Instagram Türkiye’de halen yasaklı: Meta’ya karşı dünyada tutum nasıl?

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından 2 Ağustos’ta yasaklanan Instagram, Türkiye'de halen erişime kapalı. Hükümet yasaklamanın sebebini resmî olarak açıklamadı.

Yetkililerin içerik engellemeleriyle ilgili olduğuna dair yaptığı açıklamalar ise Meta'nın yasaktan iki gün önce paylaştığı şeffaflık raporundaki verilere göre dayanaksız kalıyor. Facebook, Instagram ve WhatsApp şirketlerinin sahibi Meta, kişisel verilerin kullanımı, dijital telif ve içerik engelleme politikalarının da aralarında bulunduğu birçok sebepten dolayı dünya çevresinde hükümetlerle tartışma içerisinde. Bu tartışmalar sonucu şirkete milyarlarca dolar ceza kesiliyor. Ancak gelişmiş ülkelerde platformlara yönelik yasaklama kararına gidilmiyor. Para cezalarının verilmesi süreci de ülkelerin ilgili komisyonları tarafından mevzuata dayandırılarak, şirketle iletişim halinde, kamuoyu bilgilendirilerek yapılıyor. 

ABD’DEN META’YA 1,4 MİLYAR DOLAR CEZA 

Meta’ya ABD’nin Texas eyaletinde 1,4 milyar dolar ceza kesildi. Ceza şirketin milyonlarca yurttaşın, rızaları alınmadan, yüz tanıma teknolojisiyle biyometrik verilerinin toplanması sebebiyle verildi. Konuya ilişkin yürütülen davanın sürecinde Meta, yanlış bir şey yapmadığını söylese de konuyu çözmek için cezayı ödemeyi kabul etti. Platforma ilişkin herhangi bir yasaklama kararı çıkmadı. 

AB’DEKİ İHLALLERE PARA CEZASI 

Avrupa Birliği (AB), geçtiğimiz aylarda Meta’ya, yapay zekâ modellerinde kişisel verilerin ‘açık rıza’ olmadan kullanılmaması gerektiğine dair uyarıda bulundu. Şirket ise cevap olarak yapay zekâ modelini AB’de kullanıma sunmayacağını açıkladı. Öte yandan Meta’ya Avrupa Veri Koruma Kurulu tarafından 2023 yılında Avrupa’daki kullanıcı verilerinin ABD’ye usulsüz şekilde aktarılması sebebiyle 1,2 milyar avro cezaya verilmişti. Söz konusu süreçlerde herhangi bir yasaklama olmadı. Avrupa Veri Koruma Tüzüğü’ne göre şirketlere ihlaller sonucunda yıllık ciro üzerinden ceza kesiliyor. 

META ‘HABERLER’ ÖZELLİĞİNİ KANADA’DAN ÇEKTİ

Kanada ve Avustralya’da çıkarılan yasalara göre sosyal medya platformları paylaştıkları haberler için haber platformlarına 'dijital telif' ödemesi yapmak zorunda. Google iki ülkede meya kuruluşlarıyla anlaşmalar yaparken Meta ödeme yapmayı kabul etmedi. Şirket Kanada’da Instagram ve Facebook üzerinden ‘Haberler’ özelliğini tamamen kaldırdı. Kanada merkezli medya platformlarının haberleri bu mecralarda paylaşılamıyor. Şirket Avustralya’da ise süresi biten anlaşmalarını yenilemeyeceğini açıkadı. Avustralya hükümetiyle olan tartışmalar sürüyor. Meta Kanada’da yaptığı gibi haberleri mecralarından kaldırmakla tehdit ediyor. Söz konusu süreçlerde hükümetler tarafından platformlara herhangi bir yasaklama getirilmedi.