Salgın ergeni de vurdu

Pandemi döneminde çocukların evde hareketsiz yaşamı ve yoğun teknoloji kullanımına bağlı olarak erken ergenlik vakaları artış gösterdi. Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Endokrinoloji ve Diyabet Uzmanı Prof. Dr. Abdullah Bereket, pandemi döneminde hareketsizlik ve kalori alımının artması nedeniyle çocuklarda kilo alımının hızla yükseldiğine dikkat çekerek “Özellikle kız çocuklarında bu dönemde ergenliğe geçişte bir hızlanma olduğu pek çok hekim tarafından gözlenen bir durum. Daha önceki çalışmalar da bize gösteriyor ki hızlı kilo alımı ve genel olarak vücut yağ kitlesi fazla olan kızlarda ergenlik biraz daha erken başlayabiliyor” dedi. 

Prof. Bereket, erken ergenliğe ilişkin merak edilenleri anlattı. 

Erken ergenlik dediğimiz durum nedir?

Ergenlik dönemi çocukluktan erişkinliğe geçilen bir süreçtir. Bu süreç içerisinde çocuklarda önemli bedensel ve ruhsal değişiklikler meydana gelir. Genel olarak ergenliğin ilk belirtisi kız çocuklarında göğüslerde büyüme, erkek çocuklarda ise testislerde büyümenin başlamasıdır.  Bu bulguların kız çocuklarında 8 yaş, erkek çocuklarında ise 9 yaşından önce ortaya çıkması durumunda “erken ergenlik” söz konusu olabilir. 

‘NEDENİ ARAŞTIRILMALI’

Böyle bir durumda aileler ne yapmalı? 

Aileler bir çocuk endokrinoloji uzmanına başvurmalı. Gerekli değerlendirmeden sonra bir erken ergenlik olup olmadığı ve herhangi bir müdahale gerekip gerekmediği saptanır. Çok erken yaşlarda ergenliğe girilmesi bazı riskler taşımakla birlikte ergenliğin ilk belirtilerinin 8 yaş ve sonrasında başladığı kız çocuklarında önemli bir sağlık riski bulunmamaktadır. 8 yaşın altında ise öncelikle erken ergenliğe neden olabilecek bir hastalık olup olmadığını araştırmak gerekiyor. Çok nadir olmakla birlikte özellikle çok küçük yaşta ergenlik belirtileri başlayan çocuklarda beyinde bazı kist, iyi huylu kitle veya hidrosefali gibi kafa içi basıncını artıran durumlar saptanabiliyor. Altta yatan herhangi bir hastalık yok ise erken ergenliğin kendisi bariz bir sağlık riski oluşturmamaktadır. İlerleyen dönemdeki riskler açısından bakıldığında ise ergenliği çok erken başlayanlarda kemik yaşı öne geçerek büyüme yaşıtlarından erken sonlanabilir ve bu durum çocuğun boyunun kendi genetik potansiyelinin altında kalmasına neden olabilir. 

KALORİ ALIMINA DİKKAT

Pandemi döneminde erken ergenlik arttı mı?

Pandemi döneminde hareketsizlik ve kalori alımının artması nedeniyle çocuklarda kilo alımının hızlı artışına şahit olduk. Özellikle kız çocuklarında bu dönemde ergenliğe geçişte bir hızlanma olduğu pek çok hekim tarafından gözlenen bir durum. Daha önceki çalışmalar da bize gösteriyor ki hızlı kilo alımı ve genel olarak vücut yağ kitlesi fazla olan kızlarda ergenlik biraz daha erken başlayabiliyor. Vücut yağ oranında hızlı artış, ergenlik hormonlarının vaktinden önce hareketlenmesini kolaylaştırıyor.

Erken ergenlik tanısı almış bir çocuğa ne gibi tedaviler uygulanır?

Her çocukta tedavi gerekmeyebilir. Öncelikle çok erken yaşta ergenlik belirtisi gösterenlerde ve ergenliği hızlı seyredenlerde tedavi gerekir. Erken ergenlik tanısı almış bir çocukta aylık veya üç aylık enjeksiyonla yapılan ilaçlar ile artmış olan ergenlik hormon düzeyleri baskılanmakta ve çocuk, normal ergenlik yaşına gelene kadar bu tedavi sürdürülerek ergenliğin zamanında başlaması sağlanabilmektedir.  

KİMYASALLAR ETKİLİ OLABİLİR

Prof. Dr. Abdullah Bereket, erken ergenliğin eskiye göre yaygın olup olmadığına ilişkin soruya şu yanıtı verdi: 

“Erken ergenliğin hangi sıklıkla görüldüğü ile ilgili veriler çok sağlıklı olmadığı için bu konuda kesin bir şey söylemek güç. Ancak genel olarak erken ergenlik dünyanın tüm ülkelerinde artan sıklıkla konulan bir tanı. Burada şunu belirtmek isterim ki patolojik nedenli (yani altta yatan bir hastalığın tetiklemesiyle oluşan ve çok erken yaşlarda ortaya çıkan) erken ergenlik olgularında bir artış söz konusu değil. Ancak normal yaşa yakın yani 8 yaş civarı erken ergenliklerde bir artış söz konusu ki bunların önemli bir kısmında tedavi gerekmez. Bu yaş grubunda erken ergenlikteki artış bu konudaki farkındalığın artması ve doktora daha çok başvurulması ile ilgili olabilir. Öte yandan özellikle kız çocuklarında şişmanlığın artması bu konudaki en önemli sebep olarak tüm otoritelerce kabul ediliyor. En son olarak da çevresel endokrin bozucular dediğimiz bazı kimyasallar da bu duruma katkıda bulunuyor olabilir. Bu konu halen araştırılmakta olan bir konudur.”