'Battık, batıyoruz'

Döviz kurunda yaşanan dalgalanma ve etkisini sürdüren ekonomik krizin sonuçları Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) raporlarına yansıdı. Türkiye’nin üçüncü büyük ili olan İzmir’de açılan yeni işyeri sayısındaki kısmi artış yüzleri güldürdü ancak kepenk indiren iş yeri sayısı ise büyük bir artış gösterdi. Pandemi mağduru esnafın yaralarını sardığı 2021’de neredeyse açılan her üç işletmeden biri yılın sonunu göremeden iflas etti. 2021 yılında 7 bin 148 yeni işletmenin kurulduğu İzmir’de toplam 2621 işyeri ise kapandı ya da tasfiye edildi. 2020 yılına göre açılan yeni işyeri sayısı 200 civarında artarken, kepenk indiren işyeri sayısı ise yaklaşık yüzde 30 oranında yükseldi, bir önceki yıla göre 800’e yakın işletme daha ticari faaliyetlerini sonlandırdı. İflas oranlarında başı çeken sektörler ise sırasıyla inşaat, toptan ve perakende satış ile imalat gibi alanlar oldu.

İzmir İnşaat Malzemeleri İmalatçıları ve Satıcıları Odası Başkanı Cumhur Taşdelen: “Geçmişi adeta mumla arıyoruz. 2018 ve 2019’da en hareketli günlerimizi yaşarken, bir anda daralmaya başladık ve dibe vurduk. Salgının başladığı 2020’nin ilk aylarında içine düştüğümüz durumdan çıkabilmek için krediler kullandık, borçlar aldık ama bunları geriye ödeyemedik ve iflaslar peşi sıra geldi. Özellikle döviz artışlarıyla birlikte zararımız büyümeye başladı. Maliyetler ve satış fiyatları ikiye katlanmış durumda. Bu ortamda, bizim bu krizden sağ çıkmamız zaten mümkün değil. Büyük firmalar ve holdingler bugünleri elbette atlatır ama bizim gibi küçük ve orta ölçekli işletmeler gerçekten çok zor durumda. 2022 yılında çok daha zor günler bizi bekliyor. İflas rakamları katlanarak artacak. Bizim iş hacmimiz düştü, fiyatlar da arttı. Sektör olarak ciddi bir gelecek kaygısı içerisindeyiz. Kimse yeni projeye başlamak istemiyor. Yaşadığımız bu kriz istihdamı da vuracak, işsizlik giderek artacak.”

Kemeraltı Esnaf Derneği Başkanı Semih Girgin: “100-150 yıllık gelenek haline gelen işletmelerin kapandığını görüyoruz. Üstelik insanlar baba geleneği, dede geleneği sürdürdükleri işlerini, kendi mülkü olan dükkânlarını terk ediyorlar. Pandemiden kalan borçlarımızı halen ödeyemiyoruz. Piyasalardaki daralma devam ediyor. Geleceğinden yana kaygı duyan esnaf, “Yarın ne olacak” diye birbirine soruyor. Her şeye zam yapmak zorunda kalıyoruz. Hesaplar şaşmış durumda. Bizim konuştuklarımız sadece odalara kayıtlı işletmeler. Gerçekte durum çok daha vahim. Bundan çok daha ağır bir tabloyla karşı karşıyayız. İstikrar ve güven olmadıktan sonra işimiz çok zor. Enflasyon kontrol altına alınmadığı takdirde daha ağır bir tabloyu yaşayacağız.”