OHAL nedir, hangi şehirlerde ilan edildi? Olağanüstü hâl neden ilan edilir? Türkiye'de en son ne zaman OHAL ilan edildi?

Kahramanmaraş merkezli meydana gelen iki büyük deprem 10 şehirde büyük yıkıma neden oldu. Depreme ilişkin son durumu açıklayan AKP'li Cumhurbaşkanı Erdoğan "Şu anda 3 bin 549 vefatımız 20 bin 534 yaralımız var" ifadelerini kullandı. Erdoğan, OHAL ilan etme kararı aldığını duyurdu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Depremin yaşandığı 10 ilimizi Genel Hayata Etkili Afet Bölgesi olarak ilan ediyoruz." diye konuştu.

OHAL NEDİR?

Olağanüstü hâl ya da kısa adıyla OHAL, olağanüstü bir yönetim düzeninin gerekli olduğu doğal afet, tehlikeli salgın hastalık, ekonomik bunalım, kamu düzeni tehlike altına sokan yaygın şiddet vakaları gibi durumlarda başvurulan uygulamadır.

TÜRKİYE'DE EN SON NE ZAMAN OHAL İLAN EDİLDİ?

1982 anayasasının 119-122 maddelerine göre Türkiye'de dört farklı türde sıra dışı yönetim vardır. Bunlar sıkıyönetim, olağanüstü hâl, seferberlik ve savaş hâlidir. 121. maddeye göre: "Anayasanın 119 ve 120 nci maddeleri uyarınca olağanüstü hâl ilânına karar verilmesi durumunda, Türkiye Büyük Millet Meclisinin onayına sunulur ve kabulü doğrultusunda bu karar Resmî Gazetede yayımlanır. Türkiye Büyük Millet Meclisi tatilde ise derhal toplantıya çağrılır. Meclis, olağanüstü hâl süresini değiştirebilir, Bakanlar Kurulunun istemi üzerine, her defasında dört ayı geçmemek üzere, süreyi uzatabilir veya olağanüstü hâli kaldırabilir." Türkiye tarihinde üç kez genel olağanüstü hâl ilân edilmiştir. 1978 ila 1983 arasında sıkıyönetim olağanüstü hâl ile değiştirildi ve Kasım 2002'ye kadar yürürlükte kaldı. 20 Temmuz 2016'da Türkiye darbe girişimi sonrasında Türkiye genelinde 3 ay süreyle olağanüstü hâl ilân edildi. 21 Temmuz 2016 saat 01.00 itibarıyla olağanüstü hâlin geçerli olması mecliste 115'e karşı 346 oyla kabul edildi. 20 Temmuz 2016'da ilan edilip, 7 kez uzatılan olağanüstü hâl uygulaması iki yılın ardından 18 Temmuz 2018'de tamamen kaldırıldı.

OHAL HANGİ ŞEHİRLERDE İLAN EDİLDİ?

OHAL , depremin etkilediği 10 şehir için ilan edildi. Depremden etkilenen Kahramanmaraş, Hatay, Malatya, Gaziantep, Adıyaman, Diyarbakır, Şanlıurfa, Kilis, Adana ve Osmaniye'de OHAL ilan edildi.

OHAL NE KADAR SÜRECEK?

OHAL 3 ay sürecek.

Deprem Sonrası OHAL

Önceleri, olağanüstü hal durumu, işgal, örfi idare veya savaş hukuku gibi dış tehlikelerde sınırlıyken şimdi artık bununla ilgili düzenlemeler içteki ayaklanmalarda, iç harp veya doğal afetler durumlarında da uygulanabiliyor. 

OHAL'İN YARDIM ÇALIŞMALARINA ETKİSİ NE?

OHAL, ilan edildiği bölgelerde valilere çevre illerden ve ordudan yardım isteme yetkisi de tanıyor. 

OHAL Kanunu'nun getirdiği bir başka düzenleme de OHAL Koordinasyon Kurulu'nun kurulması. Doğal afet durumlarında ilan edilen OHAL'de Koordinasyon Kurulu da farklı bölgelerdeki yardımların düzenlenmesi ve arama-kurtarma çalışmalarının koordinasyonunun sağlanmasından sorumlu oluyor.

OHAL İLAN EDİLİRSE HANGİ KARARLAR ALINABİLİR?

OHAL durumunda bazı hak ve özgürlüklerde kısıtlama yapılabilir.

*OHAL bölgesine dışarıdan giren kişilere karşı önlem alınması

*Dernek faaliyetlerinin belirlenen süre boyunca durdurulması

*Belirli bölgelerde ve saatlerde kişilerin dolaşmasının veya toplanmasının yasaklanması

*Kapalı veya açık herhangi bir bölgede toplanılmasının veya görüşülmesinin yasaklanması

*Kişilerin tüm eşyalarının detaylı olarak aranması ve tehlike oluşturabilecek eşyalara el konulması

*Gazete, dergi veya broşür ürünlerinin basılmasının yasaklanması, dağıtılması ve toplanılması