapsamda aylık bağlanması için çalışma gücü kayıp oranı tespitiniz yapılıyor. SGK Sağlık Kurulu’nca, Maluliyet ve Çalışma Gücü Kaybı Tespiti İşlemleri Yönetmeliği’ne göre çalışma gücü kaybınız; 

- Yüzde 50 ila 59 arasında yani orta düzeyde tespit edilirse, yaş koşulu aranmaksızın en az 16 yıldan beri sigortalı olup 4320 gün, - Yüzde 40 ila 49 arasında yani hafif düzeyde tespit edilirse, yine yaş koşulu aranmaksızın 18 yıldan beri sigortalı olup 4680 gün,

 Koşullarıyla yaşlılık aylığına hak kazanabilirsiniz. 

Malullük ile yaşlılık aylığı arasında aylığa hak kazanma koşulları yönünden farklılık olduğu gibi, emeklilik sonrası çalışmalar yönünden de farklılık bulunmaktadır. Malullük aylığı alırken herhangi bir statüde (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı) çalışmanız halinde aylığınız kesilir. Yaşlılık aylığı alırken SSK ve Emekli Sandığı kapsamında çalışmanız halinde aylığınız kesilirken Bağkur kapsamında çalışmanız halinde yaşlılık aylığınız tercihiniz doğrultusunda kesilir.