Ankara 100 yıldır başkent... Doç. Dr. Halil Özcan: İşgalden kurtardı

Cumhuriyetin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün Milli Mücadele’nin merkezi haline getirdiği Ankara, 100 yıl önce bugün başkent olarak ilan edildi. Ankara’nın başkent oluşunun tarihi sürecini gazetemiz Cumhuriyet’e anlatan tarihçi Doç. Dr. Halil Özcan, Mustafa Kemal Atatürk’ün Anadolu’ya geçmeden Ankara’yı merkez seçtiğinin altını çizdi. Yaşanan süreci anlatan Doç. Dr. Özcan, “Mustafa Kemal Paşa, 20 Şubat 1919’da İstanbul’da A. Fuat Paşa ile yaptığı görüşmede, Konya Ereğli’de bulunan 20’nci Kolordu’yu, Ankara’ya kaydırmayı ve burada bir direniş merkezi kurmayı kararlaştırdı” dedi. 

Ankara’nın Mustafa Kemal Paşa’yı lider kabul ettiğini vurgulayan Özcan, “Ankara halkı, Atatürk’ün 28 Mayıs tarihli Havza Genelgesi’ne uyarak bir gün sonra Ankara Vilayet Konağı önünde işgalleri protesto etti” ifadelerini kullandı. 

‘AHİLERİN CUMHURİYETİ’

Özcan, “İstanbul’daki saltanat ve onun hükümetini tanımama kararı alan Ankaralılar, Milli Mücadele karşıtı valiyi tutukladıktan sonra kendi valilerini seçip durumu Sivas’ta bulunan Mustafa Kemal Paşa’ya bildirdiler” diye konuştu. 

Ankaralıların kurtarıcı ve kurucu lideri 27 Aralık 1919’da Dikmen sırtlarında karşıladığını belirten Özcan, “İstanbul’a isyan eden Ankara, İstanbul’a isyan eden lidere kavuşmuştu. TBMM’nin Ankara’da ‘Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir’ ilkesine göre açılması, adı konmamış bir cumhuriyetin olduğu kadar adı konmamış başkentin doğuşunu da müjdeliyordu. Ankara başkent olmadan önce, Osmanlı Devleti’ne başkentlik yapmış olan Bursa’yı, Edirne’yi ve Lozan Barış Antlaşması’yla bir kurşun atmadan İstanbul’u işgalden kurtarma şerefini elde etti” dedi. 

Mustafa Kemal Paşa’nın, coğrafi olarak ülkenin tam orta noktasında bulunan ve geçmişte Ahilerin cumhuriyet kurduğu Ankara’nın başkent olması konusunda ısrar ettiğini belirten Özcan, “İngiltere ve müttefikleri Lozan Barış Antlaşması’nı 1924 yılının ağustos ayına kadar onaylamayıp, elçilerini Ankara’ya taşımayarak, başkent Ankara ve Cumhuriyete olan inançsızlıklarını sürdürürken Kasım 1924’te kurulan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası; programında başkentin Ankara’dan İstanbul’a taşınmasına yer verdi” ifadelerini kullandı. 

‘KANUN ÖTESİNDE’

Atatürk’ün izlediği bir taktikle önce İngiltere’nin yalnızlaştırılarak, diğer devletlerin 1925’te büyükelçiliklerini Ankara’ya taşımalarının sağlamasının ardından İngiltere’nin büyükelçiliğinin de 1931’de Ankara’ya taşınabildiğini kaydeden Özcan, “Milli Mücadele imkânsızlıkları aşarak zaferle nasıl sonuçlandıysa Anadolu bozkırındaki bir kasaba da görkemli İstanbul’dan başkenti almayı başardığı gibi ortaçağ şartlarında yaşayan bir milleti çağdaş bir cumhuriyete kavuşturdu” diye konuştu.

Özcan, “Ankara’nın başkent olması bir kanun çıkarmanın ötesinde onurlu bir mücadelenin ruhunu taşıdığı kadar, akıl ve bilim temelinde modern bir cumhuriyetin kural ve kurumlarıyla varlığını temsil eder. Ankara, Atatürk’ün fikirlerini olduğu kadar bedenini de sonsuza kadar kucaklamayı bilen bir şehirdir” dedi. 

BAŞKENTTE ETKİNLİKLERLE KUTLANACAK

Ankara’nın başkent oluşunun 100. yılı nedeniyle başkentte bir dizi etkinlik düzenleniyor. Ankara Valiliği’nce yapılan etkinlikler kapsamında Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı’nca aslına uygun çoğaltılan 115 belge, 14 harita ile 24 fotoğraf, sergilenmeye başlandı. 

Ankara Büyükşehir Belediyesi ise bugün Sertap Erener sahne alacak. Etkinlikler kapsamında Çankaya Mahalle Şenlikleri de 13 Ekim’de başlayıp 29 Ekim’e dek devam edecek.