AKP’nin genişlettiği kamu özel işbirliği projeleri bütçeyi sarsacak

TBMM’ye sunulan 2025 Bütçesi’nde özelleştirme süreçlerine yer verilirken, iktidarın gelecek yılki özelleştirme rotası da aktarıldı. Bütçe verilerine göre, 1986 yılından itibaren özelleştirmeler hız kazandı. Aradan geçen sürede 277 kuruluşta hisse satışı veya varlık satış/devri yoluyla özelleştirme işlemi yapıldı. Bu kuruluşlardan 272’sinde özelleştirme kapsamında olan kamu payı kalmadı. 1986-2024 arasındaki dönemde özelleştirmelerden tahsil edilen toplam tutar 150.9 milyar TL (71.1 milyar dolar) düzeyine ulaştı. Zorunlu harcamalar düşüldükten sonra kalan 119.2 milyar TL (50.7 milyar dolar) Hazine’ye aktarıldı. AKP, 2002’de iktidara gelmişti. 1986-2004 döneminde sadece 4.8 milyar TL tahsilat yapılmıştı. Geriye kalan özelleştirme tahsilatlarının tamamı AKP döneminde gerçekleşti. Elektrik üretiminde 2012-2023 döneminde yaklaşık 6 bin MW kurulu güçteki 11 termik santral ile bin 601 MW kurulu güçteki 97 HES özel sektöre devredildi. İşlem büyüklüğü 27.8 milyar TL olarak hesaplandı. 8 HES ve 10.2 MW kurulu gücündeki Bozcaada RES’in özelleştirme hazırlıkları ise devam ediyor. Türkiye Elektrik İletim AŞ’nin (TEİAŞ) özelleştirilmesi kapsamında ABD, Birleşik Krallık, İsveç ve Avustralya merkezli büyük ülke fonlarıyla toplam 23 görüşme yapıldı. TEİŞ’ın halka arzı için hazırlık çalışmaları bu yılın sonunda tamamlanacak. 

1997-2023 döneminde Türkiye Denizcilik İşletmeleri A.Ş.’ye (TDİ) ait 16 liman ile TCDD’ye ait Mersin, Samsun, Bandırma, İskenderun ve Derince limanlarının özelleştirilmesinden 6.3 milyar TL gelir elde edildi. Fenerbahçe Kalamış Yat Limanı’nın 40 yıl süreyle işletme hakkının verilmesi yöntemiyle özelleştirilmesi için yapılan ihalede 505 milyon dolar teklif verildi. İzin ve onay süreci devam ediyor. Çanakkale Gökçeada Kuzu Limanı, 550 yat kapasiteli 4 çıpalı yat limanı ve yolcu limanı olarak hizmet verecek şekilde projelendirildi. 2025’te ihale edilecek. Tekirdağ Çeşmeli Liman Sahası’nın (Eski NATO Kabul Limanı) özelleştirme işlemleri 2025’te tamamlanacak. 

Araç muayene hizmetleri gelecek yıl ihale edilecek. Otoyol ve köprüler özelleştirilecek. Sümerbank’ta bugüne kadar; 15 bağlı ortaklık ve şirket, 47 işletme, 45 iştirak hissesi, 1 marka, 3 tesis, 6 yarım kalmış tesis, 390 mağaza özelleştirildi. Geriye ne kaldıysa onlar da özelleştirilecek. Doğusan Boru Sanayi ve Ticaret AŞ’deki özelleştirme idaresine ait hisseler özelleştirilecek. Milli Reasürans TAŞ’teki hisseler için özelleştirme çalışmaları devam edecek. Compagnie Financiere Ottomane S.A’daki hisseler için de özelleştirme çalışmaları sürüyor. Yediemenlik faliyetleri gelecek yıl özelleştirilecek. Periyodik muayene hizmetlerinin özelleştirilmesi için çalışmalar sürecek. Kamuya ait 18 sosyal tesisten 3’ü özelleştirildi. Geriye kalanlar da özelleştirilecek. Ülkenin değişik yerlerindeki taşınmazlar için özelleştirme işlemleri devam edecek. Taşıt Yasası kapsamında taşıt ve iş makinelerinin satılmasına yönelik çalışmalar da sürecek.