"Araba yok, gemileri küçültün"

FAİK ERDEMLİ

Yukarıda yazdığım başlık hükümetin araba ithal eden firmalara söylediği sözler: “Gemileri küçültün”. 

Merkez Bankası’ndaki döviz miktarının azlığı araba sektörünü de ister istemez etkiledi. Hükümet de döviz rezervlerini korumak istiyor. Çünkü dövizimiz en çok ithal arabalara gidiyor. 

Çip krizinin etkisi de bu yüzden hükümete yaradı. Araba ithal eden şirketler istedikleri sayıda ve modelde araba getiremiyor. Binlerce alıcı elinde parasıyla araba almak için sırada. Dövizimiz de içeride kalıyor. Hükümetin araba ithal eden firmalara "Büyük gemilerle değil küçük gemilerle daha az araba getirin" çağrısı da yerini buldu.

Araba alışverişinde şu anda ne alıcı memnun, ne de satıcı. İkinci elde de satışlar içler acısı, tabiri caizse yaprak kıpırdamıyor. Herkes dolar 18’i gördüğü için 14’den dolarını bozdurup araba almak istemiyor.

SATIŞ ELEMANLARI MUTSUZ

İkinci eldeki durgunluk sıfır arabalara yaradı. Sıfır araba sırasına girenlerde aylarca istedikleri arabalarının gelmesini bekliyor. Distribütörler az araba geldiği için bayilerine yeteri kadar araba yok. Bayiler ay içinde aldıkları 3-5 araç kotasıyla ayı kurtarıyor. Sattıkları arabanın komisyonuyla maaşına katkı sağlayan satış elemanları mutsuz.  

Sektör eski günlerini arıyor ve bir an önce çip krizinin bitmesini bekliyor. İthal araba firmalarından başı çeken Doğuş grubu Bentley, Lamborghini, Bugatti, Porsche, Audi, Volkswagen, Skoda, Seat ile başı çekiyor. 

Lüks araba segmentinde Porsche ile önceki yıllarda yüksek satış rakamlarını yakalayan firma artık Carrera, Cayanne, Panemera, 718 Cayman, Boxter modellerini neredeyse 2 seneden beri ithal edemiyor. 2021 yılını elektrikli modeli olan Taycan ile geçiren Porsche, 2022 yılında da sadece Macan ve Taycan ile pazarda tutunmaya çalışıyor. 

Audi’de de aynı durumda. Elinde sadece A3 ve Q3 var. A4, A5, A6, A8, Q5, Q7, Q8 uzun süreden beri yok. Audi’nin artık getirdiği araçlarda sunroof yok. Yedek anahtar bile veremiyorlar. Volkswagen’de de durum aynı. Sadece T-Roc bulabilirsiniz. Polo, Golf, Tiguan, Passat, Touareg’i bulabilene aşk olsun. 

HERKES SIRAYA GİRDİ

Sektörün öteki devleri olan Land Rover,  Mercedes ve BMW’de de durum aynı. Uzun süre Land Rover showroomlarında araba bile sergileyemediler. Borusan Otomotiv 2021 yılını Evoque satarak geçirdi. 2022 yılının başındayız, ellerinde hââ araba yok. Herkes sıraya girmiş Defender, Discovery, Range Rover Sport, Velar, Discovery Sport, Evoque gelmesini bekliyor. Bayilerde stoklarına ne zaman araba geleceğini bilmiyor. 

Mercedes yılbaşında açtıkları kotalarını neredeyse 1 günde doldurdu. A, B, C, E, S serilerinin yanında EQC elektrikli arabası da dahil olmak üzere araba yok. Gelen arabalarda çip krizi  yüzünden eksik donanımlarla geliyor. Artık alacağınız Mercedes araçların hayalet ekransız, küçük ekranlı, sunroofsuz ve elektrikli-hafızalı koltuk olmayan modellerine razı olacaksınız. 

Almanya’nın bir büyük araba devi olan BMW’de de durum aynı. Aylara göre az da olsa stoğunda 1, 3, 5 serilerini bulundurabiliyor. Ama BMW’de de 4, 7, 8, Z4, M3, M4, M8 modellerinde stok sorunu var. Bir de Amerika’da üretilen X5 modeli, ülkemize koyulan ek vergi yüzünden satışı yapılamıyor. BMW, o segmentte öteki rakiplerinden geri kaldığı için  oldukça üzgün. 

Gördüğünüz gibi araba sektöründeki oldukça yüksek vergilere rağmen sıfır araç satışlarında sektör çip krizine takıldı. Bu durumda tabi ki döviz kriziyle boğuşan hükümete yaradı. Araba da gelmiyor, dövizimiz de dışarı çıkmıyor.