Lokavt ne demek? İşveren lokavt kararı alırsa ne olur? İşte merak edilenler

İşçilerin 'grev' eylemi ile işverenin 'lokavt' kararı, 1982 Anayasası tarafından güvence altındadır. Lokavt süresince işçinin iş akdi feshedilemez fakat işçiye maaş ödenmez, SGK primleri yatırılmaz.

• Çalışma koşullarının iyileştirilmesini isteyen sağlık çalışanlarından 3 günlük grev

LOKAVT NEDİR?

Greve çıkan işçilerin, işveren tarafından topluca işten uzaklaştırmasına 'lokavt' denir. Lokavt, işçilerin işten çıkarılması değil, işveren tarafından çalıştırılmamasıdır.

Lokavt süresince işçilerin iş sözleşmeleri askıda kalır. 2822 Sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Yasası'na göre lokavt; işyerinde faaliyetin tamamen durmasına neden olacak tarzda, işveren veya işveren vekilinin kendi teşebbüsü ile veya bir işveren kuruluşunun verdiği karara uyarak işçilerin topluca işten uzaklaştırılmalarıdır.

LOKAVT NE ZAMAN İLAN EDİLEBİLİR?

İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan patron, grev kararının kendisine tebliğinden itibaren 60 gün içinde lokavt kararı alabilir ve bu süre içerisinde 6 iş günü önceden karşı tarafa bildirilecek tarihte uygulamaya koyabilir.

LOKAVT UYGULAYAN İŞVEREN, YENİ İŞÇİ ALABİLİR Mİ?

İşveren, kanuni bir grev veya lokavt süresince, iş sözleşmeleri askıda kalan işçilerin yerine, sürekli ya da geçici olarak başka işçi alamaz veya başkalarını çalıştıramaz.

Lokavt dolayısıyla iş sözleşmeleri askıda kalan işçiler de lokavt süresince başka bir işyerinde çalışamaz. Aksi halde işçinin iş sözleşmesi haklı nedenle feshedilebilir.

LOKAVT SÜRESİNCE İŞÇİYE MAAŞ ÖDENİR Mİ?

Lokavta maruz kalan işçilerin iş sözleşmeleri grev ve lokavt süresince askıda kalır.

Grev ve lokavt süresince iş sözleşmeleri askıda kalan işçilere bu dönem için ücret ve sosyal yardımlar ödenemez, SGK primleri yatırılmaz, bu süre kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmaz. 

LOKAVT KARARI YASAL MI?

Toplu iş sözleşmesi sırasında uyuşmazlık çıkması ve işçi sendikası tarafından grev kararı alınması durumunda bu yasa hükümlerine uygun olarak yapılan lokavta, 'yasal lokavt', yasal koşullar gerçekleşmeden yapılan lokavta, 'yasa dışı lokavt' denir.

1961 Anayasası'nda yer verilmeyen lokavta 1982 Anayasası'nda yer verildi. Lokavt, grev gibi uluslararası kabul gören ve hak olarak kabul edilen bir uygulama değildir. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) grevi bir hak olarak kabul ederken lokavta yer vermemiştir.

HANGİ SEKTÖRLERDE LOKAVT KARARI ALINAMAZ?

2822 Sayılı Yasa'ya göre şu mesleklerde lokavta başvurulamaz:

* Can ve mal kurtarma işlerinde

* Cenaze ve tekfin işlerinde

* Su, elektrik, havagazı, termik santralleri besleyen linyit üretimi, tabi gaz, petrol sondajı, üretimi, tasfiyesi, dağıtımı

* İlaç imal eden işyerleri hariç olmak üzere, aşı ve serum imal eden müesseselerle, hastane, klinik, sanatoryum, prevantoryum, dispanser ve eczane gibi sağlıkla ilgili işyerlerinde

* Eğitim ve öğretim kurumlarında, çocuk bakım yerlerinde ve huzurevlerinde

* Mezarlıklarda

* Mili Savunma Bakanlığı ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından doğrudan işletilen işyerlerinde.

HANGİ DURUMLARDA LOKAVT KARARI ALINAMAZ?

Savaş halinde genel veya kısmi seferberlik süresince grev, lokavt yapılamaz. Yangın, su baskını, toprak veya çığ kayması veya deprem gibi hayatı felce uğratan felaketler hallerinde Bakanlar Kurulu, bu hallerin vuku bulduğu yerlerle sınırlı olmak üzere ve bu halin devamı süresince yürürlükte kalmak üzere gerekli gördüğü işyeri veya işkollarında grev ve lokavt yasağı kararı alabilir. Yasağın kaldırılması da aynı usule tabidir.

Başladığı yolculuğu yurt içindeki varış mahallerinde bitirmemiş deniz, hava, kara ulaştırma araçlarında grev ve lokavt yapılamaz.