NATO nedir? NATO üyesi ülkeler hangileridir? Türkiye NATO'ya üye mi? Türkiye NATO'ya ne zaman üye oldu?

1949'da 12 ülkenin kurucu üyeliğiyle oluşturulan NATO (Kuzey Atlantik Paktı), Türkiye'nin onayının ardından Finlandiya'nın da katılımıyla 31 üye sayısına ulaştı. Peki, Hangi ülkeler NATO'ya üye? Türkiye NATO'ya üye mi? Türkiye NATO'ya ne zaman üye oldu?

TÜRKİYE NATO'YA NE ZAMAN ÜYE OLDU?

Türkiye’nin NATO üyeliğine ilişkin protokol 17 Ekim 1951 tarihinde imzalanmıştır.

Kuzey Atlantik anlaşmasına Türkiye Cumhuriyeti’nin katılmasına dair kanun 18 Şubat 1952 tarihinde kabul edilmiş olup, Türkiye 1952 yılında NATO’ya üye olmuştur. Türkiye, NATO'ya katılan ilk ülkeler arasındadır.

NATO KURUCU ÜLKELERİ HANGİLERİ?

Belçika

Kanada

Danirmarka

Fransa

İzlanda

İtalya

Lüksemburg

Hollanda

Norveç

Portekiz

Birleşik Krallık

ABD

NATO ÜLKELERİ

BİRLE?İK DEVLETLERİ (1949)

BELÇİKA (1949)

BİRLE?İK KRALLIK (1949)

DANİMARKA (1949)

FRANSA (1949)

HOLLANDA (1949)

İTALYA (1949)

İZLANDA (1949)

KANADA (1949)

LÜKSEMBURG (1949)

NORVEÇ (1949)

PORTEKİZ (1949)

TÜRKİYE (1952)

YUNANİSTAN (1952)

ALMANYA (1955)

İSPANYA (1982)

ÇEK CUMHURİYETİ (1999)

MACARİSTAN (1999)

POLONYA (1999)

BULGARİSTAN (2004)

ESTONYA (2004)

LETONYA (2004)

LİTVANYA (2004)

ROMANYA (2004)

SLOVAKYA (2004)

SLOVENYA (2004)

ARNAVUTLUK (2009)

HIRVATİSTAN (2009)

KARADAG (2017)

KUZEY MAKEDONYA (2020)

FİNLANDİYA (2023)

TÜRKİYE NE ZAMAN NATO'YA KATILDI?

Kuzey Atlantik İttifakı'na 18 Şubat 1952'de katılan Türkiye, yarım yüzyılı aşkın bir süredir NATO'nun güçlü ve güvenilir bir üyesi olmuştur.

NATO'YA ÜYE OLMA SÜRECİ NASIL İŞLİYOR?

NATO'nun yeni üye kabul etmesi birçok aşamadan oluşan teknik ve yasal süreçlerin ardından mümkün oluyor. Bir ülkenin NATO üyesi olabilmesi için her şeyden önce mevcut 30 müttefik ülkenin hepsinin birden üyeliğe onay vermesi şartı bulunuyor.

İsveç ve Finlandiya'nın katılmak istediği NATO'ya üyelik normal şartlarda uzun bir süreç gerektiriyor. Bosna Hersek, Gürcistan ve Ukrayna'nın da dahil olmak istediği NATO'nun yeni üye kabul etmesi için çeşitli şartların yerine getirilmesi, yasal süreçlerin tamamlanması isteniyor.

NATO, İkinci Dünya Savaşı'nın bitmesinden sonra 1949'da 12 ülke tarafından kuruldu. Bu ülkeler ABD, İngiltere, Kanada, Fransa, İtalya, Hollanda, Norveç, Portekiz, Lüksemburg, İzlanda, Danimarka ve Belçika'ydı. Aradan geçen 73 yılda 8 genişleme dalgasıyla üye sayısı 12'den 30'a çıktı.

Türkiye ve Yunanistan 1952'de NATO'nun yeni üyeleri oldu. 1955'te o zamanki adıyla Federal Almanya, 1982'de İspanya ittifaka katıldı.

Çek Cumhuriyeti, Macaristan ve Polonya'nın 1999'da katılımıyla üye sayısı 19'a yükseldi.

2004'te Bulgaristan, Letonya, Litvanya, Estonya, Romanya, Slovakya ve Slovenya NATO'ya girdi.

NATO, "açık kapı" politikası izliyor. Bu politika, ittifakın kurucu anlaşmasının 10. maddesine dayanıyor.

Bu maddede kurucu Washington Antlaşması'na taraf olan ülkelerin Kuzey Atlantik bölgesinin güvenliğine katkı sağlamak için herhangi bir Avrupa ülkesini ittifaka katılmaya davet edebileceği belirtiliyor.

Ancak bir ülkenin NATO'ya dahil olabilmesi için oy birliği, yani mevcut 30 müttefik ülkenin hepsinin birden onay vermesi gerekiyor.

NATO üyeliği normal şartlarda uzun bir süreç gerektiriyor. Bunun için çok aşamalı bir sürecin tamamlanması isteniyor.

Buna göre, NATO müttefikleri bir başka ülkenin ittifaka katılmasını kararlaştırdıklarında NATO o ülkeye resmi davet gönderiyor. Bundan sonra 7 adımlık katılım süreci başlıyor.

Birinci adımda NATO uzmanlarıyla davet edilen ülkenin temsilcileri Brüksel'de bir araya gelerek görüşmeler yapıyor. Bu görüşmelerde davet edilen ülkenin NATO'nun siyasi, yasal ve askeri şartlarını karşılayıp karşılamadığı, NATO üyeliğinin ekonomik, askeri, yasal, siyasi ve istihbaratla ilgili yükümlülüklerini yerine getirip getiremeyeceği müzakere ediliyor. Bu müzakerelere göre davetli ülkenin NATO şartları ve standartlarını yerine getirmek için reform yapıp yapmayacağı belirleniyor.

İkinci adımda davet edilen ülke NATO Genel Sekreteri'ne resmi niyet mektubu gönderiyor ve NATO üyeliğinin yükümlülüklerini ve üzerine düşen taahhütleri kabul ettiğini bildiriyor. Reform yapılacaksa bu mektupta reformların takvimi de belirtiliyor.

Üçüncü adımda NATO, Washington Antlaşması'na ilave katılım protokollerini hazırlıyor. Böylece ittifakın kurucu anlaşması bir anlamda güncellenmiş oluyor. Bu protokoller, NATO ülkeleri tarafından imzalanıyor.

Dördüncü aşamada protokollerin NATO üyesi ülkeler tarafından kendi ulusal yasaları ve prosedürleri uyarınca onaylanması gerekiyor. Onay süreci ülkeden ülkeye değişiklik gösteriyor. Örneğin onay için ABD'de Senato'nun üçte ikisinin oyu gerekirken, İngiltere'de parlamentoda resmi bir oylama gerekmiyor.

Beşinci adımda ise tüm üye ülkeler, kendi onay süreçlerini tamamladıktan sonra Washington Anlaşması'nı saklayan ABD'ye yeni üyenin katılımını öngören protokolleri kabul ettiklerine dair bildirim yapıyor.

Altıncı adımda bütün bu aşamalar tamamlanınca NATO Genel Sekreteri, yeni üyeyi ittifaka katılmaya davet ediyor.

Yedinci ve son olarak yeni üye de kendi ulusal yasal sürecini tamamlayarak katılım belgesini Washington Antlaşması'nı saklayan ABD'ye teslim ediyor ve NATO üyesi oluyor.