"Mudanya, Lozan’ın kapılarını açtı"

Diplomatik zeminde verilen Milli Mücadele’nin zaferi Mudanya Mütarekesi, 102 yıl önce bugün imzalandı. Türk milletinin “Ya İstiklal ya ölüm” parolasıyla başlattığı Milli Mücadele’nin askeri boyutu, emperyalist güçlerin İzmir’de denize dökülmesiyle, askeri açıdan başarıyla sonuçlandı. Ancak Trakya bölgesi ile boğazlar hâlâ İngiliz, Fransız ve İtalyan işgalindeydi. TBMM Hükümeti bunun üzerine 18 Eylül’de Trakya, İstanbul ve boğazları kurtarmak için harekete geçerek diplomatik savaş başlattı.

‘15 EYLÜL 1922'DE YÜRÜRLÜĞE GİRDİ"

İngiltere Dışişleri Bakanı Lord Curzon, Fransa Başbakanı Raymond Pioncare ve İtalya Başbakanı Carlo Sforza, 20-23 Eylül 1922’de Paris’te yaptıkları bir toplantı sonucunda bölgede bir tarafsız bölgenin oluşturulmasına ve bu kısma Türk askerlerinin girmemesini kararlaştırdılar. Bunu kabul etmeyen Mustafa Kemal Paşa, Türk askerini İngiltere’nin tel örgülerle çevrelediği alana kadar ilerledi. Bu gelişmelerin sonucunda 3 Ekim 1922’de Mudanya’da mütareke görüşmeleri başladı. İsmet Paşa’nın başkanlığını yaptığı heyetin ödünsüz duruşuyla 11 Ekim günü ateşkes anlaşması imzalandı. Antlaşma sayesinde Doğu Trakya ve boğazlar işgalden arındırıldı. Antlaşma da 15 Ekim’de yürürlüğe kondu. 

"CUMHURİYET’İN TEMELLERİ"

Uzmanlar, Mudanya Mütarekesinin önemlini Cumhuriyet’e değerlendirdi. Türk Kurtuluş Savaşı'nın askeri zaferlerinin, Mudanya Mütarekesi ile diplomatik başarıya dönüştüğüne dikkat çeken Bursa Uludağ Üniversitesi Cumhuriyet Tarihi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hacer Karabağ Arslan, “Bu mütareke, yalnızca Türk bağımsızlığının İtilaf Devletleri tarafından kabul edildiği bir belge olarak kalmamış, aynı zamanda Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş sürecini hızlandıran önemli bir dönüm noktası olmuştur” dedi. Bu mütarekenin, yalnızca Doğu Trakya’nın kazanılmasıyla sınırlı kalmadığının, Türkiye Cumhuriyeti’nin temellerinin atılmasında da önemli bir rol oynadığının altını çizen Arslan, sözlerine şöyle devam etti:

"BAĞIMSIZLIK MÜCADELESİNİN DÖNÜM NOKTASI"

“Mütareke ile İstanbul’un TBMM temsilcilerine devredilmesi kararlaştırılarak, Ankara ve TBMM uluslararası alanda resmen tanınmıştır. Aynı zamanda bu süreç, İngiltere Başbakanı Lloyd George’un iktidardan düşmesine yol açmış ve Mudanya Mütarekesi, Batı emperyalizmine karşı elde edilen büyük bir zafer olarak tarihe geçmiştir. İsmet Paşa'nın kararlı diplomatik mücadelesi, İtilaf Devletleri'nin Türkiye üzerindeki planlarını bozmuş, Türkiye’nin bağımsızlık sürecinde kritik bir dönüm noktası olmuştur.”

"EMPERYALİZME SİLAH BIRAKTIRDI"

11 Ekim 1922 tarihinde imzalanan bu antlaşmanın, on yıllık savaş dönemine son verdiğini ve ve Türkiye'yi Lozan Barış Antlaşması'na götüren yolu açtığını belirten Tarihçi Dr. Tolga Arslan ise şunları söyledi:

Türk’ün kaderini değiştiren iki antlaşma vardır. Mudanya ve Lozan. Türkiye Cumhuriyeti'nin varlığı Lozan antlaşmasıdır. Lozan’da elde edilen büyük zaferin arkasında ise Mudanya zaferi yer alır. 30 Ekim 1918'de Mondros Ateşkes Antlaşması ile silah bırakmak zorunda kalan Türkiye, dört yıl sonra Mudanya'da emperyalizme silah bıraktırmıştır. O yüzden Mudanya, sadece bir ateşkes değil, aynı zamanda emperyalizmin diz çöktüğünün ilanıydı. Aynı zamanda da Türkiye'nin uluslararası alanda tanınmasını anlamına gelmektedir.”

ÖZGÜR ÖZEL MUDANYA'DA

Öte yandan Mudanya Belediyesi tarafından 3 Ekim’de başlayan 102. yıl dönümü kutlamaları, ‘mütareke imzalanıyor’ temasıyla tamamlanacak. Kutlama programına CHP Genel Başkanı Özgür Özel, İsmet İnönü’nün kızı ve İnönü Vakfı Başkanı Özden Toker katılacak.

Çankırı’da, Kurtuluş Savaşı’nda silahların cepheye ulaştırıldığı yolda “15. İstiklal Yolu Yürüyüşü” yapıldı.