Emre Kongar
Emre Kongar ekongar@cumhuriyet.com.tr Son Yazısı / Tüm Yazıları

Ortadoğu savaşı ve yapay zekâ

20 Ekim 2023 Cuma

Dün bu sütunda, Yapay Zekâ’nın Ortadoğu’daki savaşının sona erdirilmesi hakkında ne gibi öneriler sunduğunu belirtmiş ve bu yanıtları bugün yorumlayacağımı belirtmiştim.

***

İlk izlenimim:

Yapay Zekâ, sorulan soruya yanıt olarak genellikle kabul gören ortalama bilgileri ve önerileri özetliyor; gerekiyorsa tarihsel bir perspektif de veriyor.

***

İkinci izlenimim:

Neyi nasıl sorarsan, yanıt ona göre değişiyor!

Örneğin önce soruyu “FİLİSTİN-İSRAİL SAVAŞI NASIL DURDURULUR?” diye sordum.

Bu sorunun yanıtlarını dün özetledim:

Bugün, bu soruyu, bu savaşı benim nitelediğim biçimde isimlendirerek “HAMAS-NETANYAHU SAVAŞI NASIL DURDURULUR?” diye sorduğumda verdiği yanıtı aktarıyorum:

“Hamas, birçok ülke tarafından terör örgütü olarak kabul edilen bir örgüttür.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Hamas’a karşı İsrail’in askeri operasyonlarını yönetmiş ve Hamas’ı terör örgütü olarak kabul etmektedir.

Hamas ile İsrail arasındaki çatışmayı sona erdirmek için diplomatik ve siyasi çözüm yolları, ateşkese dayalı anlaşmalar ve uluslararası arabuluculuk girişimleri önemlidir.

Hamas-İsrail çatışmasını sona erdirmek için önerilen adımlar arasında diplomatik müzakereler, taraflar arasındaki iletişimin artırılması, uluslararası toplumun desteği ve ateşkese yönelik çabalar yer almaktadır. Ancak, bu sorunun çözümü karmaşık ve zorlu bir süreçtir ve her iki tarafın da istekli olması gerekmektedir.”

***

Üçüncü izlenimim:

Yapay Zekâ, sorulara, genellikle arama motorlarının kullandıkları dijitalize edilmiş toplam haber ve bilgilerin özetinden ibaret bir yanıt verdiği için...

Hem dünya haber ajanslarına egemen olan Batı Dünyası’nın (isterseniz doğrudan doğruya ABD deyin) görüşlerinin ve yaklaşımlarının ortalama bir özetini kullanıyor hem de siyasal ve ideolojik olarak onların çizgilerini yansıtıyor.

***

Dördüncü izlenimim:

Bilgiler ve yorumlar konusunda önemli sınırlamaları ve eksiklikleri var.

Aşağıda, Netanyahu ve Hamas hakkında sorduğum sorulara verdiği yanıtları alıntıladım.

Yapay Zekâ’nın Netanyahu’ya verdiği yanıt, bilgi sınırlamasını, Hamas’a verdiği yanıt ise Hamas ile Filistin Devletini veya halkını birbirine karıştırdığını gösteriyor.

***

Netanyahu İsrail’i temsil ediyor mu?

“Benim bilgi kesim tarihim Eylül 2021’dir ve o tarihe kadar Binyamin Netanyahu İsrail Başbakanı olarak görev yapıyordu. Ancak siyasi liderlik pozisyonları zaman içinde değişebilir. Netanyahu, İsrail’de Likud Partisi lideri olarak uzun yıllar boyunca Başbakanlık görevini üstlendi.

Ancak İsrail’deki siyasi durumu güncellemek ve Netanyahu’nun hâlâ İsrail’i temsil edip etmediğini veya görevden ayrılıp ayrılmadığını öğrenmek için güncel kaynaklara başvurmanız gerekebilir. İsrail’deki siyasi liderlik değişiklikleri demokratik seçimlerle gerçekleşir, bu nedenle güncel bilgilere ulaşmak önemlidir.”

Hamas Filistin Devletini temsil ediyor mu?

“Hamas, Filistin’de iki farklı siyasi varlık tarafından temsil edilmektedir. Hamas, Gazze Şeridi’nde kontrolü elinde tutan ve Gazze’de egemen olan bir örgüttür. Ancak, Hamas’ın Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) gibi uluslararası alanda Filistin halkını temsil etme yetkisi veya tanıma statüsü yoktur.

FKÖ, Filistin halkını temsil etme konusunda daha geniş uluslararası tanınmışlığa sahip bir kuruluştur ve uluslararası düzeyde Filistin halkını temsil etmektedir. Ancak, Hamas ve diğer Filistinli gruplar, FKÖ ile çeşitli anlaşmazlıklar yaşamaktadır.

Dolayısıyla, Hamas’ın Filistin Devleti’ni temsil edip etmediği konusu siyasi ve diplomatik bir anlaşmazlık konusudur ve bu konudaki görüşler farklılık gösterebilir. Hamas, belirli bölgelerde Filistin halkını temsil etmektedir, ancak uluslararası alanda Filistin halkını temsil etme yetkisi veya tanınması yoktur.”

***

Peki Yapay Zekâ verimli olarak nasıl kullanılabilir?

Herhangi bir arama motorunda arama yapmak yerine, öğrenmek istediğiniz konuyu bir Yapay Zekâ uygulamasına sorarsanız, daha çabuk bir özet alabilirsiniz.

Elbette bu özet, arama motorlarına egemen olan görüşlerin bütün hatalarını ve eksiklerini de içerecektir.



Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları


Günün Köşe Yazıları