Sahte içkiden Nasıl korunulur? Prof. Dr. Halis Dokgöz anlatıyor

İstanbul'da sahte içkiden zehirlenerek ölenlerin sayısı 17'ye yükseldi. Ölüm haberlerinin ardından sahte içki konusu tekrar gündeme geldi. Adli tıp uzmanı Prof. Dr. Halis Dokgöz, sahte içkinin neden ölümcül olduğunu, sahte içki zehirlenmesi durumunda ortaya çıkan belirtileri ve sahte içkiyi anlamanın en basit yolunu anlattı.

Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Halis Dokgöz, son günlerde yeniden gündeme gelen sahte alkol zehirlenmeleri konusunda yurttaşlara uyarılarda bulundu.

METİL ALKOL DAHA UCUZ 

Sahte içki olarak tabir edilen içkilerde metil alkol kullanıldığına dikkat çeken Halis Dokgöz, “Metil alkol odun talaşından elde edilen saydam, uçucu ve insan için yüksek derecede zehirli bir maddedir. Endüstriyel çözücü, boya, vernik, benzin karışımları, çözücü ve antifiriz olarak kullanılır. Diğer alkollere göre maliyeti çok ucuzdur. Bu nedenle alkollü farklı içkilere karıştırılarak da pazarlanabilmektedir. İntihar amaçlı da kullanılabilirken kaza sonucu içilmesi nedeniyle ölümler de görülebilmektedir” dedi.

12 İLA 24 SAAT ARASINDA HİÇ BELİRTİ VERMEYEBİLİR

Sahte içki yani metanol zehirlemesinde genellikle beyin, göz ve mide-bağırsak sisteminde bazı bulgular görüldüğüne değinen Prof. Dr. Dokgöz, “Metanol alımından sonra 12 saat ila 24 saat arasında herhangi bir bulgu ortaya çıkmayabilir. Bunun nedeni metanolün formaldehite dönüşmesiyle ciddi bulguların ortaya çıkmasıdır” ifadelerini kullandı.

EN ÖNEMLİ BELİRTİ: BAŞ AĞRISI, GÖZ SORUNLARI

Prof. Dr. Halis Dokgöz, sahte içki yani metanol zehirlemesinin en yaygın belirtilerini de şu şekilde özetledi: “Baş ağrısı, baş dönmesi, uyuşukluk, gözde kararma, bulanık görme, parlama, ışığa hassasiyet veya bir kar fırtınası şeklinde gördüğünü öykülemeden körlüğe ve ölüme kadar giden bir tablo söz konusu olabilir. Yetişkin bir bireyde minimum ölümcül doz 1 gram kadardır.”

DAHA UCUZ OLAN...

Türkiye’de son yıllarda metanol zehirlenmesi ve buna bağlı ölümlerle sıkça karşılaşıldığını belirten Prof. Dr. Halis Dokgöz, sahte içki ile kaçak içkinin farklı olduğunu, en büyük farkın ise sahte içkide daha ucuz olan metil alkolün kullanılması olduğunu kaydetti.

SAHTE İÇKİ İLE KAÇAK İÇKİ ARASINDAKİ FARK

Dokgöz, “Ölümlerin çoğunluğunu alkolü kendisi üreten ya da ucuz olduğu için sahte alkollü içecek kullanan kişilerden oluşuyor. Ayrıca ruhsatlı içki satışının yapıldığı yerlerde de sahte içki satışlarıyla karşılaşıyoruz. Marketlerde dezenfektan olarak satılan metanol bazlı sıvılara içki aromaları karıştırılarak satılması veya metanole bazı içki aromaları karıştırılarak viski, votka, rakı gibi içkilerin tadına ve rengine benzetilerek satılması gibi standart dışı maddeler kullanılarak sahte alkollerin üretilmesi söz konusudur. Anadolu’nun birçok yerinde sıklıkla kuru üzüm veya yaş üzüm gibi şekerli meyvelerin fermantasyonu ve damıtılması yoluyla ürettikleri halk arasında “boğma” olarak da ifade edilen alkol ise kaçaktır. Ve hepsi de insan sağlığı açısından riskli ve tehlikelidir” ifadelerini kullandı.

YÜKSEK VERGİLER SAHTE ALKOL ÜRETİMİNİ ARTIRIYOR

Prof. Dr. Halis Dokgöz’ün dikkat çektiği bir diğer nokta ise alkollü içeceklerden alınan verginin her geçen yıl yükselmesi ve bunun sonucunda fiyatların artması oldu.

Dokgöz, “Vergiler yükseldikçe insanlar standart dışı ve denetimden uzak ürünlere, daha ucuz olduğu için kolayca ve düşünmeden yönelebilmektedir. Sahte içki yapımında kullanılan metanol, etanole göre 5’te 1 oranında daha ucuzdur. İşte bu fiyat farkı bilinçsiz üreticileri etanol yerine daha ucuz olan metanolü kullanmaya yöneltiyor. Sosyoekonomik durumu düşük insanlar da sırf ucuz olduğu için bunları satın alıyor. Alkollü içki fiyatlarındaki artış ile birlikte bireylerin kendi içkilerini üretme ve sahte içkiye yönelmelerinin arttığı görülmektedir. Zehirlenme ve ölümlerin daha fazla artmaması için vergi oranlarının tüm dünyada olduğu gibi normal seviyelere çekilmesi ve alkolizm konusunda toplumsal bilgilendirme ve eğitim ön koşul gibi görülmektedir” dedi.

SAHTE İÇKİYİ ANLAMANIN EN BASİT YOLU: BANDROL

Sahte içkiyi kokusundan, renginden, tadından anlamak mümkün mü? Prof. Dr. Halis Dokgöz’e göre bu yöntemleri kullanarak sahte içki olup olmadığını anlamak mümkün değil. Bu durumda tüketicilerin sahte içki olup olmadığını anlamasının tek yolu kalıyor: İçki şişelerinin üzerindeki bandroller. Dokgöz, şişelerin üzerindeki bakanlık onaylı kayıt numarası ve bandrolün kontrol edilmesini, ambalaj üzerinde TAPDK bandrolünün olup olmadığının mutlaka kontrol edilmesini, içkilerin orijinal ambalajında olup olmadığına dikkat edilmesini önerdi.