CHP’den Hükümete 'NATO Şubesi' uyarısı: 'Oldu bittiye getirmeyin'

CHP’de Milli Savunma Bakanlığından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı olan emekli Tümamiral Yankı Bağcıoğlu, Savunma Sanayisi Başkanlığında (SSB) NATO Şubesi kurulma planına ilişkin Cumhuriyet’e açıklama yaptı.

Bağcıoğlu, "Millî Savunma Bakanlığı’nda Bakan Yardımcılarından birine bağlı Savunma ve Güvenlik Genel Müdürlüğü altında ‘NATO ve Uluslararası Güvenlik Daire Başkanlığı’ ismi ile bir daire mevcuttur. Kuvvet Komutanlıklarının altındaki büyük, kapsamlı ve kurumsal yapıları da düşünecek olursak, elde edilen tecrübe Savunma Sanayi Başkanlığı’ndaki bir şube ile kapsanamaz" diyen Bağcıoğlu, "Savunma Sanayii Başkanlığı bünyesinde NATO Şube Müdürlüğü ismi ile yeni bir birim teşkil edilmesi yerine, örneğin halen mevcut olan ‘Uluslararası İşbirliği Daire Başkanlığının’ günümüz ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde yeniden teşkilatlandırılması daha uygun olacaktır" ifadelerini kullandı. Bağcıoğlu, "konu önemlidir, oldu bitti ile ortaya konacak kararlar NATO görünürlüğümüze zarar verebilir. Dikkatle ve ilgili tüm kurumların mutabakatı ile yola çıkılmalıdır" uyarısında bulundu.

MİSYON VE VİZYONUNU HATIRLATTI

İşte CHP Genel Başkan Yardımcısı emekli Tümamiral Yankı Bağcıoğlu’nun konu üzerine Cumhuriyet’e açıklaması:

1. Savunma Sanayimizde bugünkü başarılara ulaşmamızı sağlayan adeta dönüm noktası kabul edilecek kararlardan biri 1985’de alınmıştır. Aynı yıl, 3238 sayılı Kanun’la Savunma Sanayi Başkanlığı (SSB), Millî Savunma Bakanlığı bünyesinde “Savunma Sanayii Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı” olarak kurulmuştur.  

2. Savunma Sanayi Başkanlığı’nın mevcut “Misyonu”;“Milli savunma sanayisinin, savunma ve güvenlik ihtiyaçlarını en etkin biçimde karşılayabilecek kapasiteye ulaşmasını sağlayacak reorganizasyon sürecine liderlik ve hamilik yapmak.”, “Vizyonu” ise; “Türk savunma sanayiini, Türkiye’nin küresel güç vizyonu doğrultusunda inşa etmek.” olarak ifade edilmektedir.

3. Hem misyon hem de vizyon belgelerinde “milli savunma sanayisinin geliştirilmesi” öncelikli hedef olarak ortaya koyulmakta ayrıca, Savunma Sanayi Başkanlığı’nın mevcut görevleri arasında “Savunma sanayii ürünleri ihracatı ve off – set ticareti konularını koordine etmek” hususu da yer almaktadır.

4. Geçtiğimiz günlerde, Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı Haluk Görgün, başkanlık bünyesinde oluşturulması önerilen NATO Müdürlüğü ile ilgili, "Bu konuda kısa vadede organizasyonel bir adım atacak ve yapılanmamızı buna göre şekillendireceğiz. Yapılandırılacak müdürlüğümüz ayrıca Avrupa Birliği, OECD, Birleşmiş Milletler ve OCCAR (ORGANISATION FOR JOINT ARMAMENT COOPERATION) ile ilişkileri ve faaliyetlerini takip edecek." açıklamasını yapmıştır.

5. Çok kısa sürede hayata geçeceği ifade edilen bu organizasyon değişikliğine ilişkin nihai karar verilmeden önce aşağıdaki hususların dikkate alınması çok daha uygun olacaktır.

MSB VE GENELKURMAY’DA BİRİMLER VAR

A. Cumhurbaşkanlığı yönetim sistemine geçişte yapılan organizasyonel değişiklikler neticesinde oluşan yeni durumda, Millî Savunma Bakanlığı ile Savunma Sanayi Başkanlığı arasında bazı görev ve sorumlulukların paylaşımı / ayrımı net olarak belirlenmemiştir. Bu 2 etkili kurum arasında görev ve sorumlukların net olarak paylaşımı yapılmadan planlanacak her yeni düzenleme ölü doğacaktır

B. Savunma Sanayi Başkanlığı’nın asli görevi milli Savunma Sanayini geliştirmektir. Yurtdışına satış konusunda ise sorumluluğu, ihracat ve off – set ticaret konularını koordine etmek, savunma firmalarımıza ihracat için imkân yaratmaktır.

C. İhracat yapan Türk savunma firmaları (BAYKAR, Havelsan, Aselsan vb) zaten dünya savunma sanayi ekosisteminde önemli yerler elde etmiş, kabiliyet ve yetenek gösterimi / koordinasyonu ile ihracata imkân hazırlama açısından üst seviyeye gelmiştir. 2023 istatistikleri bunu gayet açık bir şekilde göstermektedir.

D. Ayrıca, Millî Savunma Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığında yetenek geliştirme ile ilgili yılların tecrübesine ve bilgi birikimine sahip personelden oluşan ve uluslararası faaliyetleri de takip eden yetkin birimler mevcuttur. Temsilcilerimiz NATO Yetenek Geliştirme ve Çalışma Gruplarına onlarca yıldır katılmakta veya başkanlık etmektedir.

Bu gruplara örnek olarak; NATO Army Armament Group (Top atış kontrol sistemleri için firmalarla birlikte iştirak edilmekte olan yetenek grupları), NATO Navy Armament Group (Deniz yetenek alanlarının hemen tüm disiplinlerinde iştiraklerimiz mevcut), NATO Science and Technology Organization (Elektronik harp, Akustik harp alanlarında teknolojik yetenek geliştirme, test ve bilgi paylaşımı) verilebilir.

"OLDU BİTTİYE GELMEMELİ"

E. Avrupa Birliği, OECD, Birleşmiş Milletler ve OCCAR (ORGANISATION FOR JOINT ARMAMENT COOPERATION) ile ilgili faaliyetler başta Dışişleri Bakanlığı olmak üzere diğer kurum ve kuruluşlar tarafından yakından takip edilmektedir.

F. Savunma Sanayi Başkanlığı’nda “şube” seviyesinde olması öngörülürken, Millî Savunma Bakanlığı’nda Bakan Yardımcılarından birine bağlı Savunma ve Güvenlik Genel Müdürlüğü altında “NATO ve Uluslararası Güvenlik Daire Başkanlığı” ismi ile bir daire mevcuttur. Kuvvet Komutanlıklarının altındaki büyük, kapsamlı ve kurumsal yapıları da düşünecek olursak, elde edilen tecrübe Savunma Sanayi Başkanlığı’ndaki bir şube ile kapsanamaz.

G. Bu çerçevede; Savunma Sanayii Başkanlığı bünyesinde NATO Şube Müdürlüğü ismi ile yeni bir birim teşkil edilmesi yerine, örneğin halen mevcut olan “Uluslararası İşbirliği Daire Başkanlığının” günümüz ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde yeniden teşkilatlandırılması daha uygun olacaktır.

Savunma Sanayi Başkanlığı’nda bu Başkanlığın görev tanımının; karar verici rolü olmaksızın, “NATO’da iştirakimizle değişik çalışma gruplarında icra edilen faaliyetlerde, sadece mükerrerlik olup olmadığı konusunda görüş verici makam olarak tanımlanması, farkındalık yaratarak savunma sanayi firmalarının NATO faaliyetlerine teşviklerinin koordine edilmesi ve ihracat faaliyetlerinin yürütülmesi” olması yeterli ve uygun olacaktır.

Ancak bu durumda da karar verici rolünün Millî Savunma Bakanlığı veya Savunma Sanayi Başkanlığı’nda mı olacağının belirlenmesine ihtiyaç duyulmaktadır.

Konu önemlidir, oldu bitti ile ortaya konacak kararlar NATO görünürlüğümüze zarar verebilir. Dikkatle ve ilgili tüm kurumların mutabakatı ile yola çıkılmalıdır.

H. Mevcut mekanizmaları kullanmak yerine yeni mekanizmalar üretmek verimsizliği, çok başlılığı ve başka kurumların sorumluluk alanlarına nüfuz etme isteğini işaret etmektedir. Bu çerçevede; mevcut mekanizmalardaki eksik alanların elbirliği ile düzeltilmesi daha sağlıklı olacaktır.