Esnafa zam balyozu

Vakıflar Bölge Müdürlüğü, İzmir’de kendisine ait olan işyerlerindeki kiracılarına yaptığı 2023 yılı zammı ile esnafın tepkisini topladı. Rayiç bedel adı altında yüzde 75 ile yüzde 280 oranında değişen zamlar uygulayan kurumun bu tavrı devletin açıkladığı resmi rakamlarla da çelişti. TÜİK’in açıkladığı yüzde 16’lık enflasyon oranı ile memur ve emekliye gelen yüzde 30’luk maaş zamlarına karşın astronomik kiralarla karşılaşan İzmir esnafı isyan etti. 

İŞYERLERİ KAPANABİLİR 

Yüksek enflasyon, rekor faturalar, yüksek girdi maliyetleri ve peş peşe gelen zamlar nedeniyle pandeminin ardından zorlu bir yıl geçiren esnaf, bu kez de Vakıflar Bölge Müdürlüğü’ne ait işyerlerine yapılan kira zamlarıyla şoka uğradı. Yüzde 280’ü bulan kira artışları İzmir’in kalbi Kemeraltı Çarşısı bünyesinde yer alan Kestanepazarı Camii, Başdurak Cami, Salepçioğlu Han, Konak Vakıflar Çarşısı, Kızlarağası Han gibi birçok alanda binlerce esnafın mağduriyetine yol açtı. Çarşının emektarı olan 30-40 yıllık esnaf, mülkiyeti devlete ait iş hanlarında istenen astronomik kira rakamları karşısında tahliye endişesi yaşarken, esnaf temsilcileri ve işyeri sahipleri gelişmeler sonrasında iflasların peşi sıra geleceğini ifade etti. 

(kızlarağası Hanı)

YÜZDE 300’LERE VARAN ORANDA ZAM

Gelen zamlar hakkında Kemeraltı Esnaf Derneği Başkanı Semih Girgin, “Devletin kiracısı olan arkadaşlarımızın kiralarına bir anda yüzde 75 ile yüzde 280 oranında zam gelmeye başladı. Rayiç bedelleri de dikkate alıp güncelleme adı altında 5 yıldan eski süredir kiracı olanlara yüzde 300’lere varan oranda zam yapıldı. Bu kabul edilebilir bir şey değil. Bu mağduriyetin giderilmesi için esnaf temsilcileri olarak hükümete kadar gideceğiz. Bu yanlıştan dönülmezse biz bu yükün altında kalırız. Ne yapalım, işyerimizi kapatıp gidelim mi? Kiramızı ödeyemediğimiz anda bizi tahliye edecekler” dedi. 

“ÜLKENİN BÜTÜN ZARARINI ESNAF MI ÖDEYECEK?”

Esnafın ekonomik krizde bu fiyatlarla baş edemeyeceğine dikkat çeken Girgin, “Rayiç bedelin yükselmesinin sorumlusu esnaf değil ki. Neden esnafı cezalandırıyorlar? Bu kriz ortamında bu esnaf bu kiraları nasıl ödeyecek? Faturalar, diğer giderler ateş pahası olmuş, biz bu parayı kazanamıyoruz, bu kiralarla nasıl başa çıkacağız? Biz daha pandemiden kalan borçlarımızın taksitlerini ödüyoruz. Siz işçiye, memura yüzde 50, yüzde 30 zam yapıyorsunuz, esnafın kirasına yüzde 130, yüzde 300 zam yapıyorsunuz. Ülkenin bütün zararını esnaf mı ödeyecek?” diye sordu.

(Salepcioğlu İş Hanı)

“KİRA 6 BİN TL’DEN 21 BİN LİRAYA ÇIKTI”

Kemeraltı esnafından Mustafa Çoban: Bir anda işyeri kiramıza yüzde 280 oranında zam geldi. Hem şaşırdık hem de üzüldük. Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nün 27 yıldır kiracısıyız. 70 metrekare bir yeri işletiyorduk. Yaptıkları açıklama 5 yıl üzerinden bir rayiç bedel uygulandığını söylediler. Biz bu zam oranlarının yeniden gözden geçirilmesini talep ediyoruz. Yapılan zam çok yüksek. 6 bin lira kira öderken bu rakam bir anda 21 bin liraya çıktı. TEFE, TÜFE üzerine bir de rayiç bedel eklenince astronomik kiralarla karşı karşıya kalmaya başladık. Yıllık enflasyon yüzde 92 iken yüzde 280 zam nedir? Tüm kiracılara 4-5 katı oranında zam yapılıyor. Bu şekilde devam edebildiğimiz kadar edeceğiz. Ama işini bırakan, kapatan esnaflar da olacaktır” ifadelerini kullandı. 

“ZAMDAN ÖTÜRÜ BİR ELEMANIMI İŞTEN ÇIKARTMAK ZORUNDA KALDIM”

Bir diğer esnaflardan Ayhan Sudaş ise “15 metrekarelik bir işyerim var. 20 senedir buradayım. 12 bin lira olan kiramı yüzde 130 zam ile 27 bin 500 liraya çıkarttılar. Diğer işyerlerine metrekaresi daha fazla olsa bile yüzde 70 civarında zam yapıyorlar. 5 yıldan fazladır aynı yerde olduğum için bana rayiç bedel oranında artış getirdiler ve ortaya böyle bir tablo çıktı. Benim etrafımda böyle bir kira yok. Biz eskiyiz diye daha büyük zamlarla karşılaştık. Önümüzdeki süreçte benim gibi yüzlerce esnaf mağdur olacak. Vakıflar Bölge Müdürlüğü benden metrekare birim fiyatı olarak 1620 lira isterken yanımdaki yerden 600 lira istiyor. Kendi işimizi bırakıp gidemeyiz, taşınamayız, kapatamayız. Bir yatırım yaptık, buna göre borçlandık, geçmişten gelen kredilerimizin ödemeleri var. Geçen yaz yaralarımızı sardık derken şimdi bu yaşadıklarımız bizi çok yaraladı. Kiraya gelen bu zamdan ötürü bir elemanımı işten çıkartmak zorunda kaldım. Kiram kadar para kazanmıyorum bile. Sırf bu yüzden her ürüne zam yapmak zorunda kaldım. Müşteri kaçıyor. Bize bu zammı yapan aynı devlet ev sahiplerine yüzde 25 zam sınırı koyuyor. Bunu neden işyerlerine de uygulamıyorlar? En azından adaletli olunsun. Tüm kiralara enflasyon oranında yani yüzde 60 zam sınırı koysunlar. Rayiç bedeli üzerinden kira artışı belirlenmesin” dedi