İliç'te 9 işçi ölüme göz göre göre gitti: Jeoradar üç ay önce alarm verdi

İşçi ve emekçi, dün 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü’nü kutladı ancak bundan yalnızca 2 buçuk ay önce, 13 Şubat’ta Çöpler Maden Sahası’nda meydana gelen kazada 9 işçi yaşamını yitirdi. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nca kazaya ilişkin hazırlanan rapor, TBMM İliç Maden Kazasını Araştırma Komisyonu’na sunuldu. Raporda, yığın liç alanındaki hareketlerin takibi amacıyla konumlandırılmış jeoradar görüş alanının yetersiz olduğu bilgisi paylaşıldı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı Abdullah Tancan da MAPEG’in de kendi içinde bir inceleme başlattığına dikkat çekerek, “Her ne kadar yetersiz olduğunu düşünsek de jeoradar verilerinde yapılan incelemelere göre yığın liçteki yer değiştirme hareketlerinin kazadan yaklaşık üç ay evvel artış yönünde bir eğilim gösterdiğini ve kaza gününe kadar da artarak devam ettiğini açıkça görüyoruz. 30 Kasım’da hareketlilik başlıyor, en son kazanın olduğu saatte maksimum noktaya ulaşıyor” bilgisini paylaşması dikkat çekti. 

‘JEORADARLARIN SORUMLUSU KİM?’

MHP Antalya Milletvekili Abdurrahman Başkan, jeoradarlarda Kasım 2023 tarihi itibarıyla hareketliliğin başladığının beyan edildiğine dikkat çekerek, “Bu jeoradarların sorumluluğu kimde? Bu bilgiyi alıp, değerlendirip ve bunun karşılığında önlem alması gereken kurum nedir? Bu bilgiler gizlendi mi ya da kullanılmadı mı? Ciddiye alınmadı mı?” diye sordu. Başkan, bilgilerin alınıp değerlendirilmediyse burada bir eksiklik olduğuna dikkat çekti. 

‘DEPOLAMA DEVAM ETTİ’

Bakan Yardımcısı Tancan ayrıca MAPEG’in yaptığı incelemelerde, yığın liç alanındaki faaliyetler sırasında meydana gelen ve işletmeci tarafından da “şevlerin (liç yığınının kaymaması için kurulan yapay eğilim yollarının) da yetersiz olduğu tespitinin yapıldığını” da açıkladı. Tancan, MAPEG’in, “yığın liç alanındaki faaliyetler sırasında meydana gelen ve işletmeci tarafından da fark edilen şevlerdeki duyarsızlığın önüne geçilebilmesi yönünde önlemler alınması gerekirken önlemlerin alınmadığı ve yığın liç alanı üzerinde depolamanın devam ettirildiği” tespini de yaptığının altını çizdi. Tancan ayrıca raporda, faaliyetler esnasında firma tarafından risk oluşturan hususların yorumlanması hususunda gerekli hassasiyetin gösterilmediği, jeoradarlardaki tespitlerin çalışanlar tarafından fark edilmesine karşın iş makinelerinin bölgeden uzaklaştırılmadığı ve acil durum ve eylem planının da doğru uygulanmadığı tespitinin yer aldığına da dikkat çekti. 

‘KARTEPE TOPRAK YIĞDI’

Komisyonda söz alan CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz da başka bir maden şirketinin yığın liç sahasına toprak yığdığına dikkat çekti. Yavuzyılmaz, şunları söyledi:

“Enerji Bakanlığı’nın yaptığı sunumda çok büyük ve hayati eksiklikler var. Bu eksikliklerin başında, Anagold’un işlettiği altın maden sahasının içinde kaymanın yaşandığı yığın liç sahasında, Anagold şirketinin dışında, bir başka şirketin başka bir ruhsat sahasından çıkardığı oksitli cevheri getirip yığdığını söylemediniz; bu şirketin adı Kartaltepe Madencilik. Kartaltepe Madencilik’in aynı yığın liç sahasına yığma yaptığı bilgisi ne acıdır ki Anagold Madencilik’in nihai ÇED raporunda da belirtilmiyor, adeta gizlenmiş ve felakete giden yolun taşları da böyle döşenmiş. Anagold ve Kartaltepe Madencilik şirketleri tek yumurta ikizi şirketler. Her ikisinin de yüzde 80 ortağı SSR Minging, yüzde 20 ortağı Lidya Madencilik. Kartaltepe Madencilik de bir yandan kendi oksitli cevherini getirdi, o da yığdı.” 

‘YÜKSEKLİK 256 METRE’

Öte yandan komisyonda çöken liç yığınının yüksekliğinin 97 metre olarak açıkladı. Bakanlık yetkilileri arasında liç yüksekliği çöken liç yığınının yüksekliğini 97 metre olarak açıklayınca CHP Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, madende 4 faz olduğunu, her bir fazın 8 metre yüksekliğindeki 8 kattan oluştuğunu belirterek, çöken liç sahasının yüksekliğinin 97 metre değil, 256 metre olduğunu maden şirketinin belgeleriyle açıkladı. Liç alanın yüksekliğinin “çevre ve şehircilik alanında olan bir konu olduğu” savunmasını yapan Tancan da “Bunu Çevre Bakanlığımıza sorup doğru cevabı almamız lazım” dedi.