Prof. Dr. Kutluk Oktay Cumhuriyet'e konuştu: 'Menopoz önlenebilir ya da geciktirilebilir'

'Türk Alman Jinekoloji Kongresi’nin 14’üncüsü, Türk Alman Jinekoloji Eğitim, Araştırma ve Hizmet Vakfı (TAJEV) öncülüğünde Antalya’da düzenlendi. 

Çok sayıda katılımcının bulunduğu kongrede ABD Yale Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kutluk Oktay, menopoz konusunda yapılan çalışmalara ilişkin açıklamalarda bulundu.

MENAPOZ YAŞI YÜKSELECEK

Prof. Dr. Oktay, menopozu önleme ve geciktirme konusunda yeni buluşlar ve ileri teknolojilerden bahsetti. Bir kadının hayat boyu yaklaşık 500 yumurtlama gerçekleştirdiğini aktaran Oktay, “Doğuştan 50 yaşına kadar ayda 2 bin yumurta boşa gidiyor. 35 yaşında overinizin üçte bir kısmını alıp dondurduğunuzu düşünelim; sonrasında menopoza yaklaştığınızda ekstra yumurta olacağı için onu kısım kısım nakledip, menopozu 50 yaşına değil 60’a çekeceğiz. Şu anda over dokusunu dondurmanın gittiği yön o” şeklinde konuştu.

"DOĞURGANLIĞIN KORUNMASINDA KISITLAMALAR VAR"

Türkiye'de doğurganlığın korunması konusunda kısıtlamalar olduğunu söyleyen Oktay sözlerine şöyle devam etti:

"[Sağlık Bakanlığı tarafından uygulanan] düzenlemeler nedeniyle, menopozun geciktirilmesi için bir tıbbi neden ya da rezervde düşüklük olması gerekiyor. Rezervde düşüklük olması etkinliği de azaltmış oluyor. Dolayısıyla o konuda bir girişimde bulunulması lazım. Kadınlarımıza daha fazla özgürlük verip vücutlarını kontrol etmeleri için uluslararası standartlara eşdeğer bir yönetmelik gelmesi lazım. Öyle olduğu takdirde insanlar başka ülkelere gitme ihtiyacı duymaz, çünkü Türkiye’de her türlü teknoloji var.

- Diyelim ki bir kadının kocasının hiç spermi yok. Tanımadığı bir erkekten sperm alırsa tüp bebek yapabilir. Kadın erken menopoza girerse ona yumurta bağışı yapamıyoruz. Maalesef ki Türkiye’de yasal değil. Tabi bu konunun siyasi boyutları da var."

ÇOCUKLARDA SON DURUM

Menopozu geciktirmenin yanı sıra kanser tedavisi gören çocuklarda da yumurta nakli gerçekleştirdiklerini söyleyen Prof. Dr. Oktay, Cumhuriyet'in 'Yumurta naklinin erişkinler de mi yoksa çocuklarda mı daha fazla olduğu' sorusunu şu şekilde yanıtladı:

"Oransal olarak erişkinlerde daha fazla. 9 yaşında dokusu dondurularak blu çağına girmesine yardım etmek için transfer edilen vakalar da var. Örneğin, anne ve baba, çocuklarının blu çağına doğal yoldan girmesini istediği için 9 yaşında kemoterapi almadan önce yumurtalarını dondurmuşuz."

KEMOTERAPİ YUMURTALARI ÖLDÜRÜYOR

Kanser tedavisi nedeniyle çocuklarda kemoterapi ya da  radyoterapi almadan önce yumurta dokusu alınması gerektiğinin altını çizen Oktay sözlerine şöyle devam etti:

"Kemoterapi aslında daha yaygın bir tedavi. Yaptığımız çalışmalara göre, bazı kemoterapi ajanları DNA sarmalında kırıklara neden oluyor. Bu kırıklar da yumurtaların ölmesine yol açıyor. O yüzden kemoterapi radyasyondan daha fazla kullanıldığı için yumurtanın ölümü de bir o kadar yaygın. Radyasyon verilmesi zaten çok ciddi bir hasar. Kemoterapi de onun gerisinde değil."

MENOPOZUN GETİRDİĞİ HASTALIKLAR DA ERTELENECEK

Prof. Dr. Kutluk Oktay, menopoz yaşının yükseltilmesiyle birlikte menopozun getirdiği osteoporoz, yani kemik erimesi gibi hastalıkları da ertelemenin mümkün olduğunu aktardı.

Menopoza girmiş kadınlarda kemik erimesini sentetik hormonlarla engellemeye çalıştıklarını söyleyen Oktay, bu hormonların çok sayıda yan etkisi olduğunun altını çizdi. Oktay, "Her kadın, sentetik östrojeni tercih etmek istemiyor. Kan pıhtılaşmasının artması ve meme kanseri gibi çok sayıda yan etkisi var. Biz de hiç bunlara girmeden menopozu geciktirip bu hastalıkları da ertelemek istiyoruz" dedi.

MENOPOZ NEDİR?

Menopoz tıpkı bebeklik, ergenlik, cinsel olgunluk gibi hayatın bir dönemidir. Menopoz döneminde yumurtalıklardaki (overler) folikül miktarı azalır ve buna bağlı olarak östrojen üretimi azalır. Zamanla östrojen üretimi kesilir ve yumurtalıklar küçülür. Buna bağlı olarak adet döngüsü kesilir ve üreme yeteneği kaybolur.

Menopoz dönemi Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) sınıflandırmasına göre üç döneme ayrılır:

Premenopoz: İlk belirtilerin görüldüğü dönemden menopoza kadar geçen süreyi kapsar. Yumurtalıklarda folikül aktivitesi yavaşlar. Adetler düzensizleşir. Bu süreç birkaç ay ya da yıl sürebilir. 

Menopoz: En son adet kanamasının görülmesidir. 

Postmenopoz: Menopozdan yaşlılık dönemine kadar süren 6-8 yıllık süreyi kapsar. Bir kadının postmenopoz olabilmesi için 12 aydır adet görmüyor olması gereklidir. 

**Over denilen kadın yumurtalıkları, kadın üreme sisteminin bir parçasıdır. Rahmin her iki tarafında alt karın bölgesinde bulunurlar. Menstural döngünün bir parçası olarak overler, her 28 günde bir yumurta serbest bırakır. Bu yumurtlama olarak bilinen süreçtir.

**Kemoterapi, 'ilaçla (Sitotoksik) tedavi' anlamına gelir ve daha çok kanser hücrelerini etkileyen kanser ilaçları kullanılarak yapılan tedavi için kullanılan terimdir. Kanserin türüne göre kemoterapinin amaçları, yan etkileri ve uygulama süresi de  farklılaşabilir. 

**Radyoterapi kanser hastası kişiler için kullanılan bir tedavidir. Yüksek dozdaki radyasyon enerjisinin tedavi amacı ile kullanılmasına 'radyoterapi' ya da 'ışın tedavisi' adı verilmektedir.