Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün yaşama veda edişinin 84. yılı

Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, 84 yıl önce bugün aramızdan ayrıldı. Yaşama veda etmesine dakikalar kala Dolmabahçe Sarayı’nın koridorlarında, “Bak, bir tarih göçüyor...” sözleri yankılanırken takvimler 10 Kasım 1938’i, saat 9.05’i gösteriyordu. 

Yalnızca Türk milletinin Kurtuluş Savaşı’nı başarıyla yöneten bir komutan olarak değil, aynı zamanda gerçekleştirdiği devrimlerle de dâhi bir devlet adamı olarak tarihe geçen Mustafa Kemal Atatürk, 57 yıl süren yaşamında, milletinin ve vatanının bağımsızlığı için yılmadan çalıştı ve girdiği her mücadeleden zaferle çıktı.

İLK CUMHURBAŞKANI

Kurtuluş Savaşı’nın ardından TBMM tarafından 29 Ekim 1923’te cumhuriyet ilan edilmesiyle Atatürk cumhurbaşkanı seçildi. 1938’de ölümüne dek arka arkaya dört kez cumhurbaşkanı seçilen Atatürk, bu görevi en uzun süre yürüten cumhurbaşkanı oldu.

Askeri ve siyasi dehasıyla Türk ve dünya tarihine adını altın harflerle yazdıran ulu önder, 10 Kasım 1938’de 57 yaşındayken Dolmabahçe Sarayı’nda yaşama gözlerini yumdu.

Atatürk’ün vefatı sadece Türkiye’de değil bütün dünyada büyük üzüntüyle karşılandı. Ulu önderin naaşı, 16 Kasım’da Dolmabahçe Sarayı tören salonunda katafalka konuldu.

GÖZYAŞLARIYLA UĞURLADILAR

Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk 10 Kasım 1938’de dünyaya gözlerini yumdu. Ölümünün ardından, 21 Kasım 1938’de geçici olarak Ankara Etnografya Müzesi’ne konulan naaşı, 10 Kasım 1953’te anıt mezar olan Anıtkabir’e nakledildi. Fotoğrafta, 16 Kasım 1938’de Mustafa Kemal Atatürk’ün ölüm haberi üzerine Dolmabahçe Sarayı’na son görev için gelen ve gözyaşlarını tutamayan kadınlar görülüyor.

ANKARA’YA UĞURLANDI

19 Kasım günü cenaze büyük bir kalabalık tarafından Yavuz Zırhlısı ile İzmit’e oradan da aynı günün akşamı tüm yurt gezilerinde kullandığı tren ile Ankara’ya uğurlandı.

20 Kasım’da Ankara’da devlet erkânı tarafından karşılanan cenaze, TBMM önünde katafalka konuldu. 21 Kasım 1938’de büyük bir cenaze töreni ile Ankara Etnografya Müzesi’ndeki geçici kabrine konulan Atatürk’ün naaşı, ebedi istirahatgâhı Anıtkabir’e taşındığı 10 Kasım 1953’e kadar burada kaldı. 

9.05’TE YAŞAM DURDU

İmparatorluk kalıntılarından mazlum milletlere ışık olan tam bağımsız ve modern Türkiye Cumhuriyeti’nin kuran, Reşit Galip’in nitelendirmesiyle “milletin bir ferdi” olmakla övünen Mustafa Kemal Atatürk’ün aramızdan ayrılışının 84. yıldönümü nedeniyle bugün saat 9.05’te düzenlenen resmi tören ile devlet erkânı Anıtkabir’i ziyaret etti. Ardından İstiklal Marşı okundu.

Törenin bitimiyle, Türkiye’nin dört bir yanından gelen yurttaşlar, Anıtkabir’i ziyaret etti. Resmi daire ve kuruluşlar ile özel işyerlerinde Türk bayrakları 9.05’ten itibaren yarıya indirildi. Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu tarafından Beştepe Millet Kongre ve Kültür Merkezi’nde saat 11.00’de anma töreni gerçekleştirilecek.

Anmalar kapsamında çeşitli spor turnuvaları da düzenlenecek. Ankara’da Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi, Or-An Sevgi Yılı Halk Kütüphanesi, Cebeci Halk Kütüphanesi, Yenimahalle İlçe Halk Kütüphanesi, Gölbaşı İlçe Halk Kütüphanesi ve Mamak İlçe Halk Kütüphanesi’nde ise 1 hafta boyunca Atatürk Köşesi ve kitap sergileri olacak.

ADD, ZAFER ANITI’NDA

Atatürkçü Düşünce Derneği (ADD), bugün Ankara Sıhhiye’deki Zafer Anıtı’nda tören düzenledi. Tören, saat 9.05’teki sirenle birlikte başlayacak, ardından İstiklal Marşı okunacak. ADD Genel Başkanı Hüsnü Bozkurt başkanlığındaki heyet, anıta çelenk bırakacak. Yarın da Anıtkabir’de resmi tören gerçekleştirilecek. Bozkurt başkanlığındaki heyet saat 10.00’da Aslanlı Yol’da buluşacak, Atatürk’ün mozolesine çelenk bırakacak. Tören, Misakı Milli Kulesi’nde Anıtkabir Özel Defteri’nin imzalanmasıyla son bulacak. 

EN SEVDİĞİ ŞARKILARLA

Ankara Büyükşehir Belediyesi, belediye önünde saat 9.05’te tören düzenledi. Ozanların Dilinden Atatürk adlı program saat 18.00’de Gençlik Parkı Büyük Sahne’de sahnelenecek. Çankaya Belediyesi, Yaşar Kemal Kültür Merkezi’nde 19.30’da, ücretsiz olarak “Veda” filminin gösterimini yapacak. Yenimahalle Belediyesi, “Milli Mücadele Kahramanı Gazi Mustafa Kemal Atatürk Defile ve Sergisi”ni Nazım Hikmet Kongre ve Sanat Merkezi’nde saat 9.00’da açtı. Genco Erkal Salonu’nda ise saat 19.00’da, Kent Orkestrası ve Yenimek tarafından “Atatürk’ün Sevdiği Şarkılar Konseri” düzenlenecek. 

KURTULUŞ SAVAŞI DESTANI’NDAN

Dağlarda tek tek ateşler yanıyordu

Ve yıldızlar öyle ışıltılı, öyle ferahtılar ki

şayak kalpaklı adam

nasıl ve ne zaman geleceğini bilmeden

güzel, rahat günlere inanıyordu

ve gülen bıyıklarıyla duruyordu ki mavzerinin yanında,

birdenbire beş adım sağında onu gördü.

Paşalar onun arkasındaydılar.

O, saatı sordu.

Paşalar: “Üç,” dediler.

Sarışın bir kurda benziyordu.

Ve mavi gözleri çakmak çakmaktı.

Yürüdü uçurumun başına kadar,

eğildi, durdu.

Bıraksalar

ince, uzun bacakları üstünde yaylanarak

ve karanlıkta akan bir yıldız gibi kayarak

Kocatepe’den Afyon Ovası’na atlıyacaktı.

NÂZIM HİKMET

---

ON KASIM’LARDA YÜRÜMEK

Atatürk’üm işte 10 Kasım yine,

Dalgalanır ağaçlarla oğullar,

Dalgalanır oğullarla nineler

Dalgalanır ninelerle genç kızlar,

Özlemin ta yüreğime işlemiş

Seni bulmak seni görmek için ben

Bütün toprakaltıyla barışacağım.

*

Ereceğim sana usta, barışta, başarıda

Öyle

Güçlüsün ki

Güçleneceğim.

Öyle yücesin ki yüceleceğim

Düşüne düşüne seni kocaman kocaman

Dağlara dağlara karışacağım.

*

Ozan mıyım ordu muyum su muyum

anlaşılmaz

Çağlar upuzun allığı yüreğimde, ülkünün.

Sanki bayrak bir kalemdir, sanki gökler bir

kâğıt

Sanki ellerim gece

Sanki ellerim gündüz

Yazacağım seni daha, bir daha

Ben senin ölümünle yarışacağım.

FAZIL HÜSNÜ DAĞLARCA

---

ON KASIM

Yıl otuz sekiz on kasım perşembe

Hatırdan çıkmıyacak bir sonbahar

Sarsılıyor İstanbul yedi tepe

Yaman esmiş Dolmabahçe’de rüzgâr

*

Gerçek olamaz olsa olsa bir düş

Dokuzu beş geçe Atatürk ölmüş

Böyle toptan bir yas nerde görülmüş

Beraber ağlıyoruz kurtlar kuşlar

Bu memlekete en çok hizmet eden

Bu aşk ile dağlara gücü yeten

On sekiz milyonun omzunda giden

Atam Ankara sırtlarında yatar.

CAHİT SITKI TARANCI