Bakanlık el koymuştu: İBB'nin yolsuzluk dosyalarına ne oldu?

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun talimatı ile belediyenin AKP tarafından yönetildiği döneme ilişkin İBB Teftiş Kurulu tarafından başlatılan yolsuzluk soruşturması kapsamında hazırlanan dosyalara 2020 yılının aralık ayında İçişleri Bakanlığı tarafından el konulmuştu.

Sözcü'nün haberine göre dosyalar, 12 Ocak 2021 günü müfettişlere devredildi. Yaklaşık 13 milyar 202 milyon liralık kamu zararını ortaya koyan dosyalar, mülkiye müfettişleri tarafından inceleneceği açıklandı.

İBB Teftiş Kurulu’nun mülkiye müfettişleri görevlendirilmeden önce de bazı dosyaları tamamlayarak işlem başlattığı ancak İstanbul Valiliği’nden gerekli izinleri alamadığı öğrenilmişti.

İMAMOĞLU: "USULSÜZ BİÇİMDE ELİMİZDEN ALINDI"

Yolsuzluk dosyalarına İçişleri Bakanlığı’nın el koymasını değerlendiren İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, o tarihte “33 tane dosyamız var soruşturmaya tabi tutulan. Bu dosyaları Bakanlık, usulsüz bir biçimde elimizden almıştır. Böyle bir uygulama yapılmamıştır daha önce. Almıştır. Sindirmeye çalışmıştır. Her birini analiz edeceğiz. Her biri takibimizdedir. Hiçbir şekilde, o 33 dosyanın hiçbir tanesinden bile gözümüzü ayırmıyoruz, takip ediyoruz” ifadelerini kullanmıştı.

Bakanlığın müfettiş görevlendirdiği dosyaların başında; aralarında Cumhurbaşkanlığı, 64. Başbakanlık, 15 Temmuz Derneği, AKP Genel Başkan Yardımcılığı, AKP Grup Başkanlığı, AKP İl Başkanlığı, AKP Silivri İlçe Başkanlığı, Erok Spor Kulübü, Okçular Vakfı Spor Kulübü, Sıcak Yuva Vakfı, TÜGVA’nın da bulunduğu kurum ve kuruluşlara mevzuata aykırı şekilde İBB tarafından makam aracı tahsis edilmesi geliyor.

Bakanlığa devredilen dosyalar içinde en büyük zarar kalemini 10 milyar 867 milyon 444 bin 340 TL ile durdurulan metro inşaatları oluşturdu.

İŞTE EL KONULAN DOSYALAR...

El konulan yolsuzluk dosyaları içinde  dikkat çeken tespitlerinde bazıları da şöyle:

- İBB şirketi Beltur A.Ş’nin 31 Mart 2019 yerel seçiminden bir gün önce başka bir İBB şirketi İsper A.Ş adına düzenlenmiş gibi gösterdiği 1 milyon 125 bin liralık akşam yemeği organizasyonun “seçim sabahı ilçe teşkilatlarına verilen sandviçler catering” açıklama notu ile kayıt altına alındığı ortaya çıktı.

- Aynı dönemde başka İBB şirketleri için düzenlenmiş gibi gösterilen yemek organizasyonlarının; “miting”, “Ak Parti Grup”, “Binali bey”, “Binali beyin korumaları” gibi açıklama notları ile listelendiği görüldü.

- İBB müfettişlerinin “kamu kaynaklarının siyasi çalışmalar için kullanılmış olabileceği kanısı oluştu” diyerek başlattığı inceleme tamamlanamadan dosya bakanlık müfettişleri tarafından el konuldu.

- El konulan dosyalardan biri de yıllardır tartışılan İBB’nin satın aldığı Fatih’teki eski lunapark arazisi ile ilgiliydi.

- Rapor, hayatını kaybeden eski İBB Başkanı Kadir Topbaş’ın FETÖ davasında tutuklu yargılandıktan sonra tahliye edilen damadı Ömer Faruk Kavurmacı’nın ortağı Metal Yapı Konut’tan 429.7 milyona satın alınan eski lunapark arazisi ile ilgili bir skandalı ortaya çıkarmıştı.

- Metal Yapı Konut’un hayatını kaybeden kurucusu Ömer Saçaklıoğlu’nun 2017 yılında satış işlemleriyle ilgili İBB’ye gönderdiği bir yazıda  Ziraat Bankası’na 108 milyon 500 bin dolar borcu bulunduğunu ve arsasının ipotekli olduğu bildirdiği görüldü.

- Dosyaya el konulduktan sonra çıkan arazi değerleme raporunda da Fatih’teki ipotekli eski lunapark arazisinin bugünkü pazar değerinin 73.2 milyon lira olduğu, güncel kura göre İBB’nin bu arazi alışverişinden 106 milyon dolar zarar ettiği belirlenmişti. Arsa şu an imara kapalı durumda.

41.2 MİLYON LİRA 

- AKP döneminde Başakşehir’de “askeri stratejik alan” fonksiyonuna sahip olan çivi bile çakılamayacak şahıs arazisinin 41.2 milyon lira verilerek satın aldığını ortaya çıktı.

- İBB ile pazarlığı da arazi sahiplerinin vekili olan eski AKP’li meclis üyesi ve ilçe başkanı Kamil Barkır’ın yaptığı belirlendi. Birilerine özel çıkar sağlanarak kamu zararı oluşup oluşmadığını ortaya çıkarmak üzere İBB müfettişlerinin başlattığı soruşturma dosyasına İçişleri Bakanlığı müfettişleri tarafından el konuldu.

- Yapılan hesaba göre arazi 2016 yılında 41 milyon 234 bin TL’ye satın alındığında o günkü kura göre 13 milyon 396 bin dolara mal olmuştu. Arazinin bugün 13 milyon 350 bin lira olarak belirlenen değeri, güncel kura göre 1 milyon 892 bin dolara denk geliyor.

- Güncel pazar değerleri, İBB’nin bu arazi alıverişi ile 27 milyon 884 bin TL zarara uğratıldığını gösterdi. Döviz üzerinden oluşan zarar ise 11 milyon 504 bin dolara denk geliyor.

DERNEKLER VE VAKIFLAR DOSYASINA DA EL KONULDU

- Yeni İBB yönetiminin yaptığı incelemede, AKP döneminde bazı dernek ve vakıflara yapılan harcamaların 164 milyon 945 bin 792 TL’lik kısmı mevzuata aykırı bulundu.

- İBB müfettişleri tarafından hazırlanan rapor, dosyalara el konulmadan kısa süre önce eski İBB Başkanları Kadir Topbaş ve Mevlüt Uysal hakkında soruşturma izni almak için İçişleri Bakanlığı’na gönderildi.

- Raporda, İBB’nin TÜGVA’nın ilçe temsilciliklerinin kiralarını ve faturalarını bile ödediği ortaya çıktı. Dernek ve vakıflara yapılan yeme-içme harcamalarının  yerindeliği hakkındaki müfettiş incelemesi devam ederken dosyanın bu kısmı İçişleri Bakanlığı’nın müfettişleri tarafından devralındı.

- Rapora göre ortak hizmet projeleri kapsamında yurt binası ve vakıf temsilciliği olarak kullanılan 29 adet taşınmaza 2014 yılından itibaren İBB, toplam 64 milyon 27 bin 585 TL kira ödedi. Ödemenin 3 milyon 72 bin lirasının da TÜGVA’nın 10 ilçedeki temsilcilik birimleri için yapıldığı tespit edildi.  Raporda 15 Temmuz Derneği ve TÜGVA’nın toplam 152 bin 203 liralık su, elektrik ve doğalgaz faturasının da İBB tarafından ödendiği belirlendi. Bakım, onarım işleri için de İBB kasasından 54 milyon 122 bin 139 TL harcama yapıldı.

METRO İSTANBUL’A HELİKOPTER ALINMIŞ

- İBB şirketi Metro İstanbul A.Ş’nin 2012 yılında satın aldığı Sikorsky helikopteri 2018 yılına kadar kiralama hizmetinde kullanarak 3.2 milyon lira gelir elde ettiği ancak bu sürede helikopterin 14.4 milyon liralık gidere neden olduğu ortaya çıktı.

- İBB müfettişlerinin bu helikopterin neden alındığı araştırmak üzere başlattığı incelemeye de İçişleri Bakanlığı müfettişleri el koydu.

350 MİLYON LİRALIK KIYAK

- İBB’nin AKP tarafından yönetildiği yıllarda, AKP’li ilçe belediyelerinden; bir kısma yeşil alan, yol fonksiyonunda kalan kullanılması mümkün olmayan durumdaki arazileri toplam 350 milyon 650 bin lira ödeyerek satın aldığı belirlendi.

- İBB müfettişlerinin ekonomik olarak zor durumda olan büyükşehir belediyesinin bu alımları hangi gerekçeyle yaptığını araştırmak üzere açtığı dosyalar da İçişleri Bakanlığı müfettişleri tarafından devralındı.

RİSKLİ BİNALAR MİLYONLARCA LİRAYA SATIN ALINMIŞ

- AKP döneminde İBB’nin, Fatih İlim ve Kültür Vakfı’ndan 10.3 milyon lira ödeyerek aldığı binaların kullanılamayacak durumda olduğu ortaya çıktı. İBB’nin Avcılar’da Türkiye İlmi ve İçtimai Hizmetler Vakfı’na ait riskli binayı da 5.7 milyona aldığı ve binanın kullanılamadan yıkıldığı tespit edildi. Müfettişlerin konuyla ilgili başlattığı soruşturmalara el konuldu.

EL KONULMAYAN DOSYALARA DA SORUŞTURMA İZNİ ÇIKMADI

Bakanlık devreye girmeden önce İBB Teftiş Kurulu’nun bazı yolsuzluk dosyaları ile ilgili çalışmasını tamamlayarak yasal işlem başlatmak üzere harekete geçti ancak İstanbul Valiliği’nden gerekli izinlerin alınamadı. O dosyalarında bazıları da şunlar:

- İBB müfettişlerinin raporuna göre AKP’ye, Cumhurbaşkanlığı’na ve bazı derneklere usulsüz şekilde tahsis ettiği lüks makam araçları ile ilgili üst düzey yöneticilere disiplin cezası uygulandı. Ancak İstanbul Valiliği’nden henüz soruşturma izni alınamadı.

CUMHURBAŞKANLIĞI ÇALIŞANLARI KULLANMIŞ

- İBB’nin dar gelirli aileler için çeşitli ilçelerde yaptırdığı sosyal konutların bazıları, mevzuata aykırı şekilde  Ankara’da Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği bünyesindeki personel ve Cumhurbaşkanlığı koruma ekibi personeline tahsis edildi. Mevzuata aykırı işlemlerde imzası bulunan eski İBB Emlak Daire Başkanı Yaşar Parlak ve 2 eski emlak müdürlü ile 2 yardımcısı olmak üzere 5 memur hakkında İstanbul Valiliği’nden soruşturma izni istendi, henüz bir yanıt gelmedi.

- 2019 yılında Harbiye Açıkhava ve Sultangazi sahnelerindeki bakım onarım işleriyle ilgili de usulsüzlük tespit edildi. 2019 yılının “doğrudan temin” yani ihalesiz alım üst sınırının 90 bin 358 lira olmasına karşın bu sahnelerdeki bakım-onarım işleri için doğrudan temin yöntemine benzer şekilde teklif alındığı ve belediye kasasından 252 bin 815 lira ödendiği tespit edildi. Mevzuata aykırı bu uygulama nedeniyle eski İBB Genel Sekreter Yardımcısı Nihat Macit ve dönemin Kültür Daire Başkanı Rıdvan Duran hakkında ön inceleme yapılması için 10 Eylül 2020’de İstanbul Valiliğine yapılan talebe de ilişkin de daha karar çıkmadı.