Zelenski'nin 'ortak ordu' çağrısına değerlendirme: 'Gerçekleşmesi zor'

Washington ve Moskova hattında başlayan ‘Ukrayna barış’ sürecine ‘dahil olmadığı’ yönünde yorumlar yapılan Kiev yönetimi, ‘Avrupa ordusu’ tezini yeniden ortaya attı. Münih Güvenlik Konferansı (MSC 2025) kapsamında katıldığı bir panelde konuşan Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, müzakereler için öncelikle ABD Başkanı Donald Trump ile bir araya gelerek ortak çözüm üzerinde anlaşmak istediğini ancak bundan sonra Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşebileceğini belirtti. 

‘UYGUN VAKİT GELDİ’

Müzakere masasında Avrupa’nın olması gerektiğine işaret eden Zelenski, Rusya’dan gelen olası tehditlere karşı Avrupa’nın kendi güvenliğinden sorumlu olması gerektiğini savundu. Avrupa’nın Ukrayna ile ortak ordu kurması gerektiğini vurgulayan Zelenski, bunun için artık uygun vaktin geldiğini belirterek, “Avrupa’nın silahlı kuvvetleri oluşturulmalı” dedi. Konuya ilişkin Cumhuriyet’e değerlendirmede bulunan İktisadi Kalkınma Vakfı Genel Sekreteri ve Yıldız Teknik Üniversitesi’nden Doç. Dr. Çiğdem Nas Avrupa Birliği tarihinde, birliğin kendi ordusunu kurması yönünde girişimler olduğunu ancak gerçekleşmediğini anımsattı.

‘GERÇEKLEŞTİRİLMESİ ZOR’

Birlikte ortak savunma ayağının her zaman zayıf kaldığına işaret eden Nas, “Daha çok kriz yönetimi fonksiyonu olan bazı misyonlar oluşturuldu. Şimdi durum çok daha kritik hale geldi. Ancak bunun gerekliliklerini yerine getirmek çok kolay bir şey değil. Gerçekleştirilmesi zor. Bunun sebeplerine baktığımızda; çok bütçe ayrılması gerekiyor. Bu bütçenin içinde birçok farklı kapasiteye sahip olunması gerekiyor. Şu an için NATO’nun kapasitesi hala Avrupa için çok önemli. NATO olmadan, onun kapasitelerinden yararlanmadan bir Avrupa ordusunun efektif olma fikri şu an için mümkün gözükmüyor” diye konuştu. 

‘ARKASINDA ABD VARDI’

Avrupa ordusu kurulması için aynı zamanda ortak bir dış politikaya sahip olması gerektiğini belirten Nas, birlik içinde bu konuda zaman zaman sorunlar olduğunu söyledi. Nas, “AB, Ukrayna’ya güçlü bir destek verdi. İlk defa savaşan bir ülkeye bu şekilde destek verildi. Fakat yine de Macaristan’da gördüğümüz gibi çatlaklar oldu. Süreç uzadıkça AB’nin desteği devam ettirmesi zorlaşmaya başladı. AB’nin güçlü tepkisinin arkasında da aslında ABD’nin AB üzerindeki etkisi vardı” ifadelerini kullandı.

‘ABD’Yİ DENGELEYECEK KAPASİTE’

ABD Başkan Yardımcısı JD Vance’in konuya ilişkin açıklamalarıyla birlikte Avrupa’nın bazı yüzleşmeler yaşadığını kaydeden Nas, ABD’nin NATO içindeki ittifak taahhütlerine çok önem vermeyeceği bir döneme giriş yapıldığını söyledi. Nas, “AB’nin kritik bir dönüm noktasında olduğunu görüyoruz. Günün sonunda kendi kaynaklarına güvenebileceği bir yapıya dönüşmesi gerekiyor aksi taktirde ABD, Avrupa’yı çok fazla kullanacak. Belki yapılabilecek şey NATO içinde yeni bir yapı oluşturmadan NATO’dan faydalanmak. Yapmaları gereken ABD’yi dengeleyecek bir kapasiteye ulaşmaları” değerlendirmesinde bulundu.

‘TÜRKİYE’NİN KENDİSİYLE YÜZLEŞMESİ GEREK’

Ankara’nın yeni süreçten nasıl etkileneceğine ilişkin de konuşan Nas, AB’den ziyaretlerin artışına ve zaman zaman Türkiye’nin genişleme sürecinin içinde oluşuna işaret edildiğini belirtti. Nas, “Bir yandan adaylığı devam ediyor ancak donmuş bir adaylık. Türkiye’nin sadece ‘stratejik önemle’ bir şey elde etmesi zor” dedi. Türkiye’nin ‘demokratik bir ülke’ mi yoksa ‘sadece seçimli bir otokrasi’ mi olduğuna karar vermesi gerektiğini söyleyen Nas, “Hukuk güvencesi AB değerleri açısından çok önemli. Türkiye’nin o anlamda kendisiyle yüzleşmesi gerekiyor” diye konuştu.