Uzmanından 'Squid Game' yorumu: Beyin riskli ortamlarda nasıl karar veriyor?
Dünya çapında ilgi gören Squid Game dizisinde beynin karar alma süreçlerine ilişkin önemli detaylar dikkat çekiyor. Kumar bağımlılığı gibi bağımlılıklarda riskli davranışların hem neden hem sonuç olduğunu kaydeden Prof. Dr. Gül Eryılmaz, “Beynin karar verme bölgesinin etkilenmesi kumara neden olabilir" dedi.
Netflix'in Güney Kore yapımı dizisi 'Squid Game' tüm dünyanın gündeminde. Son olarak 111 milyonu aşkın kişiye ulaşan diziyle ilgili Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Gül Eryılmaz, değerlendirmelerde
bulundu.
Eryılmaz, tüm dünyada ilgiyle izlenen ve şiddet
sahneleriyle gündeme gelen dizinin bağımlılık, beynin karar verme süreçleri,
riskli ortamlarda karar verme gibi pek çok konuya değindiğini söyledi.
Sputnik Türkiye'de yer alan habere göre; dizinin beynin karar verme sürecinin nelerden etkilendiğini
özetlediğini belirten Eryılmaz, “Bağımlılık sahnesi ile başlayan dizinin
devamında kahraman sürekli riskli ortamlarda karar vermek zorunda kalıyor.
Dizi, kahramanın masumane başlayan çocukluk dönemi oyunları ile başlıyor. Güney
Kore’de oyun bağımlılığı çok fazladır. Kahramanın erişkinlik döneminde yıkıcı
bir bağımlılığa yakalandığını ilerleyen dakikalarda kumar bahis bağımlılığı ile
anlıyoruz” dedi.
'KARAR VERME BÖLGESİNİN ETKİLENMESİ KUMAR OYNAMAYA NEDEN
OLABİLİR'
Kumar bağımlılığı gibi bağımlılıklarda riskli davranışların
hem neden hem sonuç olduğunu kaydeden Prof. Dr. Gül Eryılmaz, “Beyindeki risk
analizi yapan bölgenin farklı çalışması, beynin karar verme bölgesinin
etkilenmesi kumara neden olabilir. Riskli davranışlar da aynı zamanda beyinde
kimyasal değişimler yapar. Örneğin maymunlarda yapılan bir çalışmada kalp
hızını artırdıklarında beyinde karar verme merkezinin bozulduğu ortaya
çıkmıştır. Yani davranışlarımız da beyinde izler bırakır” ifadelerini kullandı.
'RİSKLİ DAVRANIŞLARA YATKIN KİŞİLER OYUN İÇİN SEÇİLİYOR'
Söz konusu dizide kahramanın ölümcül oyuna dahil olmasının,
riskli davranışlara yatkın olduğunun göstergesi sayılabileceğini kaydeden
Eryılmaz, “Dizide oyun için belli kişilerin seçilmiş olması tesadüfi olmaması
gerekir. Diğer seçilenlere de bakıldığında sosyal, ekonomik ve kişisel
sorunlarının olduğu görülmektedir. Zaten filmin ilk sahnesi de bahis oyunu ile
başlamaktadır. Kişinin annesini kandırması, ardından kumar oynaması ve
hayatında sorunlar olması seçilmesi için kriter olabilir” dedi.
'BEYİN RASYONEL OLMAYAN DUYGUSAL KARARLAR VERİR'
Beynin riskli davranış kararını neden aldığını da
değerlendiren Eryılmaz, şunları söyledi:
“Öncelikle beyin nasıl karar veriyor? Gün içinde pek çok
karar alıyoruz. En basitinden bugün ne yesemden başlayarak en karmaşığına kadar
yani ‘Evleneceğim ama doğru kişi mi, ev alsam borca girsem mi gibi pek çok
karar alıyoruz. Beyin sürekli karar almak zorunda kalmaktadır. Yapılan çoğu
çalışmada kararlarımızın zekamızla ilgisi olmadığıdır.
Ne kadar bilgimiz olursa olsun ya da ne kadar zeki olursak
olalım karar verme beyinde tahminimizden farklı işlemektedir. Örneğin beyinde
bir çekirdek olan amigdala tıpkı bir elinde sopası olan anne ya da öğretmen
gibi ‘Riskli, riskli yapma’ der ve korku üretir. Hipokampus bölgesi olan genel
bellek bölgesi ise daha önce edinilmiş bilgileri ortaya serer. Ama süreç daha
bitmedi. Beyin ana komuta merkezi, bu bilgileri değerlendirir ve tümü ile
rasyonel olmayan duygusal kararlar verir. Mantık görünürde olsa da etkisizdir.
Yani bir klinikte uzun süre kız çocuğu doğmadıysa şimdi doğacak olan çocuğun
kız olma olasılığını beyin yüzde 50’den fazla zanneder. Halbuki olasılık aynıdır.
Risk altında iken bu süreçlerin tümü ile duygusal yani ödül ve ceza sistemi
gibi işlediği söylenebilir. Mantıktan bağımsız ödül varsa karar başka, ceza ya
da sıkıntı varsa karar başka alınabilir.”
BEYİN NASIL KARAR VERİR?
Bu dizide beynin karar alma süreçlerini izlediğimizi
kaydeden Eryılmaz, “Beynin amigdala bölgesl yapma der, hipokampus olabilir mi
der, orbitofrontal ödüle bakar ve sonuçta kararlarımız duygusaldır. Rasyonel
değildir” diye konuştu.
Eryılmaz, “Beyin normalde de kararlarını mantıkla değil, duygular
aracılığı ile almaktadır. Aynı zamanda da vücudumuzdaki terleme çarpıntı gibi
belirtiler de kararımızı etkilemektedir. Somatik belirteç hipozi denilen bu
yolla beden de zihni etkilemektedir. Uykusuzluk, bazı kimyasalların kullanımı
vs bu kararı etkileyecektir" diye ekledi.
Eryılmaz, beynin duygusal şekilde karar verdiğini
destekleyen psikolog Daniel Kahneman’ın da 2002 Nobel Ekonomi Ödülü aldığını
kaydetti.
BEYNİN RİSKLİ KARARLAR ALMASI BİR SAĞLIK SORUNU İŞARETİ
OLABİLİR Mİ?
Bazı kişilerin daha az riskli kararlar alırken bazılarının
ise daha riskli kararlar almaya yatkın beyin yapıları olduğunu kaydeden Prof.
Dr. Gül Eryılmaz, “Özellikle bağımlılık yapan maddelerin ya da kumar gibi
bağımlılık yapan davranışların devamı söz konusu olduğunda beyinde kimyasal
değişimler ortaya çıkmaktadır. Bu değişimlerin sonucu da daha riskli kararlar
alınmasına neden olmaktadır. Sağlıklı olmak ya da olmamak buralarda başlamaktadır.
Bu anlamda tedaviye ihtiyaç vardır” ifadelerini kullandı.
Eryılmaz, beyin incelenmesi sonrası bireye özgü tedaviler
olduğunu kaydederek, “Psikoterapiler ya da psikiyatrik tedaviler uygun
vakalarda planlanabilir. Kognitif rehabilitasyon denilen bilgisayar arayüzlü
tedavilerde de hem sorun tespiti hem de tedavi uygulanabilmektedir” diye
konuştu.
'AHLAKİ DAVRANIŞLAR DA BEYNİN BİR ÜRÜNÜDÜR'
Squid Game dizisinde kişilerin ödül için alabilecekleri riskin ne denli yüksek olduğunun görüldüğünü kaydeden Eryılmaz, “Bu dizide bir insanın ödül için ne kadar risk alabileceğini izleyebiliriz. Aynı zamanda insan davranışları ahlaki yönden de tartışılabilir. Bir yandan bu dizide bazı sahnelerde ahlaki etik davranışların sınırını ve ortaya konulma şeklini de görüyoruz. Akla şöyle bir soru geliyor: Dış koşullar insanın iyi insan olmasını, ahlaki davranışını etkiler mi? Etkilerse ne kadar etkiler? Ahlaki davranışlar da insan beyninin bir ürünüdür ve beyin bu konuda hasta ya da değildir. İş böyleyse ahlaki davranmayan kişilerin beyni hasta diyebilir miyiz? Bunu dersek yapılan olumsuz davranışın sorumlusu olur mu?” açıklamasında bulundu.
En Çok Okunan Haberler
- Kılıçdaroğlu'na 'Meral Akşener' yanıtı
- 'Hadi gelin kapatın!'
- Yeni dönem başlıyor: Taksi, otobüs, dolmuş...
- Bir sonraki ve en büyük ekonomik patlama...
- Ulaşım durma noktasına geldi!
- Tarihi geçmiş ürün satan zincir market şubesine mühür
- Ünlü kebapçının kardeşi 20. kattan aşağı düştü!
- Kayyum belediyeyi kapattı!
- İl başkanı hayatını kaybetti!
- Çete lideri savunma yaptı, tutukluluğa devam kararı!