Emlakçı Taşçı: plansız ve rant odaklı politikalardan vazgeçilirse konut sorunu çözülür

Türkiye'de çeşitli ekonomik, sosyal ve siyasi faktörlerin bir sonucu olarak ortaya çıkan konut sorunu gündemden düşmüyor. Plansız ve kontrolsüz kentsel dönüşüm, konut fiyatlarındaki denetimsizlik, sosyal adaletten uzak politikalar ve rant odaklı projelerin desteklenmesi konut sorununu ortaya çıkaran nedenlerin başında geliyor. Konuyla ilgili Cumhuriyet'e konuşan Taşçı Emlak sahibi Tolga Taşçı, konut sorununun ekonomik krizin yanı sıra, rant odaklı, şeffaflıktan ve denetimden uzak, plansız politikalardan kaynaklandığını belirterek, "Eğer bu durum tersine dönüştürülürse konut sorunu kesinlikle çözülür" dedi.

Kentsel dönüşüm projelerinin, öncelikli olarak sosyal ihtiyaçlardan ziyade ekonomik rant ve kâr amacıyla yapıldığını söyleyen Taşçı, bu durumun alt gelir grubundaki vatandaşların yerlerinden edilmesine de yol açtığını belirtti. İktidarı yerel halkı ihmal etmek ve fiyat denetimi yapmamakla eleştiren Taşçı şöyle konuştu: "Ülkeyi yönetenlerin, kentsel dönüşümde yerel halkın ihtiyaçlarına uygun, sosyal altyapısı olan projeler yerine lüks konut projelerini ön planda tutması sorunu daha da çözümsüz hale getiren etmenlerden birisi olmuştur. 

KONUT FİYATLARININ DENETİMSİZ ARTIŞI

Bunun yanı sıra spekülatif yatırımların teşviki ne dikkat çekmek isterim. Döviz ve altına kıyasla konut, yatırım aracı olarak teşvik edildi. Bu durum, konut fiyatlarının ve kira bedellerinin hızla artmasına neden oldu.

İnşaat sektöründe fiyatlandırma ve kalite kontrolü konusunda sıkı denetim yapılmaması da sorunu büyüten nedenlerden biridir" dedi. Konut politikalarının sosyal adaletten uzak olduğunu vurgulayan Taşçı, dar gelirli vatandaşlara yönelik yetersiz projeleri işaret ederek, "Sosyal konut projeleri yeterli ölçekte ve uygun fiyatlarla hayata geçirilmedi. Mevcut projeler, genellikle orta ve üst gelir gruplarını hedef aldı.

TOKİ PROJELERİNDEKİ SORUNLAR

Toplu Konut İdaresi’nin (TOKİ) bazı projeleri, düşük gelirli vatandaşlar için erişilebilir olmaktan uzak kaldı ve kamuoyunda tartışmalara neden olan kalitesiz inşaatlarla gündeme geldi. Barınma ile ilgili bir diğer sorunun, arz-talep dengesizliğinden kaynaklandığını ifade eden Taşçı, bunun yanı sıra Türkiye’ye gelen mültecilerin yoğun olarak yerleştiği bölgelerde artan konut talebinin karşılanmadığını, hızla artan nüfus ve göç dalgalarına rağmen konut arzının bu talebi karşılayacak şekilde planlanmadığını vurguladı.

Enflasyon ve inşaat maliyetlerinde ki artışların ekonomik istikrarsızlıktan kaynaklandığını belirten Taşçı, "Yüksek enflasyon ve inşaat malzemelerinde ki fiyat artışları, yeni konut üretimini zorlaştırdı ve maliyetlerin tüketiciye yansımasına neden oldu. Bununla birlikte, düşük faiz politikaları, konut kredisi alımlarını artırırken, bu durum konut fiyatlarının spekülatif şekilde şişmesine katkı sağladı. İktidarın yerel yönetimlerle uyum sorunları da konut sorununu tetikleyen nedenlerden birisi olarak sıralayabiliriz.

İktidar ve muhalefet belediyeleri arasında yeterli iş birliği sağlanamadı. Özellikle büyükşehirlerde konut sorununu çözmeye yönelik ortak projeler hayata geçirilemedi. Doğal afet risklerinin göz ardı edilmesi, depreme dayanıklı olmayan yapıların varlığı... Mevcut binaların güçlendirilmesi ve yeni yapıların denetiminde yeterli özen gösterilmedi. Bu durum, hem konut güvenliği hem de konut arzı açısından ciddi riskler yarattı." ifadelerini kullandı. 

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Konut sorununun çözümüne ilişkin önerileri de sıralayan Taşçı, şu bilgileri verdi:

"Konut sorununun çözümü için daha planlı, sosyal adaleti gözeten, uzun vadeli ve şeffaf politikalar geliştirmek, toplumun farklı kesimlerinin ihtiyaçlarını karşılamak ve sürdürülebilir bir şehirleşme sağlanması kritik öneme sahiptir. Bu bağlamda, uzun vadeli konut politikalarına bakmak gerek.

ULUSAL KONUT STRATEJİSİ 

Uzun vadeli hedefler belirleyen bir ulusal konut politikası oluşturulmalı. Bu politika, nüfus artışı, göç, ekonomik durum ve çevresel sürdürülebilirlik gibi faktörleri dikkate almalıdır.

PLANLI ŞEHİRLEŞME 

İmar planları, sosyal ve çevresel etki analizleri yapılarak uzun vadeli ihtiyaçlara uygun bir şekilde hazırlanmalıdır.

SOSYAL ADALETİ GÖZETEN YAKLAŞIMLAR

Sosyal Konut Projelerle  dar gelirli aileler için düşük maliyetli konut projeleri artırılmalı ve bu projeler uygun ödeme koşullarıyla desteklenmeli.

KİRA KONTROLÜ

Büyük şehirlerde hızla artan kira fiyatlarını düzenlemek için kira kontrol mekanizmaları oluşturulmalı.

TOPLUMSAL KATILIM

Konut politikalarının planlanması ve uygulanmasında sivil toplum kuruluşları, akademisyenler ve halkın görüşleri alınmalı.

ŞEFFAFLIK VE HESAP VEREBİLİRLİK

Açık veri paylaşımlarıyla konut projelerinin planlanması, bütçesi ve ilerleme durumu şeffaf bir şekilde kamuoyuyla paylaşılmalı. Yolsuzluğu önlemek için bağımsız denetim kurumları sürece dahil edilmeli.

EŞİTLİKÇİ DAĞITIM

Sosyal konutların dağıtımında adaletin sağlanması için açık ve net kriterler belirlenmeli.

SÜRDÜRÜLEBİLİR VE ÇEVRECİ POLİTİKALAR

Konut projelerinde yeşil alanların korunması ve artırılması sağlanmalıdır. Yeni binalarda enerji verimliliği standartları zorunlu hale getirilmelidir. Kentsel dönüşümle mevcut yapıların depreme dayanıklı hale getirilmesi ve çevresel sürdürülebilirliği artıran dönüşüm projeleri teşvik edilmelidir.

TOKİ FABRİKA AYARLARINA DÖNMELİ

Devlet destekli krediler, dar ve orta gelirli vatandaşlar için uygun faiz oranlarıyla sağlanmalı. Sosyal konut projeleri geliştiren firmalara vergi indirimleri sunulmalı ve TOKİ fabrika ayarlarına dönmelidir.

Ezcümle istenirse bu politikalarla, toplumsal ihtiyaçlar karşılanarak herkes için yaşanabilir ve sürdürülebilir bir konut sistemi yaratılabilir."