Evirip çevirip önümüze koyuyorlar. Başka çözümleri de kalmadı. Çıkarcı bozuk düzenin sürebilmesi, meşruti monarşi bulamacıyla kurgulanmış Saraycı sultancılığın ömrünün uzatılmasına bağlı. Anayasa değişikliğini o yüzden istiyorlar. 

1921 Anayasası’nın maddelerini yeniden gündeme taşımak, Meral Akşener’in partisinin başından ayrılmamasını önermek gibi girişimlerin hemen hepsi reis sultanın görev süresini uzatmak için. Olur mu? Kemal Kılıçdaroğlu’nun kendisini cumhurbaşkanı adayı yapabilmek için Meclis’e girmelerine olanak sağladığı, halk katında sıfırı tüketmiş sağ partilerin milletvekillerine Saraycılar kanca atarlarsa belki bir atak yapabilme olasılıkları var. Ancak, bu atağın, bugünkü siyasal ortamda başarılı olma olasılığı az. 

Çünkü Türkiye’ye etnikçiliğin- mezhepçiliğin-bölgeciliğin deli gömleğini giydirme çabaları, son yerel seçimlerle birlikte büyük ölçüde saf dışı edilmiştir. 

Halk, yurdu kurtaran ve Cumhuriyeti kuran Müdafaa-i Hukuk örgütlenmesine dayalı anlayışın geliştirdiği “Türkiye ittifakı” deyişine uyarak ulusal birliği sağlamakta kararlı olduğunu, dolayısıyla tüm sömürücü unsurların yıllardır kaşıya kaşıya kanattığı ve oradan kanla beslendiği ayrımcı-ayrılıkçı, mezhepçi vb. oyunlardan bıktığını, barış-kardeşlik- huzur ve en önemlisi demokratik yönetim istediğini göstermiştir. 

Yoksulluk ve baskıyı simgeleyen sultancılığa karşı giderek yükselen özgürlük istemleri ile bütünleşen böylesi bir tutumun, AKP-MHP- HÜDA PAR çıkar ortaklığı ile birlikte o ittifakı oluşturan partileri de nasıl çatlatacağını önümüzdeki süreç mutlaka gösterecektir. Tarihin sayfaları, toplumsal hareket ve dalganın önünde kimsenin duramayacağına ilişkin örneklerle doludur. 

TONGUÇ’UN GEZİ NOTLARINDAN 

17 Nisan Köy Enstitülerinin kuruluş kutlamaları haftasındayız. Anadolu’nun dört bir yanında Köy Enstitülerinin yarattığı Aydınlanma coşkusu yeniden anımsanıyor; toplantılar, sergiler, etkinlikler düzenleniyor. 

İsmail Hakkı Tonguç Belgeliği Vakfı’nın varsıl belgeliğinden yararlanarak bir kitap hazırlığı içindeyiz. Tonguç Baba’nın geniş gözlem gücü ile kaleme aldığı ve şimdiye değin gün ışığına çıkmamış gezi notlarını derleyip Cumhuriyet Kitapları’ndan yayımlayacağız. 

Gezi notlarındaki kimi satırlar, Köy Enstitülerini yaratan kadronun nasıl bir gelecek ve toplum düşleyerek eyleme geçtiğine ilişkin ipuçları veriyor. Örneğin, Tonguç’un 1939’da, Ankara- Kayseri-Sivas treninde yazdığı şu satırlar:

“Geceleri her tarafında elektrik ışıkları dalgalanan, şarkılar söylenen, coşularak yaşanılan Anadolu ideali ne zaman tahakkuk edecek? Bunun hasretini çekiyoruz. Yeni cemiyeti, onun yeni insan tipini karakterize etmeye uğraşıyoruz. Ateşi keşfeder gibi didinerek, Anadolu’yu ışığa bulayacak kahramanları yetiştirmek lazım. Işığı bulacak, hayata geniş imkânlar yaratacak, fertlerinin hep mesut yeni cemiyetin yeni insanlarını yetiştirmek lazım. Bunun için didinmeliyiz.”

Gerçek yurtseverler ateşi keşfetmişlerdi. O yüzden Prometeus gibi bedenleri ve yarattıkları değerler kara kuşlara yedirildi.

Anıları geleceğe yönelik bize güç veriyor.