Orman yangınlarının en büyük nedenini ortaya koydu: Şirketlere feda edildi

AKP iktidarının sermaye transferinde en aktif olarak kullandığı elektrik üretim ve dağıtımını özel şirketlere bırakma tercihi, sadece halkın parasının belli kesimlerin kasasına girmesi sonucunu doğurmuyor. Datça’da yaşanan orman yangınına trafonun neden olduğu açıklaması sermayenin çıkarları uğruna tüm ülke değerlerinin acımasızca yok edildiğini de gösteriyor.

BirGün'den Nurcan Gökdemir'in haberine göre, Prof.Dr. Erdoğan Atmış, Doç.Dr. Cihan Erdönmez ve Doç. Dr. Nuri Kaan Özkazanç’ın yaptığı çalışma, orman yangınlarının temelinde kaza, ihmal, beceriksizlikten çok rant arayışının yattığını gösteriyor.

Çalışmada yer alan bilgilere göre, ormanların yok edilmesinde yapılan ormancılık dışı tahsislerin büyük etkisi bulunuyor.

Orman Genel Müdürlüğü’nün istatistiklerine göre, 2021 yılında çıkan yangınlardan 124’ü yüksek gerilim hattı, santral, trafo gibi enerji tesislerinden kaynaklandı. Bu yangınlarda geçen yıl yanan ormanların dörtte biri olan 37 bin 357 hektarı bu nedenlerle yandı. Bu tesislerin orman içine yapılması tek başına yangın riski barındırırken şirketlerin sözleşmelerde yer almasına karşın kârlarını daha da artırmak için gerekli bakımları ihmal etmesi riski arttırıyor.

Akademisyenlerin, ormanların maden, enerji ve turizm gibi kullanımlar için ormancılık dışı amaçlarla son yıllarda daha fazla kullanıma açıldığına dikkatin çekildiği çalışma özetle şöyle:

ORMANCILIK DIŞI TAHSİSLER

Orman ekosistemlerinin ormancılık dışı amaçlar için kullanıma açılması son yıllarda hız kazandı. Kullanıma açılan alanların orman ekosistemi olarak varlığını sürdürme şansı çok az olduğundan bu alanlardaki orman ekosistemleri hukuki olmasa bile fiili olarak yok ediliyor. Ormancılık dışı amaçlara tahsis edilen ormanların miktarı 2020 yılı itibariyle tüm ormanların yüzde 3,3’ü olan 748 bin hektarı buldu. 2/B ile orman dışına çıkarılanlar da katıldığında ormanların yüzde 6’sı politik kararlarla fiili veya hukuki olarak orman olma niteliğini kaybetti.

Ağaçlandırmalar sonucu kazanılan yüzde 3,2’lik orman alanının neredeyse iki katı büyüklüğündeki orman ekosistemi, politikacılar eliyle ve mevzuat değişiklikleri aracılığıyla yok edildi.

“AK” YAĞMA DÖNEMİ

AKP döneminde ağaçlandırmayla kazanılan orman miktarı 144 bin hektar iken aynı dönemde 2/B ile orman dışına çıkarılan alan 178 bin hektarı, ormancılık dışı amaçlarla yapılan orman tahsisi miktarı da 484 bin hektarı buldu. Ormanların toplamda yüzde 2,9’u AKP döneminde politik kararlarla fiili veya hukuki olarak orman olma niteliğini kaybetti. Böylelikle iktidar ormanlara kazandırdığını iddia ettiği miktarın beş katını da bu yollarla kaybettirdi.

Her yıl orman yangınlarıyla kaybedilen orman alanlarının 4 katından fazlası maden, enerji, turizm, ulaşım gibi ormancılık dışı amaçlarla yapılan ve “Dumansız yangın” olarak isimlendirilen orman tahsisleri nedeniyle yok oluyor. Yanan orman alanları tekrar ormana dönüştürülebiliyor ancak enerji santralı, maden sahası, otel, golf sahası olan alanlar artık ormana dönüştürülemiyor.

Ülke çapında bu amaçla yapılan tahsislerle yok edilen ormanların miktarı 2020 yılı itibariyle 748 bin hektara ulaştı fakat yine de bu tahsis uygulamalarına, mevzuatta değişiklikler yapılarak yeni tahsis başlıkları eklenerek devam edildi.

2004 yılından 2020 yılına kadar verilen izinlerin toplamı 494 bin hektara ulaştı. Bu miktar tüm zamanlarda verilen izinlerin yüzde 66’sına denk geldi. Üstelik bu izinlerin kapsamı yapılan mevzuat değişiklikleriyle gün geçtikçe genişletildiği için verilen izin miktarı özellikle 2012 yılından bu yana artış eğilimi gösterdi.

2012 ile 2020 yılları arasındaki dokuz yılda toplam 342 bin 846 hektarı kapsayan 51 bin 663 izin verildi. Buna göre, yılda ortalama 5 bin 740 izinle 38 bin 94 hektar orman alanı ormancılık dışı amaçlar için tahsis edildi. Aynı yıllar arasında çıkan 24 bin 357 yangında ise 87 bin 342 hektar büyüklüğündeki orman alanı yandı. İzinlerle tahsis edilen orman alanları her yıl yanan orman alanlarının dört katına ulaştı.

ENERJİ İZİNLERİ 2’NCİ SIRADA

2012 ile 2020 yılları arasındaki dokuz yıllık dönemde 342 bin 846 hektar alanda 51 bin 663 ormancılık dışı faaliyet izni verildi. En çok verilen izinler enerji dışındaki diğer savunma, ulaşım, haberleşme, altyapı gibi alanlardaki izinler oldu. Sayısı 17 bin 74’e ulaşan bu izinlerle 128 bin 712 hektar orman alanı farklı amaçlar için tahsis edildi.

İkinci sırada ise enerji izinleri yer aldı. Bu dönemde 10 bin 331 izinle toplam 126 bin 296 hektar orman alanı enerji tesisleri için tahsis edildi. İzin sayısı olarak diğer alanlardan geride olmasına karşın kapsadığı alan itibarıyla enerji tahsisleri tüm diğer tahsisli alanlara yakın bir büyüklüğe ulaştı. 87 bin 38 hektarlık ormanlık alan için de 22 bin 718 adet madencilik faaliyetine izni verildi.