Mevsimlik tarım işçilerinin sorunları Meclis gündeminde: CHP'den İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya'ya 12 soru

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Bursa Milletvekili Kayıhan Pala, Bursa'daki mevsimlik tarım işçilerinin yaşadıkları sorunlara ilişkin İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya'nın yanıtlaması istemiyle 12 soru yöneltti.

Kaya, TBMM Başkanlığı'na sunduğu soru önergesinde, 27 Nisan 2024 tarihinde Resmî Gazete’de mevsimlik tarım işçisi olarak çalışmak amacıyla bulundukları illerden başka illere gidenlerin ve ailelerinin bu süreçte yaşadıkları sorunların giderilmesine yönelik genelge yayımlandığını hatırlattı.

Kaya, genelge kapsamında Bursa'da hangi yörelerde geçici yerleşim yerleri oluşturulduğunu, bunların altyapılarının oluşturulması için hizmet alımı yapılıp yapılmadığını, elektrik ve su giderlerinin hangi kaynaklardan sağlandığını, tarım işçilerini izleme ekibi kurulup kurulmadığını, tarım işçilerine ve ailelerine sunulan sağlık hizmetini, çocuklara aşı yapılıp yapılmadığını, işçilerin ulaşım koşullarını sordu.

Kayıhan Pala'nın, İçişleri Bakanı Yerlika'nın yanıtlaması istemiyle yönelttiği sorular şöyle:

1. Bursa’da Valilik tarafından Genelge’de 1-a)’da tanımlandığı biçimiyle ‘Geçici yerleşim alanları’ hangi ilçelerde ve nerelerde oluşturulmuştur? Söz konusu bu alanlara ilişkin tahsis ve protokol belgeleri e-METİP’e aktarılmış mıdır? Bursa’ya 2024 yılı için METİP kapsamında gönderilen ödeneğin tutarı nedir?
2. Geçici yerleşim alanları için altyapı oluşturulması amacıyla 2024 yılında Bursa Valiliği tarafından hizmet alımı yapılmış mıdır?
3. Geçici yerleşim alanlarının su ve elektrik giderleri hangi kaynaktan sağlanmaktadır?
4. Genelgenin 1-h) maddesi ve 12-a) maddesi uyarınca bir izleme ekibi ve İl/İlçe Mevsimlik Tarım İşçileri İzlem Kurulu oluşturulmuş mudur? Oluşturulmuşsa, bu kurullarda kimler görevlendirilmiştir?
5. Genelgenin 2-a) maddesi uyarınca, 2024 yılında mevsimlik tarım işçileri ve ailelerine sağlık hizmetleri hangi periyotlarda sunulmuştur?
6. Bu amaçla kaç mobil sağlık ekibi oluşturulmuştur? Bu ekiplerde kaç sağlık çalışanı bulunmaktadır?
7. 2024 yılında çocuk ve erişkinlere yapılan aşı sayısı nedir? Hangi aşılar yapılmıştır?
8. Genelgenin 3-a) uyarınca çocuklar için kaç eğitim merkezi oluşturulmuştur? Bu merkezlerde kaç kişi çalışmaktadır? Eğitim çalışmaları nasıl yürütülmektedir?
9. 2024 yılında Bursa’da mevsimlik tarım işçisi ve/veya aile üyelerinden kaçı çalışma koşulları ve/veya ulaşım sırasında yaralanmış ve hayatını kaybetmiştir?
10. Bursa’da 2024 yılında, Genelgenin 5-a) ve 5-b) maddeleri uyarınca kayıt altına alınan mevsimlik tarım işçisi sayısı nedir? Bu işçilerin yaş ve cinsiyete göre dağılımı nedir? Genelgenin 6-c) maddesi uyarınca, Bursa’da 2024 yılında çocuk işçiliğini ortadan kaldırmak için yürütülen çalışmalar nelerdir?
11. Genelgenin 8-c) maddesi uyarınca, Valilik tarafından il koordinatörü olarak kim görevlendirilmiştir? İlçe koordinatörleri kimlerdir?
12. Valilikçe, Genelgenin 9-a) maddesi uyarınca 2024 yılı için Bursa’da mevsimlik tarım işçileri eylem planı hazırlanmış mıdır? Hazırlanmışsa, bu raporun kapsam ve içeriğinde neler yer almaktadır?

"YAYIMLANAN GENELGE MEVSİMLİK TARIM İŞÇİLERİNİN HAYATINA DOKUNMUYOR"

Kayıhan Pala, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, Türkiye'nin dördüncü büyük kenti olan Bursa'nın sanayisi ve tarımsal faaliyetleriyle öne çıktığına, her yıl farklı şehirlerden insanların Karacabey, Mustafakemalpaşa, İnegöl ve Yenişehir ilçelerine mevsimlik tarım işi için geldiğine işaret etti.

Tarımsal üretime emeğiyle girdi sağlayan mevsimlik işçilerin yaşamlarını yıllardır temel ihtiyaçlardan yoksun koşullarda çadırlarda idame ettirmeye çalıştıklarını vurgulayan Pala, “Yürütme erkinin yaptığı projeler ve yayımladığı genelgeler, mevsimlik tarım işçilerinin hayatına dokunmuyor; çok üzücü ki tespit yapmaktan öteye geçmeyen ve belirli bir gruba belirli bir süre için destek sunan bu palyatif süreçler sürdürülebilir bir çözüm sunmaktan uzak” değerlendirmesinde bulundu.

"BU İŞ KOLUNUN SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİ KAPSAMINA ALINMASI GEREKİYOR"

Mevsimlik tarım işçilerinin sorunlarının sosyal ve ekonomik haklar çerçevesinde bütüncül değerlendirilmesi gerektiğini belirten Pala, “Bu iş kolunun kayıt dışı olmaktan çıkarılması ve sosyal güvenlik sistemi kapsamına alınması gerekiyor. Güvencesiz çalışan mevsimlik tarım işçilerini en fazla tarım işi için yola çıktıkları trafik kazalarında kaybediyoruz. Ancak kayıt dışılık ve güvencesiz çalışma sebebiyle iş kazası istatistiklerinde dahi yer almıyorlar. Hükümetin yaklaşımı ise maalesef hak temelli değil" ifadelerini kullandı.