OLCAY BÜYÜKTAŞ

• Madencilikten uzay teknolojisine, hazır yemekten tekstile her alanda faaliyet yürüten Amazon işçileri alışverişin zirve yaptığı indirim günü küresel greve hazırlanıyor.
• ABD’den Güney Afrika’ya, Bangladeş’ten Kamboçya’ya milyonlarca işçi, “İnsanca ücret ödensin, sendikalaşma hakkına saygı gösterilsin, çevre tahrip edilmesin” diyecek.

Yarın yani 26 Kasım 2021 “Black Friday”, yani Kara Cuma, yani son yıllarda iyice köpürtülen, kuyrukların gece yarıları başladığı alışveriş çılgınlığının tavan yaptığı gün...  Hal böyle olunca iş yükünün de katlandığı bir gün Kara Cuma... Ancak bu yıl Kara Cuma başka türlü olacak. Çünkü bu yıl 20 ülkede Amazon işletmelerinde çalışan 1.3 milyon işçi greve çıkacak.

Amazon, pek çok kimsenin bildiği gibi yalnız internette incik boncuk satan bir site değil. Madencilikten uzay teknolojisine, hazır yemekten sağlığa, tekstilden kişisel veri ticaretine kadar her alanda faaliyet yürüten açgözlü bir dev. Bazı kaynaklar Amazon’un uzaya turist olan patronu Jeff Bezos’un işçileri sömürerek, doğaya zarar vererek, kişisel veri ve vergi kaçakçılığı yaparak zenginleştiği haber ve yorumlarıyla dolup taşıyor.

Geçen yıllarda bir koalisyon kuruldu: Amazon Ödesin Koalisyonu... Bu koalisyon yarın yani büyük indirim/alışveriş çılgınlığı gününde şirketi düelloya davet ediyor. 20 ülkede grevler, pek çok ülkede destek eylemleri düzenlenecek. İtalya’da kuryeler, ABD’de yazılımcılar, Güney Afrika’da inşaatçılar, Bangladeş ve Kamboçya’da tekstil işçileri 1.3 milyon işçiyi kapsayacak uluslararası greve hazırlanıyor. Talepler şunlar: Amazon, işçilere insanca ücretler ödesin! Sendikalaşma hakkına saygı göstersin! Vergi kaçakçılığına ve kişisel verileri suiistimal etmeye son versin! Çevreyi tahrip etmeyi durdursun!

ADIM ADIM TAKİP

Geçen yıl da “Kara Cuma”da dünya genelinde pek çok protesto yapılmıştı. İlerici Enternasyonal (PI), Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu (ITUC), Greenpeace ve Oxfam gibi pek çok küresel ve yerel örgütün bir araya geldiği bir koalisyon kurulmuştu. Sendikalar, siyasi partiler, esnaf kooperatifleri, tüketici dernekleri, çevre örgütleri, veri güvenliği ve vergi adaleti vb. konularda çalışan örgütler Amazon’u adım adım takip ediyor. 

NEREDE NE YAPILACAK?

- ABD’de uzun süredir düşük maaşlara ve tehlikeli çalışma koşullarına karşı eylemler yapan Teamsters Sendikası, Amazon’un ana ikmal noktalarında greve çıkacak. İşçileri örgütlenme hakkına sahip çıkmaya ve kitlesel sendika toplantılarına katılmaya davet ediyorlar.

- İtalya’da üç farklı sendikaya üye 15 bin şoför ve kurye, 26 Kasım’da, 24 saat sürecek bir grev yapacak. Grevin talepleri: Çalışma saatlerinin düşürülmesi, performansa bağlı ikramiye sistemi, veri denetimi ve gözetleme yöntemlerinin değişmesi.

- İngiltere GMB sendikası Amazon için çalışan depo işçilerini, kuryeleri ve teknik görevlileri temsil ediyor. Amazon, sendikacılığın doğduğu ülkede sendikal hakları tanımıyor. 600 bin üyeli GMB, şirketi masaya davet ediyor, “aksi halde Jeff Bezos bir dahaki sefere uzaydan dünyaya geri dönemez” diyorlar. 

- Bangladeş ve Kamboçya’da Amazon’a özel markalara üretim yapan ama fabrikalar kapanınca maaşlarını - tazminatlarını alamayan işçiler eylem yapacak. Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Cape Town kentinde Amazon’un Afrika merkezinin inşaatında çalışan işçiler iş bırakacak.

STAJ, SİGORTA BAŞLANGICI SAYILSIN

Ülkede, emeklilikte yaşa takılanlar gibi, 3600 ek gösterge gibi ve emeklilik maaşlarının hesaplanmasından doğan fark nedeniyle mağdur olanlar ordusu yanında bir mağdur ordusu daha var: Staj mağdurları...

Gazetemizi arayarak, e-postayla ya da sosyal medyadan ulaşan mağdurlar diyor ki:

Bizler meslek lisesi, ticaret lisesi ve çıraklık okullarında son sınıfta 1-2 yıl boyunca 2 gün okulda, 3 gün işletmede stajyer olarak çalıştırılan ve sayısı 1.3 milyona yaklaşan büyük mağdur bir aileyiz.

Lise son sınıfta elimize işletmeler tarafından pembe renkli sigorta kartlarımız verildi ve meslek lisesinde okumanın diğer liselere göre daha avantajlı olduğu, bizlerin sigortalarının diğerlerinden daha erken başladığı iletildi. Çocuktuk bilmiyorduk tabii!..

İş hayatına katıldığımızda aynı sigorta numarası ile çalışmaya başladık. Yıllar sonra öğrendik ki; staj yaptığımız süre boyunca işletmeler tarafından sadece kısa vadeli sigorta kolu olan iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hükümleri uygulanmış. Uzun vade sigorta kolu olan sigorta primlerimiz yatırılmamış. Staj yaptığımız süreler sigorta başlangıcından sayılmamış.

Avukat, doktor, asker, Doğum ve yurtdışı stajlarında geçmişe dönük borçlanma hakkı verilirken bizlere maalesef bu hak verilmiyor. Bir zümreye borçlanma hakkı verilip diğerlerine aynı hakkın tanınmaması anayasanın eşitlik ilkesine aykırı...

Oysa yapılacak bir düzenleme ile bu mağduriyetin giderilmesi mümkün...