Gündüz tarlada, akşam tiyatro sahnesindeler

Kooperatifiyle, sivil toplum örgütleriyle, müzeleriyle ön plana çıkan İzmir’in Bademler Köyü, ülke çapında model olan köy tiyatrosu ile kültür sanata farklı bir boyut katıyor. Tamamı köy halkındaki amatör oyunculardan oluşan, imece usulüyle giderlerini karşılayan, maddiyat kavramının hiç olmadığı köy tiyatrosu yıllardır dayanışma ile ayakta kalmayı başardı. Kadrosunda bir yaşından 75 yaşına kadar çok sayıda oyuncu barındıran ve sayısız yeteneğin gelip geçtiği köy tiyatrosunun sahnesine iki yıllık pandemi molasının ardından bugünlerde ilgi yağıyor. Gündüz tarlaya, pazara giden, akşamları da tiyatro sahnesinde buluşan Bademler halkı, kendilerini hayata bağlayan 89 yıllık geleneği sürdürebilmek için imeceyi büyüterek sürdürüyor.

Şahin Kurtoğlu ve torunu Masal Kurtoğlu: Torunum Masal’ın babası da tiyatrocu. Aslında üç kuşaktır tiyatrocuyuz. Nöbet torunumla bende. Daha bir yaşında sahneye çıkmaya başladı. Akşam oyunda onun sahnesi bitince eve götürüp uyutuyoruz, sonra gelip ikinci perdede ben sahneye çıkıp rolümü oynamaya devam ediyorum. Köy yaşantımızın yanı sıra, ömrümüz sahnede geçiyor diyebiliriz. Tiyatroya oğlumdan sonra tesadüfen başladım ve halen severek oyunlarda rol alıyorum. Tiyatro bizler için adeta bir yaşam biçimi. Sadece sahnede değil, evlerimizde de o sanat ruhunu yaşıyoruz. Boş kalan tüm vakitlerimizde evde, sahnede provalar yapıyoruz.

Uğur Ali Çanğa: Tiyatrodaki en genç oyunculardan bir tanesiyim. Daha önce köy kooperatifinde çalışırken tesadüfen tiyatroyla çalıştım. Sadece sahnede değil, sahne arkasında da tiyatro için çalışıyorum. Oyunların afişleri, duyurular, tanıtımlar konusunda gönüllü olarak çalışıyorum. Bizde herkes her görevi üstleniyor. Buraya bir kez başlayan kimse tiyatrodan kopmuyor. Gönlümden buraya bağlıyım. Köyden, buradaki o amatör ruhtan, dayanışmadan, tiyatro geleneğinden kopmak istemiyorum. Hatta tiyatroyu sürdürebilmek için zaman zaman cebimizden harcama yapıyoruz. İçimizde kimsenin maddi bir beklentisi ya da şöhret gibi bir derdi yok.

Murtaza Oran: 50 yılı aşkın süredir bu tiyatroda sahneye çıkıyorum. Tiyatrodan emekli oldum diyebilirim. Bademler’e devlet memuru olarak geldim, daha sonra tiyatroyla tanıştım. O zamanlar hobi olarak başladığım tiyatroya daha sonra tamamen bağlandım. Tiyatronun bir misyonu var. Her yeni oyunca en az 2-3 yeni oyuncu kadroya katılıyor ve yetişiyor. Eskiden buradaki bir okulda prova yapıyorduk. Bizimle dalga geçtiler ve hırs yaptık. Sonra bu noktaya geldik. Şimdi sahneye çıktığımızda alkışladıkları zaman gurur duyuyoruz. Bizim için esas mutluluk bu. Oyuncular bisküvisini, çayını evinden getiriyor. Kışın soğukta ısınmak için odun getirip soba yakıyoruz. Her türlü temizliğini, bakımını, tadilatını kendi imkânlarımızla yapıyoruz.

Nisa Zeynep Tutanlı: 70’li yıllardan bu yana sahnedeyim. Oyunculuk babamdan bana miras kaldı. Eskiden mevsimlik işçiydim, yapmadığım iş yoktu. Kışın tütün toplayıp, yazın mandalina bahçelerinde çalışıyordum. Ama tiyatro hiç değişmedi, hep devam ettim. Yıllarca gündüz tarlada, gece tiyatroda çalıştım. Sadece bu oyun için altı aydır çalışıyoruz. Şimdi pazarcılık yapıyorum. Sabah dörtte kalkıp tezgâha gidiyorum, akşam da buraya gelip sahneye çıkıyorum. Tiyatro bizim yaşamımız, bir alışkanlığımız. Çocuklarımız bizi izlemeye geliyor, gurur duyuyoruz. Burada önce insanım, sonra kadınım. Yaşam standartlarımız çok yüksek. Bu sahne açıldığında daha İzmir’de köy tiyatrosu yoktu. Yeri geldi depolarda, okullarda tiyatro oynadık. Bugüne kadar askeri darbe dönemi ve pandemi süreci hariç hiç ara vermedik.

Bademler Köyü Kültür ve Sanat Derneği Başkanı Ahmet Cengiz: Yılda düzenli olarak iki oyun sergiliyoruz. Birçok oyuncu gibi benim de ilk oyunculuk deneyimim. Sahneye çıkmak köy halkımız arasında bir nöbet gibi. Kadromuz değişiyor ama gelenek hiç değişmiyor. Özellikle son dönemde internette adımız daha çok duyulmaya başladı ve köy dışından da bizi izlemeye gelen çok sayıda insan oluyor. Köyümüzün tanıtımı açısından bu da bize gurur veriyor. Buradaki amatör ruhla burayı ayakta tutuyoruz. İnsanların tiyatromuzu duyup, merak edip köyümüze ziyarete gelmeleri bize gurur veriyor.

OYUNLARA KOŞARAK GELİYORLAR

10 yıl önce köyde göreve başladığını belirten Bademler Köyü Tiyatrosu Sanat Yönetmeni Haluk Işık, “Burası Türkiye’de bir ilk ve birçok köy tiyatrosuna da esin kaynağı olmuştur. Her ne kadar amatör olsak da oldukça profesyonel ve disiplinli biçimde çalışıyoruz. Oyunlarımıza Bademler halkıyla birlikte karar veriyoruz. Buradaki tiyatro geleneği ve sanat anlayışı aslında kuşaktan kuşağa aktarılan bir miras. Köydeki imece ruhuyla, tamamen amatör bir anlayışla tiyatromuzu ayakta tutmaya çalışıyoruz. Toplanan dernek aidatları, bağışlar, mütevazi bilet gelirleriyle oyunlarımızı ve tiyatronun giderlerini finanse ediyoruz. Birçok insan evinden, işinden, hayatından fedâkarlık ederek provalarına, oyunlarına koşarak geliyor. Bizim amacımız Bademler’in geleneksel aydınlığına bir kıvılcım daha eklemek. Ülkemizde sanata olan inançsızlık ve duyarsızlık had safhadayken zor bir iş başarıyoruz. Elbette daha iyi bir ışık sistemimiz, sahne tasarımımız, ses sistemimiz olsun isterdik. Ama biraz özveri, biraz inanç ve biraz da sanat sevdası ile başarılamayacak bir şey yok. Biz sahneye girdiğimizde hepimiz için bambaşka bir dünya başlıyor” ifadelerini kullandı.