Başlığı Uruguaylı yazar Eduardo Galeano’nun eseri, “Latin Amerika’nın Kesik Damarları” kitabından esinlenerek attık.

Eserlerinde Güney Amerika’nın aşktan futbola, savaştan ABD’ye her şeyine değinen Galeano, böyle bir başlıkla dile getiriyor düşüncelerini.

Latin Amerika bugünlerde Brezilya’daki iktidar değişikliği ile dünya gündeminde.

Bölge genel olarak ABD’nin arka bahçesi diye tanımlanır. Aslında bu tanımı daha ileri götürüp “arka balkon” demek daha uygun düşer. Geçmişten bugüne ABD’nin bölgede yaptıkları, yapmak istedikleri tam bu tanıma göre.

20. yüzyıl boyunca ABD’nin Latin Amerika ülkelerinde rol aldığı darbe ve darbe girişimlerinin bini geçtiği tahmin ediliyor. 

21. yüzyılda ABD için bir ülke yönetimini darbe ile devirip yerine kendi istediğini getirme yöntemi görünüm değiştirdi. Daha çok seçimleri kullanarak istenilen yönetim işbaşına geliyor. Tersi olursa o yönetimin başına her şey geliyor!

***

Yukarıda değindiklerimizin pek çok örneği var.

Sıcak durum Brezilya...

Brezilya İşçi Partisi’nin kurucularından Lula da Silva 2003’te seçimleri kazanıp işbaşına geldiğinde, iktidar gücünün şehvetine kapılmayacağını, ne söz verdiyse onu yerine getirmeye çalışacağını kısa sürede gösterdi. ABD’nin, “Koltuğa oturunca değişir, orada Washington’la iyi geçinmeden kalamayacağını anlar” beklentisi boşa çıktı. 

Bunun üzerine B planı devreye girdi. Bir mahkeme ayarlandı. Mahkemenin başına bir hâkim ayarlandı. Lula’ya bir suç ayarlandı. Ve yargılama başladı...

Yargıç Sergio Moro, 1.2 milyon dolar rüşvet aldığı, bununla kendisine bir villa yaptırdığı gerekçesiyle Lula’ya 12 yıl ağır hapis cezası verdi. Lula hapse kondu. Hapiste olduğu için yeni dönemde seçimlere katılamadı. 

Lula hapsi boylarken seçimleri de katıksız ABD yanlısı Bolsonaro kazandı. Kurduğu hükümetin Adalet ve Kamu Güvenliği Bakanı kim olabilir?

Elbette Lula’yı hapse gönderen hâkim Moro!

2019 yılında yüksek mahkeme, Lula’yı yargılayan mahkemenin meşru olmadığını, bu nedenle verilen cezanın kaldırıldığını açıkladı. 

Bu kararın ardından Lula yeniden partisinin başına geçti, seçime hazırlandı. 

Bolsonaro kendisinden ve kendisini destekleyen ABD’den o kadar emindi ki şu demeci verecek kadar ileri gitti:

“Beni bu koltuktan Tanrı dışında kimse alamaz!”

2 Ekim 2022’deki seçimlerde kimse yüzde 50’yi sağlayamayınca seçimler 30 Ekim’de yenilendi. Lula yüzde 50.60’la kazandı. Bolsonaro’nun bu sonuçları tanımayacağı, gerekirse darbe yapacağı konuşuldu. Seçimden önce verdiği demeçleri tekrarladı, koltuğun kendi hakkı olduğunu iddia etti. 

2 Ocak 2023’te Lula üçüncü kez devlet başkanlığı koltuğuna oturdu. 

Bir kez daha halkın iradesi kazandı. 

***

Brezilya toprak büyüklüğü bakımından dünyanın beşinci büyük ülkesi. Rusya, Kanada, Çin ve ABD’den hemen sonra geliyor. 

Topraklarının bereketi bakımından ise en önemli birkaç coğrafyadan biri. Yağmur ormanları diye de adlandırılan Amazon Ormanları dünyadaki toplam oksijenin beşte birini üretiyor. Bu ormanların çok büyük bir bölümü Brezilya topraklarında. Latin Amerika gezimin unutamadığım bölümü Amazonlar’dır. Bir metrekarelik alanda 250 çeşit canlının olduğunu düşünün... Bir ağaç yaprağını şemsiye gibi kullanabildiğinizi düşünün... Taze fasulyenin boyunun bir metreyi bulduğunu düşünün...

Vahşi kapitalizm bu topraklarda talana izin verecek birinin yönetimde olmasını istiyor! 

Bolsonaro, koltuğu kesinlikle kaybettiğini anladığı an ülkeyi terk etti, ABD’ye gitti!

Şili’de seçimi 2021’de 35 yaşındaki solcu lider Boric kazanmıştı.

Arjantin, Bolivya, Paraguay, Uruguay, Nikaragua, Meksika da aynı süreçte sol iktidarlar kervanına katıldı. 

Yeni bir sol rüzgâr esiyor...