Portekiz tatlılarında tarihin lezzeti

Malasada, Broas Castelares, Bolo de Arroz gibi bir tür aşinalığın aşırı bir lezzette gizlendiği tatlılar Portekiz gastronomisinde önemli bir yer tutuyor. Bu yazıda bahsedeceğim, aralarında en yaygın üne sahip olan, Lizbon sokaklarını yumuşak kokusuyla dolduran Pastel de Nata’da Portekizlilerin gösterişsiz ancak yoğun ve sıcak imgesini görmek mümkün!

FARKLI TARİFLER 

Aynı görünmelerine rağmen farklı tariflere sahip bu iki tatlıyı ayırt etmek gerekir. Pastel de Belém (çoğul haliyle Pasteis de Belém) Portekiz’in Belém bölgesinde yapılır ve kendi tarihine sahiptir. Bugün Pastel de Nata olarak bildiğimiz tatlı Belém dışında üretilenleri kapsar ve aslında orijinal Pastel de Belém’in çok gizli tarifinden ilham alan girişimlerin bir sonucudur. Her ısırıkta kırılarak açılan katmanlı çıtır bir hamur içindeki muhallebiyi andıran kremasının yüzeyi hafif kahverengileşince fırından tek porsiyonlar halinde çıkarılan minik yuvarlak turtalar isteğe göre tarçınla servis edilir. Güzeldir güzel olmasına ama onu lezzetli kılan tadı değil, etkileyici geçmişi...

BELÉM TATLISININ DOĞUŞU 

Pastel de Belém’in kokuları, 16. yüzyılda inşa edilmiş Manuelin mimarisinin muhteşem bir örneği olan St. Jerome Manastırı’na uzanır. Belém bölgesindeki bu büyüleyici manastırda yaşayan Katolik rahibeler ve keşişler 1820’deki “Liberal Devrim”in ardından manastırların kapatılması üzerine işsiz kalma tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. O dönemlerde din görevlileri kıyafetlerinin sert ve düzgün görünmesi için yumurta akı kullanıyordu ve bu da geride kullanılmak üzere bekleyen bolca yumurta sarısı demekti! Böylece keşişler geçimlerini sağlamak için bu bol yumurtalı tarifi geliştirdi ve manastırın bitişiğindeki bölgede satmaya başladı.

Yerlerinden ayrılmaya zorlanan din görevlileri için hayat giderek zorlaştı ve 1834’te özel tarifi Portekizli bir tüccar olan Domingos Rafael Alves’e sattılar. Bu girişimci, keşişlerden birini yanında çalışması için alarak tatlıları ölçeklendirecek ve bir marka yaratacaktı: Pastel de Belém! Böylece 1837’de Rua de Belém 84’teki Antiga Confeitaria de Belém (Bugünkü adıyla Pasteis de Belém) adlı tarihi pastane açıldı. Minik içeriğinde sonsuz bir potansiyel barındıran tatlı için bugün hâlâ yılın her mevsiminde uzun kuyruklar oluşur. Tarihi pastanenin “gizli oda”sında her gün yaklaşık yirmi bin adet Pastel de Belém üretiliyor.

Dünyada üç kişinin bildiği eski tarif patentli olarak kilit altında muhafaza ediliyor. Ancak orijinalini aratmayacak kadar güzel Pastel de Nata’ları Lizbon’un her yerinde bulabilirsiniz. İyi bir Pastel de Nata şöyle ayırt edilebilir; kreması çok tatlı olmamalı, dışındaki hamuru çıtır olmalı ve çok yağlı olmamalı, sıcaklığı ılık seviyede olmalı. Yanında kahve tercih edebileceğiniz gibi, Porto şarabıyla da nefis gidiyor! Pastel de Nata, 2011’de Portekiz’in gastronomi harikalarından biri olarak sınıflandırıldı. Bu basit tatlının altındaki tarihi aromayı keşfetmek, Portekiz’in sırlarla dolu geçmişine dahil olduğunuz hissini veriyor. José Saramago’nun da dediği gibi, onlar mutluluğun ve keyfin küçük ama önemli bir parçasıdır.

aysenurtanriverdi@gmail.com