Çiftçi üretebilmek için bankalara koşarken, devletin kurumunun da aynı yolu izlediği ortaya çıktı

Sayıştay’ın TMO Genel Müdürlüğü Denetim Raporu’na göre, üreticilere yapılan ürün alım bedeli ödemelerinde finansman ihtiyacı nedeniyle gecikmeler yaşanıyor. TMO tarafından üreticilerden alınan çeşitli tarım ürünlerine ilişkin alım bedeli ödemelerinde finansman ihtiyacından kaynaklı, alım fiyat ve politikalarında belirlenen süreleri aşan gecikmeler olduğu tespit edildi. TMO işyerlerine teslim edilen ürün bedellerinin 30 gün içerisinde ödenmesi gerekiyor. Uygulamada ise ödeme sürelerine aykılıklar bulunduğu, ürün alım bedellerinde gecikme yaşanmasının en önemli nedeninin de teşekkülün artan finansman ihtiyacından kaynaklandığı belirlendi. 

DEVASA ARTIŞLAR

Rapora göre, kurumun mali borçları 2021’de 5.5 milyar TL, 2022’de 39.6 milyar TL seviyesinde iken 2023’te 90.1 milyar TL’ye ulaştı. Diğer bir ifade ile son 3 yılda mali borçlar yaklaşık 16 katına çıkarak bu alanda ciddi bir artış yaşandı. Kurumun katlandığı finansman gideri de 2021’de 453.5 milyon TL, 2022’de 3.3 milyar TL iken 2023’te 14.5 milyar TL olarak gerçekleşerek son 3 yıl içerisinde yaklaşık 32 kat arttı. Kurum, öz kaynakların yetersiz kalmaya başlaması ve sermaye artışının geç olması nedeniyle gereken finansman ihtiyacını banka kredileri yoluyla karşıladı. 

22 BANKAYA BORÇ

Teşekkülün önceki yıldan devreden, vadesi uzatılan, rotatif ve yeni çekilen olmak üzere yıl sonu itibariyle 22 bankaya kredi borcu bulunuyor. Teşekküle 40 milyar TL sermaye artırımı sağlandı. Yüksek miktarda görevlendirme bedeli aktarıldı. Ancak kullanılan krediler nedeniyle kurum önemli oranda faiz yükü ile karşılaştı. Banka kredisi kullanılan son beş yıl boyunca 18.4 milyar TL faiz ödendi. Bu arada kurumun 2023 itibariyle mali borçlarının toplamı 90.1 milyar TL, toplam özkaynakları ise 74.1 milyar TL. 

''BORÇ SARMALINA DOLAMIŞLAR''

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Üyesi, CHP Manisa Milletvekili Ahmet Vehbi Bakırlıoğlu, “İktidar sadece çiftçiyi değil, TMO’yu da borçlandırıp, batırmış” dedi. Bakırlıoğlu, şunları söyledi: “TMO faizle finansman açığını karşılamak zorunda kalmış. İktidar çiftçiyi bankalara borçlandırıp, borçla-faizle üretime mahkum etmişti. Görüyoruz ki aynı iktidar TMO’yu da aynı borç sarmalına dolamış durumda. Tarladan sofraya misyonuyla, devletin çiftçiye uzanan eli olan TMO’yu da faize kurban etmişler. Neden sermaye artışı geç yapılıp, kurumun finansman ihtiyacı banka kredileri yoluyla karşılanmaktadır ? İktidarın yanlış ekonomi politikası nedeniyle bütün kurumların mali dengesi bozulmuş durumda. İktidar, tarımı ve çiftçiyi bankaların vicdanına bırakmış. Çiftçi üretebilmek için bankalara koşuyor. Görüyoruz ki çiftçinin ürününü alan TMO’da çiftçi gibi bankaların kredileriyle ayakta kalabiliyor. Milleti bankalara borçlandırdıkları yetmiyormuş gibi devletin kurumlarını da bankalara borçlu hale getirdiler. Yazıklar olsun.”