Söylenenlerin aksine, 2. Abdülhamit, Türkiye’nin iki katı kadar toprak kaybetti: 'AKP, tarihi çarpıtıyor'

Cumhurbaşkanı Erdoğan, önceki gün yapılan Kabine toplantısının ardından yaptığı açıklamada Osmanlı padişahı 2. Abdülhamit döneminde toprak kaybedilmediğini iddia ederek “Sultan Abdülhamit 33 sene gram yer kaybetmeden Osmanlı’yı yönetti” dedi. Erdoğan’ın iddialarını ve bu iddialarının arka planında neler olabileceğini tarihçiler Prof. Dr. Mithat Baydur ve Ümit Doğan Cumhuriyet’e değerlendirdi.

Baydur, her iktidarın kendi ideolojik tercih ve politikalarına tarihten referans vermek istediğini ancak AKP’nin bunu, tarihi çarpıtarak ve yanlış referanslarla yaptığını belirtti. AKP’nin Abdülhamit savunusunda iki temel yanlış olduğunu vurgulayan Baydur, birincisinin Abdülhamit döneminde toprak kaybı olmadığı iddiası olduğunu söylerken diğer yanlışın da Abdülhamit’in AKP’nin düşlediği gibi panislamist bir profil olmadığının altını çizdi. Abdülhamit döneminde, Kuzey Afrika’nın neredeyse tamamı olmak üzere önemli toprak kaybı yaşandığına dikkat çeken Baydur, Abdülhamit’in politik tarzına ilişkin şunları söyledi:

"DONANMAYI ÇÜRÜTTÜ"

“AKP böyle bir algı ile siyasal İslamcı etkileşimi artırmak, kendi tabanında ve bölge ülkelerde hegemonik etki yaratmak istiyor. Ancak bu anlamı yükledikleri Abdülhamit, İslamcılığı her zaman dış siyasette bir araç olarak kullandı. İngiltere’yi gücendirmemek için ve kendisine darbe yapılır korkusuyla donanmayı 33 yıl Haliç’te çürüttü. Birinci Dünya Savaşı başladıktan sonra Sultan Reşat cihat ilan ettiğinde, kendisini ziyarete gelen İttihatçılara açıkça ‘Bizim birader yanlış yaptı. Ben bu meseleyi sadece silah olarak kullanıyordum çünkü bu politikanın dış dünyada bir karşılığı olmadığını biliyordum’ demişti. AKP kendi tabanını da ‘Cumhuriyet bizi sınırlıyor, biz Osmanlı mirasçısıyız’ diyerek diri tutmaya çalışıyor. Ancak bu politikanın özellikle gençlerle karşılığının kalmadığı görülüyor.”

İLK ÖNCE KIBRIS’I HEDİYE ETTİ

1877-78 yılında Osmanlı-Rus Savaşı’nı kaybeden Osmanlı, Rusya ile çok ağır şartlar içeren Ayastefanos Antlaşması’nı imzaladı. Anlaşmanın şartlarının yumuşatılması için İngiltere’den yardım isteyen Abdülhamit, bunun karşılığında da Kıbrıs’ı 1878 yılında İngiltere’ye “kiraya” verdi. Sonrasında da geri alamadı.

TARİHÇİ DOĞAN: İTTİHATÇILARLA ALAKASI YOK

2. Abdülhamit döneminde Osmanlı’nın yaklaşık 1.5 milyon kilometrekare toprak kaybettiğinin altını çizen tarihçi Ümit Doğan, “Osmanlı-Rus Savaşı’nın kaybedilmesi üzerine imzalanan Berlin Antlaşması ile Romanya, Sırbistan ve Karadağ’ı kaybettik. Ayrıca Kars, Ardahan ve Batum’u Rusya’ya verdik. Berlin Antlaşması’nda bizi desteklemeleri karşılığına Kıbrıs’ı İngiltere’ye geçici olarak bıraktık. 1881’de Fransa Tunus’u alırken Teselya’yı Yunanistan’a verdik. İngiltere 1882’de Mısır’ı ele geçirdi. 1885’te İtalya Habeş’i aldı. Doğu Rumeli, Bulgaristan’a verildi. 1898’de Kuveyt’i kaybettik. 1908’de Bulgaristan’ı kaybettik. Girit’i Yunanistan’a, Bosna’yı Avusturya’ya verdik” dedi. 

Bazı yazarların bu kayıpları Mithat Paşa’ya bağlayıp Abdülhamit’i aklamaya çalıştıklarını ve bunun yanlış olduğunu söyleyen Doğan, “Toprak kayıplarının İttihatçıların yüzünden olduğu da söylenir ama bu toprak kayıplarının ittihatçılarla hiçbir ilgisi yok” ifadelerini kullandı.