Parti kapatmaya Venedik kriteri

CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi, Demokrat Parti, DEVA Partisi ve Gelecek Partisi’nin “ortak ana ilkeler” oluşturmak üzere başlattıkları görüşmelerin dördüncüsü TBMM’de yapıldı. Toplantıda, “yeni sistemde siyasi partilerin kapatılmasının zorlaştırılması” yönünde uzlaşıldı. Edinilen bilgiye göre açıklanacak yeni sistem taslağında, “siyasi parti kapatma konusunda Avrupa Konseyi’nin danışma organlarından biri olan Venedik Komisyonu’nun belirlediği yol gösterici kriterler” işaret edilecek. Muhalefetin esas alacağı kriterler özetle şöyle: 

• Parti kapatma, ancak demokratik bir toplumda gerekliyse ve söz konusu partinin demokrasi ve temel özgürlükleri tehdit ettiğine dair somut kanıtlar mevcutsa öngörülmeli.
• Partinin demokratik ve özgür politik düzen için gerçek anlamda bir tehdit oluşturup oluşturmadığını ortaya koymalı.
• Yetki, Anayasa Mahkemesi ya da dengi bir hukuksal organa ait olmalı. 

Muhalefet partileri toplantıda seçim barajına ilişkin “yüzde 3 ila yüzde 5” önerilerini sundu. Yapılan görüş alışverişinin ardından “seçim barajının yüzde 3’e indirilmesini” öngören prensip kararı yazılı taslağa işlendi. Bu konuda “son sözü parti liderlerinin söyleyeceği fakat yüzde 3 kararında bir değişiklik beklenmediği” öğrenildi. Bir başka düzenlemeyle, “siyasi partiler ve adayların seçim kampanyalarında topladıkları bağışları şeffaf şekilde kamuoyu ile paylaşmaları” öngörüldü. Öte yandan muhalefet, “yüzde 1 oy alan siyasi partilerin Hazine yardımına kavuşmasını” sağlayacak düzenlemede de uzlaştı. 

VETO VE TORBAYA SON

Muhalefet, yeni sistemde “cumhurbaşkanının veto yetkisinin kaldırılması, geri gönderme hakkının ise korunması” yönündeki uzlaşıyı yazılı hale getirdi. Buna göre “Cumhurbaşkanı, TBMM’de kabul edilen bir yasayı veto edemeyecek fakat geri gönderebilecek. Olası geri gönderme durumunda ise TBMM’nin yasayı yeniden görüşüp bir kez daha Cumhurbaşkanına göndermesi kolaylaştırılacak.” Yasama ile ilgili varılan kararlardan biri de iktidarının sıkça kullandığı “torba yasa uygulaması” oldu. Muhalefetin, “TBMM’de farklı yasalardaki çok sayıda maddeyi değiştirmek amacıyla kullanılan ‘torba yasa’ uygulamasına son verilmesi”ni öngören kararında görüş birliğine varıldı.