Eski Türkiye nostaljisi: Seçimlerde parmak boyasının akıbeti

YSK KARARI AÇIKLADI

Yüksek Seçim Kurulu (YSK) İYİ Parti’nin seçimde “parmak boyası uygulansın” talebiyle ilgili kararını verdi. İYİ Parti temsilcisi Öztürk, "parmak boyası" taleplerini YSK'nın yersiz bulduğunu söyledi. Yani 2023 seçimlerinde parmak boyası kullanılmayacak.

Cumhuriyet360; seçim güvenliği, sandık güvenliği, giren oyun aynı şekilde çıkması ve sayılması, seçim sonuçlarının sağlıklı bir süreçte halkın iradesini yansıtması gibi getirileri olan parmak boyasının, Türkiye için nasıl bir seçim nostaljisi olduğunu ele aldı.

'ÇAĞ DIŞI' DEMİŞLERDİ

Türkiye’de ilk kez 28 Mart 2004 yılında kullanılan seçim mürekkebi yani parmak boyası, 29 Mart 2009 yerel yönetim seçimlerinden sonra 'çağ dışı uygulama' gerekçesiyle kaldırıldı. İçindeki gümüş nitratın sürüldüğü yere nüfuz etme özelliğiyle “silinmez mürekkep” olarak bilinen seçim boyası, sürüldüğünde bir hafta boyunca parmakta kalmasıyla biliniyordu.

MÜREKKEP İHALESİ

Türkiye’de seçim boyasına ilişkin ilk mürekkep ihalesi 28 Mart 2004 seçimleri öncesinde açıldı. İhaleye katılan şirketlerden istenen numuneleri deneyen Devlet Malzeme Ofisi çalışanları ciltleri tahriş olduğu için doktora gitmek zorunda kaldı.

Bu tarihe kadar Hindistan’dan ithal edilen mürekkep kullanılıyordu. Öte yandan seçim mürekkebi Türkiye'den başka Filipinler, Etiyopya, Uganda gibi ülkelerdeki seçmenlerin parmaklarına sürülüyor.

AKP VE MHP OYLARIYLA 

2022 Kasım ayında CHP’nin seçimlerde parmak boyası kullanılması için verdiği kanun teklifi AKP ve MHP oylarıyla reddedilmişti. O dönem CHP’li Vekil Süleyman Bülbül, Meclis’te çarpıcı bir konuşma yapmıştı.

NEDEN KAÇIYORSUNUZ?

CHP Aydın Milletvekili Süleyman Bülbül konuşmasında şu sözleri söylemişti:

''Parmak boyası uygulamasından neden vazgeçildi? 'Çağ dışı uygulama', 'Biz geri kalmış toplum muyuz?' gibi nedenlerle vazgeçildi. Arkasından ne geldi? 2010, 12 Eylül referandumu geldi yani o FETÖ terör örgütünün tüm yargıyı ele geçirdiği, devleti ele geçirdiği referandum geldi. Seçmenlerin yüzde 75'i seçimlerde parmak boyası uygulamasını istiyor. İlginç olan bir şey var, AKP'ye oy vermiş seçmenlerin de yüzde 66'sı istiyor arkadaşlar. Neden kaçıyorsunuz?''