CHP'li İbrahim Kaboğlu, Saray rejiminin anayasal yönetimi işlevsizleştirdiğini belirledi

CHP İstanbul Milletvekili İbrahim Kaboğlu, hazırladığı çalışma ile cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin Türkiye’yi anayasal devlet yönetiminden nasıl uzaklaştırdığını ortaya koydu. Çalışmaya göre Saray’ın “paralel yasama” ile yürürlüğe koyduğu düzenlemelerdeki 3 binden fazla madde, TBMM’yi geride bıraktı. Meclis, yarısından fazlası uluslararası anlaşmalardan oluşan, çoğunluğu da Saray ve atanmış bakanlarca teklif edilen 2 bin 421 maddeyi yasalaştırabildi.

Kaboğlu’nun Cumhuriyet’e açıkladığı veriler şöyle:

- “Tek adam sisteminde” Türkiye’de 280 yasal düzenleme ve bunlara bağlı 5 bin 446 madde yürürlüğe girdi.

-  Saray’daki atanmışların hazırladığı Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin toplamı 84’e, madde sayısı ise 2 bin 472’ye ulaştı.

- Saray, bu süreçte toplam 90 düzenleme ile 3 bin 25 maddeyi yürürlüğe koydu.

- Buna karşın yurttaşın seçtiği Meclis’teki 600 milletvekili, nispeten çalışabilen komisyonlar ile Meclise gelen 190 teklifi yasalaştırdı. TBMM’den geçerek yasalaşan madde sayısı ise 2 bin 421 ile Sarayın gerisinde kaldı.

TORBALAR DOLU

- TBMM’nin 27. dönemini ilk 4 yasama yılında yasalaştırılan 190 teklifin 108’i uluslararası anlaşmalar, 6’sı bütçe ve kesin hesap kanunları, 1’i içtüzük, 47’si torba yasa ve geri kalan 28’i de kod yasa oldu. Bunların da çoğu ya atanmış bakanlardan ya da Saray’dan gönderilen tekliflerdi.

- Saray’ın doğrudan çıkardığı 84 Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin 39’u, “Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi” adını taşıyan torba düzenlemeler oldu.

- Komisyonlardan geçip Genel Kurul’da yasalaşan 190 tekliften 108’i Dışişleri Komisyonu’nda görüşülen uluslararası anlaşmalar oldu. 

KOMİSYONLAR İŞLEVSİZ

Çalışma, TBMM’deki komisyonların da işlevsizliğini ortaya koydu.

- Anayasa ve Anayasa Mahkemesi kararlarına aykırılığı aşikâr olan birçok teklife karşın bugüne dek sadece iki kez toplanan Anayasa Komisyonu, en az çalışan komisyonlar arasında ilk sıraya oturdu.

- Meclis’in “Torba Komisyonu”na dönüştürülen Plan ve Bütçe Komisyonu 29 kez toplandı.

- 14 kez toplanan Adalet Komisyonu, “Sarayın vesayetini tehdit etmeyecek sınırlı değişiklikler ve konjonktürel siyasi hesaplara yönelik düzenlemelerin” ötesine geçemedi.

- Covid-19 pandemisine karşın Sağlık Komisyonu ilk ve son toplantısını 2018’de yaptı. 

- Türkiye’de “kaynaklar doğa ile inatlaşma pahasına çılgın projelere yönlendirilirken tahribata seyirci kalan” Çevre Komisyonu, sadece iki kez toplanabildi.

- İçişleri Komisyonu beş, Sanayi Komisyonu sekiz, Savunma Komisyonu altı, Eğitim Komisyonu beş, İmar Komisyonu yedi, Tarım Komisyonu ise üç kez toplandı. 

CUMHURİYET KURALINA AYKIRI

Kaboğlu, çalışmasında, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’ın Cumhurbaşkanlığı’na 71 gün vekâlet ettiğine dikkat çekerek “Parlamenter sistemde cumhurbaşkanına TBMM Başkanı vekâlet ediyorken; parti başkanlığı yoluyla devlet yönetiminde vekâlet görevi cumhurbaşkanı yardımcısına verilerek, seçilmiş ve yürütme görevine tek başına sahip olan makama bir atanmış vekâlet etmeye başladı. Bu durum ‘Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir’ kuralına aykırı ve siyasal sorumluluk açısından da sorunlu” değerlendirmesinde bulundu.