Freedom House raporu: Türkiye internette özgür değil

ABD merkezli insan hakları kuruluşu Freedom House’un “2021 İnternette Özgürlük” raporu yayımlandı.

Raporda, Türkiye’de internet kullanımı “Erişim engeli”, “İçerik sınırlaması” ve “Kullanıcı hakları ihlalleri” başlıkları altında incelendi. 100 puan üzerinden yapılan değerlendirmede Türkiye; “Erişim engeli” başlığında 15 puan, “İçerik sınırlaması” başlığında 10 puan ve “Kullanıcı hakları ihlallerinde” 9 puan aldı ve toplam 34 puanla “özgür değil” sınıflandırmasında kaldı.

Değerlendirmede, toplamda 70-100 arası puan “özgür”, 40-69 arası “kısmen özgür”, 0-39 arası “özgür değil” anlamına geliyor.

“AKP, DARBE GİRİŞİMİNDEN SONRA MUHALİFLERE BASKI UYGULADI”

Raporda, “AKP hükümeti, 2016'daki darbe girişiminden sonra muhaliflere geniş kapsamlı bir baskı uyguladı. 2017'de kabul edilen anayasa değişiklikleri, gücü, Cumhurbaşkanının elinde topladı” değerlendirmesi yapıldı.

Raporda, şunlar aktarıldı:

“Erdoğan'ın AKP'si 2002'den beri Türkiye'yi yönetiyor ve başlangıçta bazı liberalleştirici reformlar yapsalar da siyasi haklar ve sivil özgürlükler için giderek artan bir azalma gösterdiler. Erdoğan, Türk siyasetinde büyük bir güç kullanmaya devam ederken, 2019 belediye seçimlerinde muhalefetin zaferi ve Covid-19 pandemisinin zaten sallanan ekonomi üzerindeki etkisi, hükümete muhalefeti bastırmak ve kamusal söylemi sınırlamak için yeni teşvikler verdi.”

Raporda, Türkiye’de internet kullanımı ve internette sansüre yönelik değerlendirmelerde dikkat çeken noktalar şöyle

“ERKEKLERİN İNTERNETE ERİŞİMİ KADINLARDAN YÜZDE 13 DAHA FAZLA

Türkiye, dünya genelinde 59. sırada yer alarak Avrupa'da internet satın alınabilmede en düşük puana sahip ülke olmaya devam ediyor. Önceki raporlama dönemlerinde olduğu kadar şiddetli olmasa da ülke genelinde sık sık elektrik kesintileri yaşanmaya devam etti. Geçmiş yıllarda, Güneydoğu bölgesi zayıf telekomünikasyon altyapısı ve elektrik kesintilerinden olumsuz etkilenmiştir. 2020 Kapsayıcı İnternet Endeksi Raporuna göre, erkekler kadınlara göre yüzde 13 daha fazla internete erişiyor.

TÜRKİYE’NİN ‘İÇERİKLERİ SINIRLAMA’ PUANI 6 ÜZERİNDEN 1

Türkiye’nin ‘İçerikleri sınırlama’ puanı 6 üzerinden 1. Yeni engellenen internet siteleri arasında Türkiye'nin askeri operasyonları, Kürtçe haberler ve hükümet eleştirileri hakkında içerik yayınlayanlar yer alıyor. Yeni engellenen bazı dijital haber kaynakları, ‘terör propagandası yapmakla’ suçlanıyor. İnternet siteleri, cinsellikle ilgili anahtar kelimeler içeren bir alan adı aldıklarında engellenebiliyor. Ateizmi teşvik eden sayfalar da ‘İslam’a hakaret olarak’ kabul edilip engellenebilir.

İÇERİKLERİN SİLMEYE ZORLAMAK İÇİN YASAL YOLLAR KULLANIYOR

Türkiye, ‘Devlet veya devlet dışı aktörler, yayıncıları, içerik barındırıcılarını veya dijital platformları içeriği, özellikle de uluslararası insan hakları standartlarıyla korunan materyalleri silmeye zorlamak için yasal, idari veya başka yollar kullanıyor mu?’ başlığında sıfır puan aldı. devlet yetkilileri içeriğin silinmesini veya kaldırılmasını talep etme konusunda inisiyatif kullanır. Sosyal medya platformları; para cezaları, reklam yasakları, erişim engellemeleri ve bant genişliği kısıtlamalarından kaçınmak için idari kararlara ve mahkeme kararlarına uyar. Küresel sosyal medya platformlarına benzer şekilde, popüler Türk internet siteleri içerik kaldırma kararlarına tabidir.

GAZETECİLER OTO-SANSÜR UYGULUYOR

Türkiye, “Online gazeteciler, yorumcular ve diğer kullanıcılar oto-sansür uyguluyor mu? Başlığında 1 puan aldı. İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Geçen sene mayıs ayında, ‘Sosyal Medya Yönergesi’ yayınlayarak vatandaşlara ‘yasa dışı’ veya ‘karalayıcı’ olarak algılanan bir gönderiyi beğenmekten veya paylaşmaktan sorumlu tutulacağını hatırlattı.

ANAYASA, HAKLARI KORUYAMIYOR

Türkiye, ‘Anayasa veya diğer yasalar hakları koruyamıyor mu? İfade özgürlüğü, bilgiye erişim ve basın özgürlüğü, bağımsız olmayan bir yargı tarafından mı uygulanıyor?’ İnceleme alanında üzerinden 1 puan aldı.

KULLANICILARIN GİZLİLİK HAKKI İHLAL EDİLİYOR

Hizmet sağlayıcılar ve diğer teknoloji şirketleri tarafından kullanıcı verilerinin izlenmesi ve toplanması, kullanıcıların gizlilik haklarını ihlal ediyor mu? Alanında da sıfır puan aldı.”