Şeriat çığırtkanlıklarıyla başlanan 2024’te laikliğin anayasal dokunulmazlığı hedef alındı

Türkiye’de laikliğe karşı eylemler 2024’te aralıksız sürdü. AKP, laikliğe karşı söylem ve eylemlerini sürdürürken AKP’nin desteğiyle Meclis’e giren küçük ortağı HÜDA PAR da laikliğe karşı eylemlerini artırdı. AKP’nin ittifak ortağı ve bir milliyetçi parti olan MHP ise laiklik karşıtı eylem ve söylemlere adeta destek verdi.

TARTIŞMALI MİTİNG

Bu kapsamda 2024’te laikliğe karşı ilk eylem daha yılın başında, 1 Ocak’ta İstanbul’da yaşandı. “Filistin’e destek mitingi”nde hilafet bayrağı açıldı. Bu eyleme cumhuriyetçi kurumlardan tepkiler yağarken Ankara Barosu, yürüyüşte hilafet bayrağı açanlara ve bunları engellemeyen İstanbul Valisi Davut Gül hakkında suç duyurusunda bulundu. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli de hilafet bayrağı açılmasına tepki gösterenlere yönelik “Şayet hazımsızlık kelimeitevhitteyse tarafımızı açıkça ilan ediyorum; la ilahe illallah Muhammedün resulullah” ifadelerini kullandı. Aynı miting bugün de yapılacak.

ADLİYEDE TEPKİ ÇEKEN OLAY

Bir eylem de İstanbul Çağlayan Adliyesi’nde yaşandı. 20 yaşındaki Ahmet Bostancı adlı bir yurttaş, 10 Kasım 2023’te cuma namazında Atatürk için dua edilmesine tepki göstererek “Allah kâfirleri, müşrikleri kahretsin. Bizleri bu kâfirlerden beri etsin” dedi. Bostancı, 16 Ocak’ta İstanbul Kartal’daki İstanbul Anadolu Adliyesi’ndeki duruşmasında tahliye edildi. Bostancı’nın tahliyesinin ardından adliyede “Yaşasın şeriat” sloganları atıldı.

ERDOĞAN’DAN DESTEK

Sokak ve adliyedeki söz konusu şeriat çığırtkanlıkları siyasette de karşılık buldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, 1 Şubat’ta Diyanet Akademisi Mezuniyet Töreni’nde yaptığı konuşmasında şeriatı savundu. Erdoğan, “İslamın hayata dair kurallarının bütünü olan şeriata düşmanlık, dininin kendisine husumettir. Lümpen faşistler; İslamsız Türklük tanımı yapıyor, gaye millettin mayasını bozmaktır. Bu ülkenin hukuku savunmakla görevli kimi baroları, kelimeitevhit lafzının yazılı olduğu bayraktan (hilafet bayrağı) rahatsız oluyor, suç duyurusunda bulunabiliyor. Türkiye’ye dair hiçbir tasavvuru olmayan, zihni ve kalbi sömürgeleştirilmiş bir güruh ortaya çıkarmıştır” dedi.

DİYANET: SEKÜLERLİK RİSK

Diyanet laiklik karşıtı süreci güçlendirecek bir adım attı. Diyanet, 21 Nisan’da “2024-2028 Stratejik Planı”nı kamuoyu ile paylaştı. Stratejik planda, laik devletin toplumsal düzeni için önemli olan “sekülerlik” hedefe kondu. Stratejik planda sekülerlik risk olarak gösterilerek “sekülerleşmenin getirdiği değişimleri ve etkiler konusunda toplumsal farkındalığın artırılması” hedefine yer verildi.

İLK DÖRT MADDE...

Yılın başında beri süre gelen süreç anayasal boyuta da taşındı. İktidarın uzun süredir giriştirdiği “yeni anayasa” tartışmasının altından laik düzenin kaldırılması çıktı. Bu kapsamda iktidar ve destekçileri anayasanın ilk dört maddesini tartışmaya açtı. Anayasanın ilk üç maddesi devletin şekli ve bütünlüğü ile Cumhuriyetin nitelikleri belirleyen maddeleri olup dördüncü madde ile değiştirilemezlik koruması altındadır. Başta AKP olmak üzere, gerici parti ve oluşumlar anayasanın ilk dört maddesine ilişkin karşıtlıklarını gündeme getirdi. Bu tartışmalar da cumhuriyetin nitelikleri arasında bulunan laikliği tehlike altına sokuyor.

HÜDA PAR ATEŞLEDİ

Tartışmanın fitilini AKP’nin küçük ortağı HÜDA PAR ateşledi. HÜDA PAR Genel Başkanı Yapıcıoğlu 17 Nisan’da, “Biz, ‘Anayasanın 4. maddesi olmasın’ diyoruz. Anayasada değiştirilemez maddeler olması demek, bütün değiştirilemez dediğiniz maddelerin hepsini değiştirelim anlamında değildir. Anayasanın 4. maddesine karşıyız. 4. madde gelecek nesillerin iradesine ipotek koymaktır” dedi.

TEKİN’DEN YENİ TANIM

Göreve geldiği ilk günden beri laiklik karşıtı eylemleriyle tepkilerin odağı olan Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’den ise dikkat çeken bir laiklik tanımı geldi. Bakan Tekin, 16 Kasım’da Cumhuriyetin laiklik politikalarını eleştirdi. 

Tekin, “Sizin anladığınız laik şu; 1940’lı yılları hatırlayın, camilerin kapısına kilit vurmak, camileri ahıra çevirmek, vatandaşı Kuranıkerim öğrenmesini yasaklamak. O zaman sizin laiklikten anladığınız şeyle benim anladığım şey aynı değil. Ben laiklikten bütün vatandaşların hangi dine inanırlarsa inansınlar dini inanç ve ibadet hürriyetinin devlet garantisi altına alınmasını anlıyorum. Sen neyi anlıyorsun? Sen Müslümanların inanç özgürlüğünün prangalar altına alınmasını, yasaklanmasını anlıyorsun” dedi. 

Bu ifadelerine gelen tepkilere de Bakan Tekin 17 Kasım’da, “Özellikle dini inanç ve ibadet hürriyeti bağlamında AKP uygulamalarının evrensel laiklik uygulamasıyla bağdaştığını ama bunu eleştiren CHP yönetiminin, laiklik algısının Türkiye’ye özgü ve özgürlükçü olmayan bir laiklik anlayışı olduğunu iddia ettim” ifadeleriyle yanıt verdi.

MENZİL ‘ŞERİAT MAHKEMESİ’ KURDU

Menzil cemaatinin 12 Temmuz 2023’te ölen lideri Seyyid Abdülbaki Elhüseyni’nin (Abdülbaki Erol) oğullarının miras kavgasıyla yaşanan gelişmeler, 2024’te laiklik ihlallerinden biriydi. Miras kavgasının sonlandırılması için 22 Ekim’de cemaat için bir şeriat mahkemesinin kurulduğu açıklandı. Cemaatin mevcut lideri Seyyid Muhammed Saki Elhüseyni, Semerkand Vakfı yöneticileri tarafından cemaatin kasasından 10 milyar TL vurgun yapıldığını ileri sürdü.

MEDRESELERE MEB DESTEKLİ YASALLIK İSTENDİ

Türkiye’de 1924’te çıkarılan ve “3 Mart Devrim Yasaları” arasında sayılan “Öğretim Birliği (Tevhidi Tedrisat) Yasası”na karşın yasanın yüzüncü yılı olan 2024’te de medrese faaliyetlerinin sürdürüldüğü görüldü. Bu kapsamda 7-8 Aralık’ta Diyarbakır’ın Yenişehir ilçesindeki Selahaddin Eyyübi Camisi’nde düzenlenen “Akademi-Medrese Buluşmaları 2 Medresenin Geleceği Çalıştayı” dikkat çekti. Çalıştayı; Diyarbakır İl Müftülüğü, Diyanet Akademisi Başkanlığı Diyarbakır Dini Yüksek İhtisas Merkezi, Mardin Artuklu Üniversitesi, Dicle Üniversitesi ile terör örgütü Hizbullah’a yakınlığı ile bilinen Medrese Alimleri Vakfı ortak olarak düzenledi. Sonuç bildirisinde, “Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) kapsamında kurulacak yeni bir kurumla ilişkilendirilerek yasal statü kazandırılmalı” dendi.