Döviz kurundaki büyük oynaklık nedeniyle iş dünyası ürün fiyatını belirleyemiyor

Türk Lirasındaki ağır değer kaybı ve döviz kurlarındaki büyük oynaklık ile birlikte fiyatlandırma yapmakta zorlanan birçok sektörde siparişler durdu. Kâğıt bulmakta zorlanan yayınevleri kitap basımlarını durdururken emlakçılarda ev sahipleri fiyat yükseltti, anlaşmalar bozuldu. Demir fiyatları tavan yaptı. TL kullanımı ise piyasalarda neredeyse durdu. Birçok işyerinde dolar ve Avro faturalar kesilmeye başlandığı belirtiliyor. 

Döviz kurlarındaki oynaklık ile birlikte vadeli satışların birkaç aydır bittiğini hatırlatan İstanbul Tüccarlar Kulübü Başkanı İlker Önel, dün itibarıyla piyasalarda çeklerin de kabul edilmediğini söyledi. Reel piyasalarda dolarizasyona doğru geçiş olduğunu ve ticaretin durma noktasına geldiğini söyleyen Önel, şöyle konuştu: “Üyelerimizle teyakkuz halindeyiz özellikle demir, plastik, sac gibi sektörlerde dolar ve Avro faturalar kesilmeye başlandı. Gıda sektöründe günlük fiyatlar belirleniyor. Kredi kartlarında komisyonları artırıyor piyasa, çekleri ise sadece döviz ile kabul ediyorlar TL ile çek almıyor kimse. İthal ürünlerde kimse fiyatlama yapamıyor. Ticaret çok ciddi zayıflamış durumda. Bu durum piyasayı çok yoracak.”

BÜYÜK RİSK ALINIYOR

Piyasalardaki kangrenin devam ettiğini söyleyen Ege İhracatçı Birlikleri Başkanı Jak Eskinazi de, piyasalarda büyük risklerle fiyatlama yapılmaya çalışıldığını ancak büyük oranda bir durgunluk olduğunu belirtti. Eskinazi, “Mal bulamama riski daha yüksek şu anda o yüzden mecburi fiyatlamalar yapılıyor ama risk alınarak yapılıyor. Zararını da mallar gittikten, paralar ödendikten sonra göreceğiz. Piyasada TL ile iş yapılmamaya başlandığını duyuyoruz biz de. Tarımda bile dövizle mal satılıyor artık bu piyasalar için büyük bir risk” dedi.  

Mobilya sektöründe stokçuluk eğiliminin başladığını söyleyen Mobilya Sanayicileri Derneği Başkanı Mustafa Balcı ise şuna dikkat çekti: ‘Para vereyim hammadde alayım’ diyorum fiyat vermiyor. Mal satmak istemiyor piyasa, stok yapmaya çalışıyor. Mesela, son 10 gün içinde sünger yüzde 35 zamlandı ama para versek de alamıyoruz.”

EV FİYATI TEPETAKLAK

Faiz indirimlerinin piyasaya yansımasını beklerken dövizdeki oynaklıkla birlikte fiyat artışlarının yansıdığını söyleyen Türkiye Emlakçılar Federasyonu Başkanı Hacı Ali Taylan da mal sahiplerinin tapu dairelerinde satışlardan çekildiğini belirtti. Ev sahiplerinin ya fiyat yükseltttiğini ya da evleri satıştan çektiğini söyleyen Taylan, “Gayrimenkul piyasası da ikinci el otomotiv piyasasına döndü” diye konuştu. Kasım ayında faiz indirim kararının açıklandığı gün 9 bin 600 TL olan demir fiyatı, bugün 11 bin 470 TL’ye gelmiş durumda. İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Taner Yüzgeç, bu artışların sektörü durma noktasına getirdiğini doğruladı. Yüzgeç şu değerlendirmeyi yaptı: “Başta demir olmak üzere metal ürünlerde benzer bir sıkıntı var fiyat verilemiyor. Böyle olunca da konut arzı duruyor ve ev fiyatları yükseliyor.”

KİTAP BASIMI DURDU

Yayınevlerinin sözleşmeleri beklemeye aldığını ve kesin satar gözüyle bakmadığı kitap basımlarını ertelediğini söyleyen Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı Kenan Kocatürk ise piyasada halen kuşe kâğıt bulunamadığını söyledi. Piyasadaki üreticilerin fiyat belirtmediğini aktaran Kocatürk, “Üreticiler, ‘1 Ocak’a kadar hiç sipariş almıyorum. Aldığım siparişi de 30 Mart’tan önce teslim edemem bunun fiyatını da şu an sana söyleyemem’ diyor. Biz nasıl önümüzü görüp iş yapacağız. Devletin ithal kâğıda uyguladığı yüzde 10’luk fonu kaldırması gerekiyor. Kâğıt stratejik bir mamüldür” dedi.