Kadınlarda sistit neden olur? Sistit için ne yapmak gerekir? Sistit teşhisi nasıl konur?

Mide gibi mesane de içi boşken kasılabilme özelliğine sahip kese şeklinde bir organdır. İçinde sıvı yokken mesane duvarı kasları kısalıp kalınlaşarak mesanenin sağlam kalmasını sağlar. Böbreklerden çıkan idrar yolları mesaneye idrar taşıyarak bu yapının içinin sıvı ile dolmasına neden olur. Gelen sıvı miktarının artması ile giderek genişleyen mesane, belirli bir sınıra ulaştığında idrara sıkışma sinyalleri üretir. Sistit neden olur? Sistit nasıl geçer? Sistit için evde ne yapılır?

SİSTİT NEDİR?

Sistit, genellikle idrar yolu enfeksiyonunun ikincil etkisi olarak ortaya çıkan mesanenin bir tür enfeksiyonudur. Kadınlarda daha fazla görülen sistit; ağrılı ve acılı geçebilir. Hafif sistit vakaları genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden iyileşebilmektedir. Ancak sık sık sistit geçiren kişilerin düzenli veya uzun süreli tedavi ihtiyaçları olabilir. Sistite neden olan bakterilerin çoğu sağlıklı bağırsak florasını oluşturur. İdrar yolu enfeksiyonlarının büyük bir çoğunluğu bağırsakta bulunan ve idrar yoluna ulaşan bakterilerden kaynaklanmaktadır. Dolayısıyla hem tedavide hem de sistitin tekrarlamasını engellemede bu geçişi engellemek önemlidir. 

Sistit tedavisi ertelendiğinde enfeksiyon böbreklere ulaşarak ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Havuza, denize girmek ya da soğukta kalmak sistit nedeni olmamakla birlikte sistite yatkınlığı olan kişilerde kolaylaştırıcı bir etken olabilmektedir.

SİSTİT BELİRTİLERİ NELERDİR?

* İdrar yaparken yanma ve sızı (İdrar yaptıktan sonrada sürebilir),

* Sık idrara çıkma,

* Ağrının kasıklara ve makata yayılması,

* Ateş,

* Terleme,

* Yorgunluk,

* Kusma ve bulantı,

* İdrar bulanık, kötü kokulu olabilir.

* Cinsel ilişki esnasında ağrı hissi olabilir.

SİSTİT NEDEN OLUR?

Farklı etkenler sistit nedenleri arasında sayılabilmektedir. Ancak genellikle sistit nedeni bakteriyeldir. Normalde bağırsak ve sindirim sisteminde bulunan ve zararsız olan bakterilerin mesaneye ulaşması sistit nedeni olmaktadır. 

Sistite en çok Escherichia coli (E. coli) bakterisi yol açmaktadır.

Bakteriyel sistitin haricinde mesanenin zarar görmesi veya tahriş olması da sistit neden olabilir.

Genel olarak bakteriyel olmayan sistit nedenleri şu şekildedir:

* İnterstisyel sistit: Ağrılı mesane sendromu olarak da bilinen İnterstisyel sistit mesanenin nedeni bilinmeyen kronik, steril inflamatuar bir hastalığıdır. Genellikle kadınlarda görülen İnterstisyel sistit hastalığının teşhis ve tedavisi zor olabilmektedir. İnterstisyel sistit hastalığı enfeksiyon kaynaklı değildir ancak belirtileri mesane enfeksiyonunkiler gibi hissedilebilir.

* Özellikle kemoterapi tedavisi olmak üzere bazı ilaçlar mesanenin iltihaplanmasına yol açarak sistite neden olabilir. Aynı şekilde radyasyon tedavisi de sistit nedenleri arasında sayılabilir.

* İdrar sondası, mesane tüpü gibi uzun süreli kateter kullanımları iltihaplanmaya neden olacak doku hasarına yol açarak sistite neden olabilir.

* Aktif cinsel hayat sistit oluşma riskini artırmaktadır.

* Genital bölgenin temizliği. Özellikle kadınlarda genital bölgenin arkadan ön tarafa doğru silinmesi sistite neden olabilir.

* Doğum kontrolü için diyafram kullanmak.

* Mesane taşı, prostat bezinin büyümesi veya hamilelik gibi nedenlerle mesanenin tam olarak boşaltılamadığı durumlar sistit nedenleri arasında bulunabilir.

* Menopoz sürecinde östrojen eksikliği sistit nedeni olabilir.

* Diyabet hastalarının idrarındaki yüksek şeker seviyeleri, bakterilerin çoğalması için iyi bir ortam sağlayabileceğinden sistite zemin hazırlayabilir.

* Parfümlü sabun veya köpük banyosu gibi tahriş edici kimyasal maddeleri kullanmak sistit nedeni olabilir.

SİSTİT TEŞHİSİ NASIL KONULUR? 

Bir ürolog şikayetlerin tarifine ve testlere dayanarak teşhis koyabilir. Bu testler idrar analizleri, sistoskopi (özel bir aletle üretra ve mesanenin gözlenmesi) ve damar içi pylogram denilen özel bir röntgen çekimini kapsar. Bu tetkikler özellikle enfeksiyona zemin hazırlayan faktörleri araştırmak için yapılır. Enfeksiyona neden olan bakteriyi tanımlayabilmek için de idrar kültürü gerekebilir. Sistit hemen ve uygun şekilde tedavi edilirse önemli bir hastalık değildir. Sistit ve altında yatan neden tedavi edilmezse, kronik ve insanı zayıf düşüren bir şekle girer.

SİSTİT TEDAVİSİ NASILDIR?

Sistitin genellikle bakteriyel kaynaklı olarak meydana gelmesi nedeniyle tedavinin ilk basamağını antibiyotik ilaçlar oluşturur. Altta yatan bir enfeksiyon durumu tespit edilememesi halinde ise sistit tedavisi ancak olası nedenin bulunması ve ortadan kaldırılması ile gerçekleştirilebilir. 

Antibiyotik ilaçlardan hangisinin kullanılacağına karar vermede kişinin genel sağlık durumu, mevcut bakteri türü ve kültür sonuçları göz önünde bulundurularak karar verilir. İlk sistit enfeksiyonunda antibiyotik tedavisinin başlangıcını takiben genellikle 1-2 gün içerisinde iyileşme meydana gelebilir. Kişilerin dikkat etmesi gereken konu iyileşmenin gerçekleşmiş olmasına rağmen antibiyotik ilaçlarını reçetelendirdikleri süre boyunca kullanmaya devam etmeleri gerektiğidir. Tekrarlayan enfeksiyonlarda ise daha uzun süreli ve daha güçlü antibiyotik tedavisine başvurulabilir. 

İnterstisyel sistit olgularında oluşan inflamasyonun altında yatan neden tam olarak anlaşılamadığı için “interstisyel sistit nasıl geçer” sorusuna verilebilecek net bir yanıt yoktur. Bu olgularda oluşan şikayetlerin kontrol altında tutulması ve kronik sistit tedavisi amacıyla çeşitli ilaçlara, mesane germe prosedürlerine (sisti veya sinir stimülasyonu gibi uygulamalara başvurulabilir.  

Bu tedavi yöntemlerine ek olarak hekimlerin bilgisi ve önerisi dahilinde sistit nasıl geçer sorusuna cevap niteliğindeki yapabileceğiniz sıvı tüketiminin artırılması, kafeinin mesaneyi tahriş edici özelliği olması nedeniyle kahve tüketiminin azaltılması, alt karın bölgesine sıcak su torbası uygulanması, dar kıyafet giyilmesinden kaçınmak ve yaban mersini suyu tüketimi gibi çeşitli uygulamalar da sistit şikayetlerinin hafifletilmesine katkı sağlayabilir. 

Üriner sistem (böbrekler ve idrar yolları) genel sağlığınız için oldukça önemli vücut yapılarıdır. Vücudunuzda idrar yollarına dair oluşabilecek belirtileri gözlemlemeniz halinde, sağlık kuruluşlarına başvurarak uzman hekimlerden destek almanız önerilir.