Türkçe konuşan Viyanalı neşeli garson - Birol Kılıç

Cafe Ritter, Viyana’nın 6. bölgesi Mariahilf’te, Amerlingstrasse’nin köşesindeki Mariahilfer Strasse 73 adresinde yer alan geleneksel bir Viyana kahvehanesi. Güzel alçı tavanları, değerli ahşap panelleri ve 1950’lerin mobilyalarıyla büyük, yüksek tavanlı tipik Viyana kahvehanesi standartlarında olan Cafe Ritter’in garsonu Constantin, eğer Türkçe konuşursanız ve kafası işlerden dolayı karışık değilse hemen size birkaç kelime Türkçe karşılık veriyor. Özellikle “Teşekkür ederim”leri, “Nasılsın”ları yerinde kullanıyor. Yeni yıl geliyor, “İyi seneler” demeyi unutmuyor ve sağ elini kalbine götürüp Türk selamı veriyor. İlginç.

TİPİK BİR VİYANA HUYU

Normalde Viyana kahvehanelerinin en önemli özelliklerinden biri yüzyıllardır gelenek haline gelen garsonların “grantig” olmaları. Grantig kelimesini, “kötü bir ruh hali içinde, sinirli ve aynı zamanda kaba ve hazır cevap” şeklinde tercüme edebiliriz. 

O yüzden birinci Viyana’da tipik bir Viyana kahvehanesine giderseniz veya yerli Viyanalı olan bir garsona rastlarsanız onun “grantig” olmasına sakın alınmayın. Onu olduğu şekilde kabul edip tebessüm etmeniz en iyi cevap olacaktır. Eğer kızdığınızı belli ederseniz daha da huysuzlaşıyor ve ukalalaşabiliyor. Eskiden yani bundan 20 yıl öncesine kadar Viyana, denizde kum kadar çok olan bu tür “grantig” garsonlarla doluydu. Özellikle Türkiye’den gelen turistler, bu tür garsonlar ile muhatap olurlarsa oldukça sinirlenebilir ve hemen “Bunlar ırkçı“ diyebilirler. Demeye gerek yok. Bu huy yani “grantig” olma hali Viyana’nın havasının, koyu binalarının, savaşların, çok kültürlülüğün, şehrin bir imparatorluk başkenti olması, eskiden kalma evlerinin ve kültürünün bir parçası. 

Eski Viyana Belediye Başkanı Michale Haupl, mesela kötü bir günündeyse özünde kibar ve cana yakın bir insan olmasına karşın “grantig” olabiliyordu. Viyana faytoncuları da “grantig” olabilir. Özellikle Polonya, Slovak, Sırp, Sloven veya  Rus asıllı garsonlar da eğer yıllar içinde Viyana şivesini öğrenirlerse hep bu tür ortamlarda oldukları için “grantig” olabilirler. Hatta buna Türk asıllı  Viyana kahvelerine çalışan yerli garsonlar bile dahil. 

İşte bu yüzden Viyana’da üniversite eğitimini tamamlamış Avusturya vatandaşı bir Türk olarak Cafe Ritter’deki Constantin adlı genç adamın Türkçe konuşmasını oldukça olumlu buluyorum. Nitekim aynı kafede “grantig” garsonlar da var. Kızmaya gerek yok. Burası bir Viyana kahvehanesi.

Tabii Viyana’nın bir de  “Das goldene Wiener Herz” diye bilinen “Altın Viyana kalbi”  deyimine uygun çok insan var. Harika insanlar. Cafe Ritter’in sadece kahveleri değil, başta kahvaltısı ve de üzere ünlü Viyana şnitzelleri de oldukça iyi.

GELENEĞİ KORUMAK

Cafe Ritter, ilk olarak 1867’de Prens Esterhazy’nin Mariahilf’teki eski yazlık sarayında açılmıştı. Yaklaşık 20 yıl sonra da şimdiki yerine taşındı.

Kısaca “Ritter” olarak bilinen mekân, bir zamanlar çok sayıda kafenin bulunduğu popüler alışveriş caddesi Mariahilfer Strasse’de kalan son büyük kahvehane oldu.

Friedrich Adler, Ludwig Anzengruber, Peter Rosegger, Rudolf von Alt ve Gerd Jonke gibi tanınmış Avusturyalı sanatçı ve yazarlar, bu popüler ve köklü Viyana işletmesinin müdavimleri arasındaydı.

İki savaş arası dönemde ünlü mimar Josef Hoffmann’ın öğrencisi Josef Zotti tarafından yaratılan iç mekân birçokları tarafından efsanevi olarak kabul edilmekte. Yüksek tavanlı odalara zarif bir dokunuş katan neo rokoko alçı tavanlar, ince ahşap paneller ve 1950’lerden kalma stilistik unsurlar da dikkat çekici.

Viyana’nın tarihi kafelerinde bir parça geleneğin tadını çıkarın!