Prof. Dr. Aziz Konukman, depremin bütçeye yükünün sermayeden karşılanmasını önerdi

İktisatçı Prof. Dr. Aziz Konukman, deprem felaketinin mali boyutunun nasıl karşılanacağı, yaraların nasıl sarılacağı konusunda değerlendirmelerde bulundu.

Mevcut bütçe büyüklüklerinin çöktüğünü belirten Konukman, acilen ek bütçe çıkarılması gerektiğini söyledi. Konukman, halka destek verilmesini isterken, sermayeden de “servet vergisi” alınması önerisini getirdi.

“Sermaye bugünlerde bu yükün altına girmeyecekse ne zaman girecek?” diye soran Konukman, Hazine’nin kamu özel işbirliği (KÖİ) projelerindeki ödemeleri durdurması gerektiğini vurguladı.

Konukman, ağır yükün zaten zor durumda olan halka yansıtılmamasını, tam tersine temel ihtiyaçlardaki vergilerin kaldırılması gerektiğini belirtti. İktidarın dış krediye yönelmesi halinde ise bunun halka “kemer sıkma” olarak geri döneceğine işaret eden Konukman, kesinlikle bu yola başvurulmaması gerektiğini bildirdi.

İktisatçı Konukman’ın depremin maliye boyutu ve çözüme yönelik değerlendirmeleri şöyle:

Ek bütçe şart: Mevcut bütçe ile gitmez, mümkün değil. Zaten deprem öncesinde bir sürü seçim “müjdesi” verildi. Bunlar için de ek bütçe gerekiyordu. Artık kaçınılmaz hale geldi. Seçime gidilsin, gidilmesin hiç farketmez. Sadece ve sadece AKP’nin seçim “müjdeleri” için bile ek bütçe kaçınılmaz olacaktı. Bütçe açık verir böyle durumlarda. Devlet, kamu gereğini yerine getirmeli. Ödemeleri yapabilmek için şimdiden ek bütçe çıkarılmalı.

Servet vergisi gelsin: Depremin mali yükü nasıl karşılanacak? Toplumun dayanma gücü yok. Halkın kendisi yardıma muhtaç. Ücretler yoksulluk sınırının, açlık sınırının altında. Emekçilerin yarısı asgari ücretli. Herkes zam beklerken, EYT beklerken kime göndereceksin IBAN’ı? Bunun için servet vergisi getirilmeli. Belli bir mevduatın üstünde büyüklüğü olanlardan, serveti olanlardan binde bir gibi bir vergi zor mu? Başka mekanizmalar da olabilir.

Hazine ödemesin: KÖİ projesindeki firmalar fedakârlık yapsın. Hakedişlerini almasınlar. Performans hedefleri tutmadığında Hazine’den ödeme yapılıyor. Hazine bunları ödemesin.

Vergi muafiyetleri: 1 trilyon liraya yakın vergi muafiyeti var. Vergi muafiyetleri sermaye için sıfırlanmalı. Sermaye bugünlerde bu yükün altına girmeyecekse ne zaman girecek? Diğer yandan sadece deprem bölgesi değil tüm Türkiye’de bırakın yeni vergi koymayı halk bazı vergilerden istisna tutulmalı. İşverenler ise ödemeli. Sermaye bu yükün altına girmeli. Hep “aynı gemideyiz” diyenlere duyurulur. Aynı geminin lüks kamaralarında seyahat edenler bu yükün altına girmeli, emekçiler değil.

Yurttaşın cebine para: Toplum yardıma muhtaç. Doğrudan gelir desteği sağlanmalı. Temel ihtiyaç ürünlerinden vergi alınmamalı. Buralarda vergiler sıfırlanmalı. Yurttaşa gelir transferi yapılmalı. Yurttaşın cebine para konulmalı. “Helikopter para” deniliyor ya, işte tam zamanı.   

Dış kredi asla: Dışarıdan para alınarak bu iş olmaz. Dış krediler “kemer sıkmayı” da beraberinde getirir. Kesinlikle o yollara başvurulmamalı.  Yardımlar yapılacaktır onlar tamam. İnsanları borçlandırarak olmaz. Salgın döneminde faizler düşürüldü, kredi ucuzlatıldı, insanlar borçlandırıldı. Oysa insanların nakite ihtiyacı var. Önce bunları yap sonra IBAN numarası ver.

Acil Meclis soruşturması: Öncelikle bir kere Meclis’te acilen araştırma-soruşturma komisyonları kurulmalı. Konu acilen masaya yatırılıp bütün envanter dökülmeli. Depremin makro etkileri nelerdir? OVP dahil bütün bütçe büyüklükleri sil baştan belirlenmeli. Eylülde yayınlanan OVP artık çöptedir. Şu anda bütün varsayımları, bütçe büyüklüklerinin tamamı çökmüştür. Öncelikle bunlar belirlenmeli. Depremle ilgili yetersizlikleri, sorumlulukları olanlar da belirlenmeli, kamuoyuna açıklanmalı. Ortada büyük bir yangın var. Öncelikle hemen nedir ne değildir tümüyle ortaya çıkarılmalı.Tablo ortaya konulmalı.