1 Aralık Dünya AIDS günü: AIDS belirtileri nelerdir, nasıl bulaşır, kimler risk altında?

Dünya çapında son 40 yılda yaklaşık 40 milyon insan HIV/AIDS nedeniyle yaşamını yitirdi. Dünya Sağlık Örgütü verilerine şu an dünyada yaklaşık 39 milyon insan HIV ile enfekte olup bu sayının yaklaşık 25 milyonunu Afrika kıtasındaki hastalar oluşturmaktadır. 2022 yılında yeni vaka sayısı 1.3 milyon olup küresel anlamda enfeksiyon hızında azalma söz konusudur. Ancak ülkemizde her yıl yaklaşık 2000 kişi HIV/AIDS tanısı almaktadır. Ve bu sayı her yıl artma eğilimindedir.

HIV VE AIDS NEDIR?

İnsan Bağışıklık Yetmezlik Virüsü olarak tanımlanan HIV bir virüs olup insandan insana cinsel yolla, konta mine olmuş ortak enjektör kullanımı veya enfekte tıbbi gereçlerin bütünlüğü bozulmuş deri ve mukoza teması ile veya anneden bebeğe doğum sırasında bulaşabilmektedir

HIV virüsü bazen bulaştan sonra ağır bir gribal enfeksiyon kliniği ile kendini gösterebileceği gibi, yıllar boyunca semptomsuz olarak da seyredebilir. HIV bağışıklık sistemimizde spesifik bir hücre grubunun sayı ve fonksiyonunu bozarak hastalığa neden olur.

HIV enfeksiyonu tanısı konulmamış hastalar aylar ve yıllar sonra AIDS olarak adlandırdığımız klinik tabloda karşımıza çıkabilmektedirler. Tanım olarak Edinilmiş Bağışıklık yetmezliği sendromu olarak tanımlanır ve belli bir bağışıklık hücre sayısının azalması, fırsatçı nadir bazı enfeksiyonlar ve kanserler ile birlikte görülebilir.

AIDS ÖLÜMCÜL MÜ?

İlk olarak Amerika Birleşik Devletlerinde, 1984 yılında bazı kanser türleri ve fırsatçı enfeksiyonların belli bir grup genç hastada görülmesinin ardından HIV enfeksiyonuna bağlı bağışıklık yetersizliği vakaları tespit edilmiştir. Geride kalan yaklaşık 40 yılda HIV/AIDS konusunda birçok tanı tedavi olanakları meydana gelmiş olup hastalık ilk yıllarda olduğu gibi ölümcül bir enfeksiyon hastalığı olmaktan çıkmış düzenli takip ve tedavi gereken kronik bir hastalık haline gelmiştir. Düzenli takip ve tedavi altında olan olguların beklenen yaşam süreleri sağlıklı bireylere oldukça yakındır. Hastalarımız için kalıcı bir tedavi seçeneği olmayıp ömür boyu antiviral tedaviler almaktadırlar.

HIV ENFEKSİYONUNDA SEMPTOMLAR NELERDİR?

Koltuk altı, kasık veya boyundaki lenf bezlerinin şişmesi

Gece terlemeleri

Aşırı yorgunluk

Kilo kaybı

Sık sık ateşlenme ve terleme

Deri döküntüleri , mor renkte cilt lezyonları (Kaposi sarkomu)

Ağızda ve vajinal bölgede tekrarlayan mantar enfeksiyonları

İshal

Kas ağrıları

Akciğer enfeksiyonu (uzun süreli öksürük, balgam)

Enfeksiyon ilerlediğinde tüberküloz ve menenjit gibi hastalıklarda gelişebilir.

İNSANLARI HIV'E YAKALANMA RİSKİNE SOKAN DAVRANIŞLAR VE KOŞULLAR  NELERDİR?

Prezervatifsiz anal veya vajinal seks yapmak

Frengi, genital uçuk, bel soğukluğu gibi başka bir cinsel yolla bulaşan enfeksiyona (CYBE) sahip olmak;

Cinsel davranış bağlamında zararlı alkol ve uyuşturucu kullanımında bulunmak;

Uyuşturucu enjekte ederken kontamine iğneleri, şırıngaları ve diğer enjeksiyon ekipmanlarını ve ilaç solüsyonlarını paylaşmak;

Güvenli olmayan enjeksiyonlar, kan nakli ve doku nakli ve steril olmayan kesme veya delmeyi içeren tıbbi prosedürler almak (Dövme/Piercing)

Sağlık çalışanları da dâhil olmak üzere kazara iğne batması yaralanmaları.

KİMLER RİSK ALTINDA?

Çok partnerli bireyler

Homoseksüel bireyler

Seks İşçileri

Damar içi uyuşturucu bağımlıları

Korunmasız cinsel ilişkide bulunanlar

Cinsel saldırıya uğrayanlar

HIV enfeksiyonu olan hastaların cinsel partnerleri

Dövme/Piercing uygulamaları

Annesi HIV enfeksiyonu olan yeni doğanlar.