2022'de saatler ileri alınacak mı? Yaz-kış saati uygulaması neden kaldırıldı?

2022 yılında da yaz-kış saati yerine sabit saat uygulamasının kullanılmaya devam edilmesi tepki çekti. Özellikle kış aylarında havanın çok geç saatlerde aydınlanması asayiş sorunlara neden olmasının yanı sıra insanları psikolojik olarak olumsuz etkiliyor.

• Kalıcı yaz saati uygulaması Meclis gündeminde: 'Karanlıkta yolculuk, saldırı, taciz'

BU YIL SAATLER İLERİ ALINACAK MI?

2022 yılında saatler ileri alınmayacak. Yaz-kış saati uygulamasının 2016 yılında kaldırılmasının ardından o tarihten sonra saatlerin ileri-geri alınması işlemi yapılmıyor. Sabit saat uygulaması yapılacaksa 'yaz saati'ne değil 'kış saati'ne yapılması gerektiğini belirten uzmanlar, AKP'nin ısrarla sürdürdüğü sabit saat uygulamasının herhangi bir bilimsel veriye dayanmadığını dile getiriyor.

Konuyla ilgili olarak 2021 yılında Cumhuriyet'in sorularını yanıtlayan Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Özdağ şunları söyledi: "EMO'nun Enerji İşleri Genel Müdürlüğü Aylık Elektrik İstatistikleri Raporu'ndaki çalışmasında, yaz saatinin kalıcı olarak uygulanmaya başlandığı 2016 ve 2017'nin ilk aylarında gereksiz bir elektrik tüketimi yaratıldığı görülmektedir.

Tüketim artışları hesaplandığında 2016'nın Kasım ayında yüzde 6.66; Aralık'ta yüzde 5.97 tüketim artışı kaydedildi. Aralık 2016 ve Ocak 2017'de Türkiye'nin elektrik ihtiyacının karşılanamadığı doğalgaz ve elektrik üretim krizi yaşanmıştır. Bu nedenle bu aylardaki tüketim artışları, elektrik verilemediği için baskılanmıştır.

Buna rağmen tüketim artışı Ocak 2017'de de yüzde 5.75 olmuştur. Artış Şubat 2017'de yüzde 6.22, Mart 2017'de ise yüzde 6.43'e ulaşmıştır. Bu zarara ek olarak sanayide ve hizmet sektöründe üretim ve verimlilik olumlu etkilenmedi. Yakıt tüketimi arttı, iş yerleri daha fazla elektrik öderken kaza sayısı ve asayiş sorunları katlandı."

Türkiye'nin 2016 yılına kadar uyguladığı kış (soldaki) ve yaz (sağdaki) saatlerinin dayandığı meridyenler

KALICI YAZ SAATİ İNSANLARI NASIL ETKİLEDİ?

Sabit saat uygulamasının neden olduğu 'psikolojik' tahribatın boyutunu ise Psikiyatrist Arzu Erkan Yüce, 2021 yılında Cumhuriyet'e şöyle anlattı:

"Kış aylarında yaz saatinin uygulanması, biyolojik saatin işleyişini bozar. Gün ışığı ile daha az temas edilen kış aylarında okul ve çalışma saatlerinin gün ışığı ile maksimum temas edebileceğimiz şekilde düzenlenmesi gerekir.

Kalıcı yaz saati uygulamasının; büyüme ve gelişme çağındaki çocukların ruhsal ve bedensel sağlıklarının yanı sıra, akademik beceri ve gelişimlerini de olumsuz etkilediği yönünde, hem eğitimcilerin, hem de sağlık hizmeti sağlayanların gözlemleri mevcut.

Çocuklar ve gençlerin pek çoğu sabah ilk dersleri dinleyemediklerini, anlayamadıklarını, verim alamadıklarını ve okula gitmek istemediklerini dile getiriyorlar. Eğitimcilerin gözlemleri de bu yönde.

Bilim, sanat, eğitim, sağlık hizmeti, ticaret ve hemen her iletişimin çevrim içi gerçekleştigi günümüzde, uygulamaların getirdiği değişken saat farklarının ciddi sorunlara, verimsizliğe, kayıplara ve maddi, manevi zarara yol açtığını söyleyebilirim."

TÜRKİYE'NİN KOMŞU ÜLKELERİYLE ARASINDA KAÇ SAAT FARK VAR?

Türkiye, ulusal saatini doğu meridyenindeki GMT+3'e sabitlemesi dolayısıyla, batıdaki sınır komşuları Yunanistan ve Bulgaristan ile arasındaki 2 saat zaman farkı olurken; bir hayli uzaktaki Suudi Arabistan, Katar, Birleşik Arap Emirlikleri ile aynı saati kullanıyor.

Öte yandan, Türkiye'nin güneydoğudaki sınır komşusu Suriye'nin GMT+2 zaman dilimini kullanması dolayısıyla iki ülke arasında 1 saat zaman farkı bulunuyor. Yani Türkiye'de saat 14.00 iken Suriye'de saat 13.00'ü gösteriyor.

Bir başka tuhaf durumsa; Türkiye'nin 2016 yılında yaz saatini sabitlemesi dolayısıyla KKTC'de de aynı uygulama hayata geçirilerek yıl boyunca GMT+3 zaman dilimi kullanılmaya başlandı. Fakat KKTC'nin sınır komşusu Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, GMT+2 zaman dilimini kullanması dolayısıyla aynı adada kuzey ve güney arasında 1 saat zaman farkı bulunuyor. Örneğin, Lefkoşa kentinin kuzey tarafında saat 14.00 iken, yürüyerek geçilebilen güney tarafında saat 13.00.

DÜNYA SAAT DİLİMLERİ HARİTASI

KIŞ SAATİ UYGULAMASI NE ZAMAN VE NEDEN KALDIRILDI?

Resmi Gazete'de yayımlanan karara göre, gün ışığından daha fazla yararlanmak amacıyla 26 Mart 2016 tarihinden itibaren bütün yurtta saatlerin bir saat ileri alınmasıyla başlayan yaz saati uygulamasının yıl boyu sürdürülmesi kararlaştırıldı.

Alınan kararda gerekçeler şu ifadelerle sunuldu:

"Gün ışığından daha fazla yararlanmak amacıyla bütün yurtta 27 Mart 2016 Pazar günü saat 03.00'ten itibaren bir saat ileri alınmak suretiyle başlatılan yaz saati uygulamasının, her yıl, yıl boyu sürdürülmesi kararlaştırılmıştır. Gün ışığından daha fazla yararlanmak amacıyla saatlerin düzenlenmesi hakkındaki, 14 Mart 2016 tarihli ve 8589 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı'nda yer alan '30 Ekim 2016 Pazar günü saat 04.00'ten itibaren bir saat geri alınması' ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır."

KIŞ SAATİ UYGULAMASI GERİ GELİR Mİ?

CHP Milletvekili Burak Erbay, yaz saati uygulamasına ilişkin 7 Ocak 2022 tarihinde soru önergesi verdi. Önergeye yanıt veren Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, sabit saat uygulamasında bir değişiklik olmayacağını söyledi.

Dönmez şunları kaydetti:

"Uygulamanın başlamasından bu yana elde edilen tasarruf yaklaşık 6.82 milyar kWh olup, bu tasarrufun parasal karşılığı tek zamanlı tarifeye göre 3.97 milyar TL, üç zamanlı tarifeye göreyse 5.94 milyar TL'dir.

Bununla birlikte, AB komisyonu tarafından üye ülkeler 28 Mart 2021'den itibaren tek saat uygulamasına geçilmesi tavsiye kararı iletilmiş olup, üye devletler bu yönde kararlarını kendileri alacaktır.

Tüm bu gelişmeler doğrultusuna mevcut saat uygulamasının değiştirilmesi yönünde bakanlığımızın bir çalışması bulunmamaktadır."

YAZ SAATİ UYGULAMASI VATANDAŞLARA ZOR ANLAR YAŞATIYOR

Tasarruf ve sosyal yaşam açısından sık sık tartışma konusu olan yaz saati uygulaması, özellikle batı illerinde sabah saatlerinde havanın karanlık olması dolayısıyla çeşitli sorunlara neden oluyor.

İstanbul Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, Youtube kanalında 7 Ocak 2022 tarihinde yayınladığı 'Yaz saati uygulamasına neden son verilmeli?' videosu ile yaz saati uygulamasını eleştirdi.

Hazırlanan videoda hem sosyal yaşamın içindeki kişiler, hem de konuyla ilgili bilgi sahibi kişiler uygulama ile ilgili olarak şikayetlerini dile getirdi.

Dünyada yaz-kış saati uygulamasını yapan ve yapmayan ülkeler haritası / Mavi: kuzey yarımküreye göre uygulayanlar. Turuncu: Güney yarımküreye göre uygulayanlar. Açık gri: Eskiden kullanıp artık bu uygulamadan vazgeçenler. Koyu gri: Bunu asla uygulamamış olanlar

DÜNYA SAAT DİLİMLERİ HARİTASI