Mehmet Ali Güller

ABD’nin Çin karşıtı G11 planı

04 Haziran 2020 Perşembe

ABD Başkanı Donald Trump önemli bir saptama yaptı: “G7’nin, dünyada olanları düzgün bir şekilde temsil ettiğini hissetmiyorum. Bu ülkeler grubu, miadını doldurdu.” (31.5.2020).

1975’te kurulan; ABD, Kanada, İngiltere, Fransa, Almanya, İtalya ve Japonya’dan oluşan G7, özetle “kapitalist Batı bloku”dur.

Ancak 45 yıl önceki şartlar artık yok, dünya değişti. Yeni bir dünya kuruluyor. “En gelişmiş”ler kulübü içindeki ülkelerden daha gelişmiş ülkeler var. Başta Çin!

O nedenle Trump’ın “G7 miadını doldurdu” saptaması doğrudur.

G7’den G11’e ve D10’a

Peki, G7 miadını doldurduysa, Trump yerine ne öneriyor? İşte esas mesele burası...

Trump:Gruba, Rusya, Hindistan, Güney Kore ve Avustralya’nın da eklenmesini istiyoruz.” (31.5.2020)

Yani ABD, G7’nin dört yeni katılımla G11 olmasını istiyor.

Tamam, Rusya ve Hindistan’ın katılımıyla G7 bir “Batı kulübü” olmaktan çıkıyor ama Çin yok!

Bitmedi: Aynı süreçte İngiltere’den de bir öneri geldi: D10, Demokratik Ortaklar Kulübü.

İngiliz hükümetinin ABD’ye önerisi şu: Hindistan, Güney Kore ve Avustralya’yı G7’ye ekleyerek D10’u kurmak.

Londra’nın Washington’dan farkı Çin dışında Rusya’yı da dışarıda bırakmak istemesi...

Londra’nın planı Huawei’ye karşı “5G ekipmanları tedarik havuzu” oluşturmak. Geçen hafta İngiliz gazeteleri, İngiltere Başbakanı Boris Johnson’ın, Çinli Huawei’nin 5G ağına katılımını azaltmayı planladığını yazmıştı.

5G çok şeyi değiştirecek ve ABD ile İngiltere Çinli Huawei’nin bu alanda liderlik yapmasını kesmeye yoğunlaşmış durumda...

Hedef: Çin’e karşı daha geniş Batı

Washington’un hedefi ise çok daha kapsamlı.

Amerikan Hegemonyasının Sonu isimli kitabımızda derinlemesine incelemiştik: ABD’nin hedefi “Çin’e karşı daha geniş Batı” inşa etmek. ABD’nin “büyük stratejisi” de bu hedefin nasıl gerçekleştirileceğiyle ilgili...

Washington’un “Çin’e karşı daha geniş Batı” inşa etmek için öncelikli anahtarı Yeltsin’li Rusya’ydı. G8 bunun içindi ancak Putin’li Rusya o plana uymadı!

Dahası ABD strateji belgelerine de girdiği gibi, tersine yıllar içerisinde Çin-Rusya ittifakı oluştu. Ocak 2019’da ABD Senatosu’na rapor sunan ABD Ulusal İstihbarat Direktörü Dan Coats şu saptamayı yapmıştı: “Çin ve Rusya, hiç olmadığı kadar ABD’ye karşı birleşmiş durumda.”

ABD o nedenle Çin’i Rusya’dan çok, Hindistan’la dengeleyebilmenin mümkün olduğunu düşünüyor. Buna uygun olarak da “Asya-Pasifik stratejisini”, Haziran 2019’da “Hint-Pasifik stratejisi” diye güncellemişti.

Moskova’dan plana ret

İşte ABD bu kez hem Rusya’yı hem Hindistan’ı dahil ederek “Çin’e karşı daha geniş Batı” kurma peşinde. Böylece bir taşla iki kuş vuracağını düşünüyor. Hem Çin’i yalnızlaştırmış olacak hem de Rusya ve Hindistan’ın Çin’le birlikte yer aldığı ŞİÖ ile BRICS’ı zayıflatmış olacak!

Peki, mümkün mü? Değil elbette! Nitekim Rusya Dışişleri Bakanlığı’nın ABD teklifi karşısındaki ilk değerlendirmesi, bunun mümkün olmayacağına işaret ediyor.

Rusya Dışişleri Sözcüsü Zaharova özetle şöyle diyor: “ABD Başkanı’nın, G7’nin ‘miadı dolan ülkeler grubu’ olduğu yönündeki yaklaşımına katılıyoruz. Ancak Pekin’in katılımı olmadan küresel öneme sahip ciddi girişimleri hayata geçirmek pek mümkün değil. Ayrıca hem G7’nin, hem BRICS’in, ‘hem de dünyanın sadece bir parçasının değil, tümünün önde gelen ekonomik büyüme ve siyasi etki merkezlerinin’ temsil edildiği G20 gibi etkili ve denenmiş bir format var.” (2.6.2020).

Yani Moskova, 1999’da kurulan ve Çin’in de içinde yer aldığı G20 ile yola devam edilmesini savunuyor.

‘Asya Yüzyılı’

Evet, yeni bir dünya kuruluyor. G7’nin miadının dolduğunun saptanması da, yerine öneriler yapılması da, “yeni dünyanın” nasıl inşa edileceğine dair bilek güreşleridir...

Amerikan Yüzyılı”nın bitip “Asya Yüzyılı”nın başladığı şu süreçte, pek çok “eski” kurum değişecek.

Amerikan Hegemonyasının Sonu’nda belirttik: Tek kutuplu dünya yıkıldı, artık ABD, Çin, AB, Hindistan ve Rusya’dan oluşan beş merkezli dünya var...



Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları


Günün Köşe Yazıları