Devlet Bahçeli, Abdullah Öcalan için 'umut hakkı' önerisi getirdi: Umut hakkı nedir? Kimler umut hakkından yararlanır?

Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin konuşmasında değindiği ''umut hakkı'' merak konusu oldu. 

Bahçeli, Abdullah Öcalan için ''Öcalan bu kararlılığı gösterirse umut hakkı için yasal düzenlemenin önü açılsın'' dedi.

Peki Bahçeli'nin sözünü ettiği umut hakkı nedir, umut hakkı ne demek?

"TECRİDİ KALDIRILIRSA..."

Bahçeli, bugünkü konuşmasında Abdullah Öcalan'a da yer verdi. Bahçeli, konuşmasında Öcalan'ın "umut hakkından" bahsetti.

Bahçeli, "Tecridi kaldırılırsa gelsin TBMM'de DEM Parti grup toplantısında konuşsun. Terörün tamamen bittiğini ve örgütün lağvedildiğini açıklasın. Bu dirayet ve kararlılığı gösterirse umut hakkının kullanımıyla ilgili yasal düzenleme yapılması ve bundan yararlanmasının önü de ardına kadar açılsın" ifadelerine yer verdi.

UMUT HAKKI NEDİR?

Umut hakkı, müebbet veya ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alan hükümlünün serbest kalma imkanının tanınması hakkı. Ömür boyu hapis cezasına çarptırılan kişilerin, belli bir süreden sonra toplumla yeniden buluşmasını sağlamak için verilen bir hak.

Umut hakkı, kişinin yeniden özgürlüğüne, topluma kavuşma umudunu korumasını sağlar. Bütün ülkeler, hukuk sistemlerinde bir düzenlemeye giderek umut hakkını hukuk sistemlerine entegre etmeye çalışmıştır.

UMUT HAKKI NE ANLAMA GELİR?

Umut hakkı, ölüm cezasının kaldırılma eğilimiyle birlikte ortaya çıktı. İlk düzenlemelerde, ağır suçlardan mahkûm olanların erken tahliye olanağının ortadan kaldırıldığı düzenlemeler yapıldı.

Müebbet hapis cezaları, mahkûmların hayatları boyunca devam edecek şekilde düzenlendi. Bu durumda, mahkûmların salıverilme imkânı olmuyordu. 

Ancak buna rağmen 'insan hakları hukukunun' etkisi ile müebbet hapis cezası mahkûmlarının da cezalarının belirli bir süresi infaz edildikten sonra tahliye olmalarının önü açıldı. Bu hakka ise 'umut hakkı' adı verildi.

Umut hakkı ilk olarak Alman Federal Anayasa Mahkemesi kararlarıyla ortaya çıktı. Ömür boyu hapse çarptırılan kişlerin kişiliklerindeki gelişim göz ardı edilerek mahkûmların bir gün özgür kalma umutları tamamen ellerinden alındığında; devletin insan onurunun özüne ağır bir darbe vurmuş olacağına dikkat çekilmişti.

UMUT HAKKINDAN KİMLER YARARLANIR?

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), umut hakkını insan onuru ve insanlık dışı muamele yasağı kapsamında değerlendirir. Örneğin, mahkumların cezasının belirli aralıklarla gözden geçirilmesi gerektiği ve salıverilme umudundan yoksun bırakılmanın insan hakları ihlali sayılabileceği kararlarıyla dikkat çekmiştir. 

Umut hakkından, ağırlaştırılmış müebbet ya da müebbet hapis cezasına çarptırılmış mahkumlar belirli şartlar altında faydalanabilir.

Umut hakkı, tüm mahkumlara otomatik olarak uygulanmaz. Özellikle ağır suçlardan hüküm giymiş kişilerin ceza infaz süreleri sonunda serbest kalma ihtimali, iyi hal ve rehabilitasyon süreçlerinin göz önünde bulundurulmasıyla değerlendirilir. 

Bu bağlamda, Birleşmiş Milletler'in Nelson Mandela Kuralları gibi uluslararası belgeler de, mahkumların onurlu bir yaşam sürmelerini sağlamak için serbest kalma umudunun korunması gerektiğine vurgu yapar.