İlber Ortaylı kimdir, kaç yaşında, nereli, kaç dil biliyor? İşte biyografisi

İlber Ortaylı, 2022 yılında verdiği bir röportajda, mutluluğun hem hak, hem de görev olduğunu dile getirerek, "Kendin de mutlu olacaksın, etrafındakileri de mutlu edeceksin. İnsanın görevi de budur, hakkı da. Mızmız bir keçi olmaktan çıkman lazım. Bizim insanımız böyledir. 'Selamünaleyküm, nasılsın' dersin, 'Ortalığı görüyorsun' der hemen. Keyfi yerindedir, söylemez (gülüyor). 'Gel bir kahve iç' der ama içtiğin kahveyi de zehir eder. Tam aksine, insanın kendini de çevresini de zorluklara karşı hazır tutması, mutluluğunu başkalarına yansıttığı gibi negatifliğini bırakması gerekir" sözlerini kullandı.

• İlber Ortaylı canlı yayında gözyaşlarına hakim olamadı

İLBER ORTAYLI'NIN HAYAT HİKAYESİ

21 Mayıs 1947 tarihinde Avusturya'nın Bregenz şehrinde dünyaya geldi. İlber Ortaylı aslen Kırım Tatarıdır.

2 yaşındayken ailesiyle birlikte Türkiye'ye göç etti. İlk ve orta öğrenimini İstanbul Avusturya Lisesi'nde tamamladı. 1965 yılında Ankara Atatürk Lisesi'nden mezun oldu.

Lisans eğitimini Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih bölümünde 1970 yılında tamamladı. Burada Şerif Mardin, Halil İnalcık, Mümtaz Soysal, Seha Meray, İlhan Tekeli, Mübeccel Kıray'ın öğrencisi oldu. Ayrıca sınıf arkadaşları arasında Zafer Toprak, Mehmet Ali Kılıçbay, Ümit Arslan da vardı.

Viyana Üniversitesi'nde Slav ve Doğu Avrupa dilleri hakkında öğrenim gördü. Yüksek lisans çalışmasını Chicago Üniversitesinde Halil İnalcık ile yaptı. 'Tanzimat Sonrası Mahalli İdareler' başlıklı tezi ile Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde 1974 yılında doktor, 'Osmanlı İmparatorluğu'nda Alman Nüfuzu' adlı çalışmasıyla 1979 yılında aynı fakültede doçent oldu.

OXFORD'DA KONFERANSLAR VERDİ

1982 yılında üniversitelere uygulanan siyasi yaptırımlara tepki olarak görevinden istifa etti. Bu dönemde Viyana, Berlin, Paris, Princeton, Moskova, Roma, Münih, Strasbourg, Yanya, Sofya, Kiel, Cambridge, Oxford ve Tunus'ta dersler, seminerler ve konferanslar verdi.

1989'da Türkiye'ye dönerek profesör oldu ve 1989-2002 yılları arasında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İdare Tarihi Anabilim Dalı başkanlığı yaptı.

2002 yılında Galatasaray Üniversitesi'ne, iki yıl sonra ise Bilkent Üniversitesi'ne konuk öğretim üyesi olarak geçti. Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi ve MEF Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde Türk Hukuk Tarihi dersleri verdi. Ayrıca Galatasaray Üniversitesi senatosu üyeliği yaptı.

BAKANLIK DANIŞMANLIĞI YAPTI

2005 yılında Topkapı Sarayı Müzesi Müdürü oldu. Yedi yıl bu görevde kalan İlber Ortaylı, 2012 yılında yaş haddinden emekli oldu ve görevi Ayasofya Müzesi Müdürü Haluk Dursun'a devretti.

Uluslararası Osmanlı Etütleri Komitesi yönetim kurulu üyesi ve Avrupa İranoloji Cemiyeti ve Avusturya-Türk Bilimler Forumu üyeliği yaptı. 2018 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı danışmanı oldu.

Tarih Vakfı ve Afet İnan ailesinin işbirliğiyle iki yılda bir verilen Afet İnan Tarih Araştırmaları Ödülü'nün 2004 yılındaki sahipleri, İlber Ortaylı'nın da içinde bulunduğu jüri tarafından belirlendi. Milli Saraylar Daire Başkanlığı'nın Dolmabahçe Sarayı'nda düzenlediği 'Vefatının 150. Yılında I. Abdülmecit ve Dönemi' başlıklı uluslararası sempozyumun açılış ve kapanış oturumlarına katıldı.

İLBER ORTAYLI KAÇ DİL BİLİYOR?

İlber Ortaylı ileri seviyede Almanca, Rusça, İngilizce, Fransızca, İtalyanca, Farsça ve iyi seviyede Latince konuşabiliyor. Katıldığı bir televizyon programında bilgisayar kullanmadığını, başkalarının yanlış bilgilerle biyografisini yazdığını ve bundan büyük rahatsızlık duyduğunu dile getiren ünlü tarihçi, orta seviyede Sırpça, Hırvatça, Boşnakça bildiği iddialarını yalanladı.

ÖZEL YAŞAMI

1947 doğumlu olan İlber Ortaylı, 2022 yılı itibarıyla 75 yaşında.

1981 yılında Mersin senatörü Dr. Talip Özdolay'ın kızı Ayşe Özdolay ile evlendi ve bu evlilikten Tuna adında bir kızı oldu. Çift, 1999 yılında boşandı.

Bilgisayar ve internet kullanmayı sevmediğini beyan eden İlber Ortaylı, herhangi bir sosyal medya sitesinde adına açılmış hesapların hiçbirinin kendisine ait olmadığını da birçok kereler açıkladı. İlber Ortaylı'nın ayrıca çocukluğundan beri büyük bir tutku ve özenle biriktirdiği minyatür otomobillerden oluşan büyük bir koleksiyonu var.

İlber Ortaylı 1.81 metre boyunda, 109 kilo ve ikizler burcu.

Sosyal paylaşım sitesi Instagram'da @ilberortayli, Twitter'da @ILBERORTAYLIGSU, Facebook'ta @OrtayliIlber kullanıcı adıyla yer alıyor.

TELEVİZYON PROGRAMLARINA KONUK OLDU

2004 yılında TRT 2'de başlayıp TRT Türk'te hafta sonları yayınlanan 'İlber Ortaylı ile' adlı belgesel programını sundu. NTV'de 'İlber Ortaylı ile Tarih Dersleri' programıyla ekranlara geldi. Bloomberg HT kanalında 'İlber Ortaylı ile Zaman Kaybolmaz' adlı bir program hazırladı. NTV'de 5 Kasım 2012 ile 11 Mart 2013 tarihleri arasında gazeteci-yazar Mehmet Barlas ile birlikte 'Her Zaman' adlı bir tarih programı yaptı.

2000'li yıllarda 'Milliyet' gazetesinde, aylık 'Atlas Tarih' ve üç aylık 'Doğu Batı' dergilerinde makaleler yazdı. Bir dönem yayınlanan 'Popüler Tarih' ve 'Tarih ve Toplum' dergilerinde, 'Habertürk' gazetesinin 'Habertürk Tarih' ekinde de yazıları yayımlandı.

'Milliyet Sanat' dergisine verdiği bir mülakatta, kitaplığında 30 bin civarında kitabı olduğunu ve bunların 5 binini Galatasaray Üniversitesi'ne bağışladığını ifade etti.

BİRÇOK ÖDÜLE LAYIK GÖRÜLDÜ

İlber Ortaylı, 'Osmanlı Tarihinde Aile' isimli eserinin yanı sıra, tarih alanında 1970'li yılların başlarından itibaren yaptığı çalışmaları, yayınladığı makale ve kitapları, tarih biliminin yaygınlaştırılması çabaları, tarihi her yaştan Türk insanına sevdirme konusundaki faaliyetleri, yurt dışındaki bilimsel etkinlikleri ve Türk tarihçiliğinin uluslararası alanda önemli bir ismi olması da göz önüne alınarak tarih dalında 2001 Aydın Doğan Ödülü'ne layık bulundu.

2006 yılında İtalya'da Lazio bölge yönetiminin başlattığı ve her yıl devam etmesi öngörülen Akdeniz Festivali'nde, toplumsal ve kültürel tarih alanındaki 'Avrupa ile Akdeniz Arasında Lazio' ödülü İlber Ortaylı'ya verildi.

2007 yılında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin imzasıyla Rusya tarafından Rus dilini ve kültürel mirasını yayan, ülkelerin ve halkların birbirlerine yaklaşmasını sağlayan kişilere verilen Puşkin Madalyası'na Türkiye'den İlber Ortaylı layık görüldü.

İLBER ORTAYLI'NIN MUSTAFA KEMAL ATATÜRK İLE İLGİLİ SÖZLERİ

2021 yılında gazeteci Ruhat Mengi'nin sorularını yanıtlayan İlber Ortaylı, dönemin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin'in, "Cumhuriyet'in kuruluş yıllarında, Türkiye'nin yoksul olduğu yıllarda Atatürk Çankaya Köşkü'nü yaptırmış" sözlerini şöyle değerlendirdi:

"Bu kişiler devamlı Atatürk devriyle yarışacaklarını sanarak çıkmasınlar, o başka bir devir ve çok büyük adamların devriydi. Bırakın, böyle siyaset olmaz, böyle karşılaştırma olmaz. Yüz sene evveli ile nasıl karşılaştırılabilir? Yüz sene evveli ile kim yarışa çıkıyor?

Atatürk uzun süre bir bağ köşkünde yaşadı, bugün müzedir. Meclis dönemi dahil, Meclis'ten sonra da çok uzun zaman burada oturdu 1920'lerin sonunda Çankaya Köşkü yapıldı. Bugünkü valilere Çankaya Köşkü gibi rezidanslar yapılıyor, büyükelçilikler de aynı şekilde. Vatanı kurtaran Atatürk'ün köşkünü bugün valiler beğenmiyor. Ne yapıyorsanız yapın, bir devirle bir devir, Kemalist devirle bu devir mukayese edilmez, bu çok yanlıştır.

Eğer zihniyetinize bu yerleşirse herkes bunun zararını çeker, çok açık ve net. Kemalist devir çok önemli bir devirdir. Dolayısıyla bu mukayeseden vazgeçelim. Mustafa Kemal Atatürk tüm liderler arasında müstesna bir yere sahip, unutulmayan bir liderdir, tartışılamaz.

Bazı aydınlar da bu gruba giriyor, masum bir hareket kabul edilemez. Bugünün dünya demokrasisinde herkes böyle şeyleri yapabilir, bir şey söyleyemeyiz ama bir şey söyleyemeyiz demek o mavalları aynen yutmak anlamına gelmez.

Batı demokrasisinin kurallarını benimsemek kadar Batı demokrasisinin kontrol kurallarını da benimsemek gerekir. Dünyada söz kadar kuvvetli bir silah yoktur, saçma bir söze doğru sözle cevap verilir, doğru seslerin çıkması gerekir."