AYM, ifade özgürlüğü ile yürüyüş hakkının ihlal edildiğine hükmetti

Anayasa Mahkemesi (AYM); eski CHP Kayseri Milletvekili Mehmet Şevki Kulkuloğlu’nun Kayseri Büyükşehir Belediyesi’ndeki yolsuzluk iddialarına ilişkin açıklamasını, dönemin Yalova Valisi tarafından sınıfta azarlanan ve daha sonra kalp krizi geçirerek yaşamını yitiren öğretmen için yapılan eylemi ve sosyal medya paylaşımları nedeniyle açılan cumhurbaşkanına hakaret davalarını da içeren 17 farklı başvuruyu tek dosyada inceledi ve HAGB kararlarıyla ilgili dikkat çeken bir karar verdi. 

Oybirliğiyle alınan kararla, ifade özgürlüğü ile toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlal edildiğine hükmedildi.

Muhakemeyi sonlandırmadığı, bu nedenle de hüküm olmadığına dikkat çekilen HAGB kararlarının, başta “ifade özgürlüğünü ilgilendiren yargı kararlarına karşı kanun yolu güvencesini artırmak” olmak üzere elde edilmesi umulan hedeflere ulaşılmasını engellediği, uygulamadan sonra beraat oranlarında düşüş olduğu vurgulandı.

‘SİSTEM YENİDEN ELE ALINMALI’

Mahkemelerin uygulamada HAGB kararlarına itirazlarda sistemsel olarak makul gerekçe ile cevap verme yükümlülüklerini yerine getirmedikleri aktarılan kararda, yerel mahkemelerin HAGB kararlarında gerekçe konusunda ikna edici olmaktan uzak ve keyfî kararlar verdiği kaydedildi.

“Benzeri yeni ihlallerin önlenmesi için ülkemizde hâlihazırda işleyen mevcut sistemin yeniden ele alınması ihtiyacı ortada” denilen kararın bir örneği bilgi için TBMM’ye gönderilirken, şu önerilere yer verildi:

• Bir ceza davasının HAGB ile sonuçlandırılabilmesi için öncelikle sanığın suçlu olduğu mahkemece kabul edilmeli ve daha sonra hüküm devresine geçilmeli. 
• Sanığa HAGB’yi kabul edip etmediği, hüküm devresinde mahkûmiyet hükmü okunduktan sonra sorulmalı.
• İhlal iddialarının öncelikle olağan yasa yolları ile çözüme kavuşturulması için birtakım yasal düzenlemeler yapılmalı, HAGB kararlarının AYM’ce ilk elden incelenmesi ihtimalinin önüne geçilmeli.
• Derece mahkemelerinin HAGB kararı verilen dosyalarda usul güvencelerini AYM kararlarında belirlenen ilkelere aykırı uygulama ve keyfî kararları ile usul istismarı yapmalarının önüne geçilmesine yönelik yasal düzenlemeler yapılmalı.